71

POSTANOWIENIE

z dnia 31 marca 2004 r.

Sygn. akt Ts 139/03

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Marek Safjan - przewodniczący

Marek Mazurkiewicz - sprawozdawca

Mirosław Wyrzykowski,

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym, na podstawie art. 49 w związku z art. 36 ust. 5 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643 ze zm.), zażalenia z dnia 23 grudnia 2003 r. na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 15 grudnia 2003 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Wojciecha Bednarka,

p o s t a n a w i a:

nie uwzględnić zażalenia.

UZASADNIENIE:

W skardze konstytucyjnej złożonej 30 lipca 2003 r. zarzucono, iż art. 17 ustawy z dnia 13 czerwca 1967 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2002 r. Nr 9, poz. 88 ze zm.) jest niezgodny z art. 45 ust. 1 Konstytucji RP. Zdaniem skarżącego niekonstytucyjność zaskarżonego przepisu polega na tym, iż powoduje on negatywne skutki dla skarżącego w sytuacji, gdy jego pełnomocnik przeoczy uiszczenie opłaty stałej od wniesionej apelacji. Skarżący zarzucił też, że zwrot nieopłaconego pisma procesowego wniesionego przez pełnomocnika narusza prawo do sprawiedliwego procesu, gdy naruszenie przepisów o opłacie następuje bez winy skarżącego. W postępowaniu cywilnym powinna być stosowana taka sama zasada jak w postępowaniu karnym, w którym w przypadku uchybienia terminu z winy adwokata nie mogą powstawać negatywne konsekwencje dla strony postępowania, zwłaszcza dla oskarżonego. Skarżący podnosi, iż negatywnych konsekwencji zastosowania art. 17 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych nie niweluje możliwość domagania się od pełnomocnika procesowego odszkodowania za wniesienie apelacji bez stosownej opłaty.

Skarga została złożona w oparciu o następujący stan faktyczny. W dniu 23 stycznia 2003 r. Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim wydał postanowienie w sprawie z udziałem skarżącego. Apelacja skarżącego od tego postanowienia została odrzucona postanowieniem Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim z 7 marca 2003 r. Podstawą odrzucenia apelacji było nieuiszczenie wpisu stałego przez wnoszącego ją adwokata. Postanowieniem z 11 kwietnia 2003 r. Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim oddalił wniosek skarżącego o przywrócenie terminu do złożenia apelacji i apelację odrzucił.

Trybunał Konstytucyjny postanowieniem z 15 grudnia 2003 r. odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. W uzasadnieniu postanowienia wskazano, iż skarżący nie wskazał sposobu naruszenia jego konstytucyjnych praw i nie uzasadnił zarzutu niekonstytucyjności zaskarżonego przepisu. Dla spełnienia wskazanych wymogów nie wystarcza, bowiem stwierdzenie, iż zaskarżony przepis pogarsza sytuację procesową skarżącego oraz że na gruncie procedury karnej przyjęto odmienne rozwiązanie w zakresie wnoszenia apelacji.

W zażaleniu złożonym 24 grudnia 2003 r. skarżący wniósł o nadanie skardze konstytucyjnej dalszego biegu. Oprócz argumentów zawartych w skardze konstytucyjnej, skarżący wskazał też na naruszenie zasady równości w zakresie prawa do sądu. Naruszenie to polega, jego zdaniem, na tym, że strona działająca w procesie bez adwokata lub radcy prawnego w razie nieuiszczenia wpisu stałego od apelacji zostaje wezwana do uzupełnienia tego braku, zaś w przypadku strony działającej przez pełnomocnika apelacja zostaje odrzucona.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Należy podzielić pogląd wyrażony w zaskarżonym postanowieniu, iż skarżący formułując zarzut niekonstytucyjności powinien określić normatywną treść wzorca konstytucyjnego i zaskarżonych przepisów oraz wskazać, na czym polega ich niezgodność. Lakoniczne stwierdzenie, iż zaskarżony przepis ustawy jest sprzeczny z wskazanym przepisem Konstytucji nie wystarcza dla uzasadnienia zarzutu niezgodności z Konstytucją w rozumieniu art. 32 ust. 1 pkt 3 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym. Z kolei dla wskazania sposobu naruszenia konstytucyjnych praw skarżącego, o którym mowa w art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym nie wystarczy stwierdzenie, iż przepis ten pociąga negatywne skutki dla skarżącego (por. postanowienie TK z 8 sierpnia 1999 r., sygn. Ts 61/99, OTK ZU nr 1/2000, poz. 8). Z powyższego wynika, iż niniejszej skardze konstytucyjnej nie może być nadany dalszy bieg, gdyż nie spełnia ona wymogu określenia hierarchicznej niezgodności norm i wymogu wskazania sposobu naruszonych praw skarżącego. Skarżący dopiero w zażaleniu sformułował zarzut naruszenia zasady równości w zakresie konstytucyjnego prawa do sądu. Zarzut ten nie może być jednak rozpoznany w toczącym się postępowaniu. Przede wszystkim zadaniem Trybunału Konstytucyjnego jest ocena zasadności odmowy nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. Podstawą dla dokonania tej oceny jest skarga konstytucyjna oraz pismo procesowe z 6 września 2003 r., w których skarżący formułował swe zarzuty. Podstawą taką nie mogą być natomiast zarzuty sformułowane w zażaleniu, czyli już po wydaniu postanowienia o odmowie nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. Ponadto zarzuty formułowane w skardze konstytucyjnej i pismach procesowych kierowanych do Trybunału Konstytucyjnego, w myśl art. 46 ust. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, muszą zostać złożone w terminie trzech miesięcy od doręczenia skarżącemu ostatecznego rozstrzygnięcia w sprawie. Zarzut naruszenia zasady równości w zakresie prawa do sądu został złożony z przekroczeniem tego terminu.

Na marginesie należy zauważyć, iż z punktu widzenia prawa do zaskarżania orzeczeń sytuację skarżącego określa nie tylko art. 17 ustawy o kosztach sądowych, ale również art. 168 § 1 k.p.c. To właśnie ten ostatni przepis stał się podstawą nieuwzględnienia jego wniosku o przywrócenie terminu. Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim w uzasadnieniu postanowienia z 11 kwietnia 2003 r. (sygn. akt I Ns 1347/01) uznał, iż w sprawie skarżącego nie zachodzą przesłanki uznania braku winy, o której mowa w art. 168 § 1 k.p.c. Dokonując wykładni tego przepisu Sąd powołał się na utrwaloną linię orzeczniczą Sądu Najwyższego (por. postanowienie Sądu Najwyższego z 12 marca 1999 r., sygn. I PKN 76/99, OSNP z 2000 r., nr 11, poz. 43). Trybunał Konstytucyjny, ze względu na sformułowaną w art. 66 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym zasadę skargowości, nie może ocenić naruszenia praw skarżącego w związku z zastosowaniem art. 168 § 1 k.p.c. Skarżący formułując skargę konstytucyjną powinien kierować zarzuty naruszenia swych praw przeciwko wszystkim przepisom, które w danej sytuacji są do tego zarzutu prawnie relewantne. W przeciwnym razie skarga konstytucyjna jest oczywiście bezzasadna. Taka sytuacja ma miejsce w niniejszej sprawie, gdyż skarżący formułując zarzut pogorszenia jego sytuacji prawnej odniósł go jedynie do fragmentu regulacji ustawowej sytuacje tę normującą.

Z powyższych względów należało orzec jak w sentencji.

3