292

POSTANOWIENIE

z dnia 28 września 2004 r.

Sygn. akt Ts 38/04

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Marek Mazurkiewicz - przewodniczący

Wiesław Johann - sprawozdawca

Jerzy Stępień,

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 lipca 2004 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Elżbiety i Romualda Makarewicz,

p o s t a n a w i a:

nie uwzględnić zażalenia.

UZASADNIENIE:

W skardze konstytucyjnej Elżbiety i Romualda Makarewicz zakwestionowano zgodność z Konstytucją art. 403 § 3 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296 ze zm.). Zaskarżonemu przepisowi skarżący zarzucili niezgodność z art. 2, art. 7, art. 32 oraz art. 45 ust. 1 Konstytucji. Istoty takiej niezgodności upatrywali skarżący w ustawowym ujęciu jednej z przesłanek wznowienia postępowania, tj. późniejszego wykrycia prawomocnego wyroku dotyczącego tego samego stosunku prawnego. Zdaniem skarżących kwestionowany przepis jest nieprecyzyjny, co wywołuje dowolność jego interpretacji przez sądy.

Postanowieniem z 13 lipca 2004 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. W ocenie Trybunału Konstytucyjnego sformułowane w skardze zarzuty są oczywiście bezzasadne. Wbrew twierdzeniom skarżących pojęcie „tego samego stosunku prawnego” jest jednolicie rozumiane zarówno w orzecznictwie sądowym, jak i w doktrynie prawa, co nie stwarza niebezpieczeństwa jego rozbieżnej interpretacji przez organy orzekające. Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego u podstaw zarzutów skargi znalazła się natomiast negatywna ocena dokonanej przez sądy orzekające kwalifikacji okoliczności przemawiających - zdaniem skarżących - na rzecz spełnienia przesłanki określonej w zaskarżonym przepisie.

Zażalenie na postanowienie o odmowie nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu wniósł pełnomocnik skarżących. Zakwestionowano w nim ustalenia poczynione przez Trybunał Konstytucyjny, podkreślając, że w skardze konstytucyjnej doszło do prawidłowego wskazania sposobu naruszenia przez zakwestionowany przepis konstytucyjnych praw skarżących. Zdaniem skarżących w skardze wykazano, że w obiegu prawnym funkcjonują prawomocne wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego, dotyczące takich samych sytuacji faktycznych i prawnych, ale wydane wobec innych stron postępowania. Niemożność wznowienia przez skarżących postępowania z uwagi na powyższą okoliczność prowadzi zaś do naruszenia ich praw konstytucyjnych wynikających z art. 2, art. 32 oraz art. 45 ust. 1 Konstytucji. Skarżący podkreślili ponadto, że błędny jest pogląd Trybunału Konstytucyjnego, jakoby sporządzona przez nich skarga kierowała się przeciwko postanowieniu Naczelnego Sądu Administracyjnego oddalającemu wniosek skarżących o wznowienie postępowania, gdyż zarzuty w niej sformułowane dotyczą zakwestionowanego przepisu k.p.c.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zaskarżone postanowienie o odmowie nadania skardze dalszego biegu jest prawidłowe, zaś zarzuty zażalenia nie zasługują na uwzględnienie.

Podstawową przesłanką odmowy nadania niniejszej skardze konstytucyjnej dalszego biegu było stwierdzenie, iż skarżący nie wskazali sposobu, w jaki zakwestionowany art. 403 § 3 k.p.c. naruszył ich prawa wyrażone w art. 2, art. 32 oraz art. 45 ust. 1 Konstytucji. W szczególności, w zaskarżonym postanowieniu przyjęto, iż wymogu takiego wskazania nie spełnia sformułowanie w skardze argumentu dotyczącego wadliwego (nieprecyzyjnego i niejednoznacznego) wyrażenia przez prawodawcę jednej z przesłanek wznowienia postępowania, tj. późniejszego wykrycia prawomocnego wyroku dotyczącego tego samego stosunku prawnego. Konsekwencją takiej właśnie wadliwości miałoby być - zdaniem skarżących - naruszenie ich praw do sprawiedliwego rozpatrzenia sprawy przez sąd.

Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego w zaskarżonym postanowieniu dokonano prawidłowej oceny postawionych zarzutów z punktu widzenia ich zasadności. Przede wszystkim zaaprobować należy stanowisko, iż ustawowe ujęcie przesłanki wznowienia postępowania z uwagi na „wykrycie prawomocnego wyroku dotyczącego tego samego stosunku prawnego” nie może być uznane za wadliwe. Wbrew twierdzeniom skarżących, sposób rozumienia tego zwrotu jest w orzecznictwie sądowym jednoznacznie ustalony i nie daje podstaw do zaistnienia rozbieżności w orzeczeniach wydawanych na podstawie zakwestionowanego przepisu k.p.c. W tym też kontekście wyrażona została przez Trybunał Konstytucyjny w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia teza o oparciu formułowanych przez skarżących zarzutów na odmiennej (negatywnej) ocenie sposobu zakwalifikowania przez sąd wskazywanych przez nich wyroków wydawanych w innych sprawach, wobec innych stron postępowania, które to orzeczenia miałyby być przesłanką wznowienia postępowania. W zaskarżonym postanowieniu prawidłowo przyjęto w związku z tym, iż oczywiście bezzasadne są zastrzeżenia skarżących polegające na próbie wykazania nieprecyzyjności i niejednoznaczności przesłanki opisanej w art. 403 § 3 k.p.c. Takich wad kwestionowanej regulacji nie można wiązać z sytuacją, w której okoliczności wskazywane przez skarżących nie mieściły się w ustalonym jednoznacznie zakresie normowania tego przepisu. Powoływane przez skarżących orzeczenia bez wątpienia nie dotyczyły bowiem „tego samego stosunku prawnego”, o którym mowa w zakwestionowanym przepisie.

Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego nie można również uznać, aby wystarczające - w świetle warunków dopuszczalności skargi konstytucyjnej - było sformułowanie przez skarżących zarzutu, iż naruszająca ich prawa konstytucyjne jest sama okoliczność funkcjonowania w obrocie prawnym rozbieżnych orzeczeń wydawanych wobec innych podmiotów, a dotyczących takich samych sytuacji faktycznych i prawnych. Przede wszystkim stwierdzić należy, iż okoliczność ta - co już podkreślano - nie mieści się w merytorycznym zakresie zakwestionowanego w skardze konstytucyjnej przepisu k.p.c. Ponadto, tak formułowany zarzut zapoznaje okoliczność funkcjonowania w polskim systemie prawnym mechanizmów służących ujednolicaniu orzecznictwa sądowego, znajdujących się w dyspozycji Sądu Najwyższego oraz - po ostatnich zmianach normatywnych - Naczelnego Sądu Administracyjnego.

W konkluzji stwierdzić wobec tego należy, iż w zaskarżonym postanowieniu prawidłowo przyjęto, że sformułowane w skardze konstytucyjnej argumenty nie mogą być uznane za wyczerpujące ustawową przesłankę wskazania sposobu naruszenia przez art. 403 § 3 k.p.c. konstytucyjnych praw przysługujących skarżącym.

Biorąc powyższe okoliczności pod uwagę, należało nie uwzględnić zażalenia wniesionego na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z 13 lipca 2004 r.

3