18/1B/2005

POSTANOWIENIE

z dnia 3 lutego 2005 r.

Sygn. akt Ts 20/04

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Marek Safjan - przewodniczący

Jerzy Stępień - sprawozdawca

Mirosław Wyrzykowski,

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 28 lipca 2004 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Holgera Kootz,

p o s t a n a w i a:

nie uwzględnić zażalenia.

UZASADNIENIE:

W skardze konstytucyjnej Holger Kootz zakwestionował zgodność z Konstytucją dwóch przepisów ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296 ze zm.). Art. 626¹ § 2 k.p.c. zarzucił niezgodność z art. 77 ust. 2 oraz art. 177 w zw. z art. 31 ust. 3, art. 32 ust. 1 oraz art. 64 ust. 1 i 2 Konstytucji, natomiast art. 626³ k.p.c. - niezgodność z art. 190 ust. 4 Konstytucji. Istoty niezgodności pierwszego ze wskazanych wyżej przepisów upatrywał skarżący w pozbawieniu go prawa uczestnictwa w postępowaniu wieczystoksięgowym dotyczącym majątku spółki, wobec której występował w charakterze wspólnika i jednocześnie wierzyciela. Natomiast art. 626³ k.p.c. skarżący zarzucił sprzeczność z unormowaniami konstytucyjnymi przewidującymi wznowienie postępowania w przypadku uwzględnienia wniesionej skargi konstytucyjnej.

Postanowieniem z 28 lipca 2004 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. Zarzut niekonstytucyjności art. 626¹ § 2 k.p.c. został uznany za oczywiście bezzasadny. W ocenie Trybunału Konstytucyjnego skarżący wadliwie i wybiórczo zinterpretował unormowania ustawowe, odnoszące się do realizacji konstytucyjnego prawa do sądu. W pozbawieniu skarżącego prawa uczestnictwa w postępowaniu wieczystoksięgowym, w specyficznej sytuacji, w której skarżący jest jednocześnie wspólnikiem, a zarazem wierzycielem spółki, nie można bowiem jeszcze upatrywać naruszenia tego prawa. W odniesieniu do zarzutu niezgodności z Konstytucją art. 626³ k.p.c. Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że przepis ten nie stanowił podstawy prawnej orzeczenia, z wydaniem którego wiąże się wniesiona skarga konstytucyjna. W tym zakresie skarga konstytucyjna zmierza do zainicjowania abstrakcyjnej kontroli konstytucyjności tego przepisu, co nie jest w polskim prawie dopuszczalne.

Zażalenie na postanowienie o odmowie nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu wniósł pełnomocnik skarżącego. Zakwestionował w nim ustalenia poczynione przez Trybunał Konstytucyjny w odniesieniu do oceny zarzutu niezgodności z Konstytucją art. 626¹ § 2 k.p.c. Zdaniem skarżącego naruszenia konstytucyjnego prawa do sądu upatrywać należy w tym, iż kwestionowany przepis pozbawia go najskuteczniejszego środka ochrony, przy uwzględnieniu domniemań prawnych wynikających z ustawy o księgach wieczystych. Ponadto, w zażaleniu podkreśla się, iż skarga została sformułowana w sytuacji szczególnie rażącego pozbawienia skarżącego praw chronionych konstytucyjnie, skoro już w samym wniosku o dopuszczenie do udziału w postępowaniu wieczystoksięgowym powoływał się on na przestępcze działania innych osób.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zaskarżone postanowienie o odmowie nadania skardze dalszego biegu jest prawidłowe, zaś zarzuty zażalenia nie zasługują na uwzględnienie.

Uzasadnienie wniesionego zażalenia koncentruje się na dokonanej przez Trybunał Konstytucyjny ocenie zarzutu niekonstytucyjności art. 626¹ § 2 k.p.c. Należy wobec tego przyjąć, iż w pozostałym zakresie przedmiotu skargi konstytucyjnej skarżący akceptuje stanowisko wyrażone przez Trybunał Konstytucyjny w zaskarżonym postanowieniu o odmowie nadania skardze dalszego biegu.

Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego przedstawione w zażaleniu argumenty nie podważają stanowiska, iż zarzut niezgodności z Konstytucją art. 626¹ § 2 k.p.c. jest oczywiście bezzasadny. Przede wszystkim ponownie podkreślić należy wadliwość interpretacji kwestionowanych unormowań, wskazującą, iż pozbawienie skarżącego możliwości uczestnictwa w postępowaniu wieczystoksięgowym dotyczącym nieruchomości zbytej przez spółkę, której jest wspólnikiem a jednocześnie wierzycielem, oznacza niedozwolone ograniczenie konstytucyjnego prawa do sądu. Po pierwsze, nie ma podstaw do takiego rozumienia kwestionowanego przepisu, które całkowicie abstrahuje od treści innych regulacji prawnych, także stanowiących wyraz realizacji tego prawa. W związku z powyższym, zarzut skarżącego mógłby być zasadnie rozważany tylko w sytuacji, gdyby w istocie postępowanie wieczystoksięgowe stanowiło jedyną prawną możliwość dochodzenia sądowej ochrony jego praw. Jak to podkreślił Trybunał Konstytucyjny w zaskarżonym postanowieniu, o bezzasadności takiego podejścia świadczy wszczęcie przez skarżącego innych postępowań sądowych gwarantujących taką ochronę. Po drugie, zwrócić należy uwagę, iż skutek procesowy w postaci braku legitymacji do uczestnictwa w postępowaniu wieczystoksięgowym wywołany został zachowaniem samego skarżącego, który nie podjął środków prawnych zmierzających do hipotecznego zabezpieczenia swojej wierzytelności wobec spółki. Nie sposób zatem przyjąć, iż kwestionowana regulacja ustawowa bezwarunkowo pozbawiła skarżącego możliwości ochrony swoich interesów prawnych także i w tym rodzaju postępowania sądowego. Trudno zaś formułować zarzut niedozwolonego ograniczenia prawa do sądu w sytuacji, w której niemożność uczestnictwa w danym postępowaniu sądowym wynika z zachowań samego podmiotu występującego z tego rodzaju zastrzeżeniami.

W konkluzji stwierdzić więc należy, iż argumentacja zażalenia nie podważa zasadności przesłanek odmowy nadania niniejszej skardze konstytucyjnej dalszego biegu.

Biorąc powyższe okoliczności pod uwagę, należało nie uwzględnić zażalenia wniesionego na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z 28 lipca 2004 r.

2