Money.plPrawoOrzecznictwo

Trybunał Konstytucyjny

Postanowienie-Zażalenie z dnia 2004-03-10 - Ts 33/03
Repertorium:Ts | Repertorium Trybunału Konstytucyjnego - do rejestrowania skarg konstytucyjnych podlegających wstępnemu rozpoznaniu.
Sygnatura:Ts 33/03
Tytuł:Postanowienie-Zażalenie z dnia 2004-03-10
Publikacja w Z.U.Z.U. 2004 / 1B / 31

31

POSTANOWIENIE

z dnia 10 marca 2004 r.

Sygn. akt Ts 33/03

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Wiesław Johann - przewodniczący

Andrzej Mączyński - sprawozdawca

Bohdan Zdziennicki,

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym, na podstawie art. 49 w związku z art. 36 ust. 5 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643 ze zm.), zażalenia z dnia 7 października 2003 r. na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 24 września 2003 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Krystyny Biajgo,

p o s t a n a w i a:

nie uwzględnić zażalenia.

UZASADNIENIE:

W skardze konstytucyjnej Krystyny Biajgo zakwestionowano zgodność z Konstytucją RP art. 11 ust. 1 i art. 14 ust. 1 zd. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.). Skarżąca zarzuciła kwestionowanym przepisom niezgodność z art. 2, art. 32 ust. 1, art. 64 ust. 2, art. 84 oraz art. 217 Konstytucji RP. Istotę niezgodności upatruje skarżąca w pozbawieniu podatnika prawa do zwrotu ostatecznie nienależnego podatku dochodowego oraz w nałożeniu na podatnika nienależnych i nieodwracalnych ciężarów ingerujących w jego własność. Zdaniem skarżącej przepisy zaskarżonej ustawy tworzą wadliwą konstrukcję podatku, wymuszając jego zaspokojenie z majątku skarżącej, pomimo obiektywnej niemożności uzyskania zapłaty od jej kontrahenta.

Postanowieniem z 24 września 2003 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego zarzuty sformułowane przez skarżącą są nieadekwatne wobec treści przepisów zakwestionowanych w skardze konstytucyjnej, a przez to oczywiście bezzasadne. Zarzuty te koncentrują się bowiem na problemie ustawowego określenia przesłanek warunkujących zwrot uiszczonego już podatku, nie dotyczą zaś materii regulowanej zaskarżonymi przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Tym samym, zdaniem Trybunału Konstytucyjnego, przedmiotem skargi konstytucyjnej nie uczyniono unormowań, pozostających w merytorycznym i funkcjonalnym związku z treścią zarzutu naruszenia konstytucyjnych praw skarżącej.

W zażaleniu na postanowienie o odmowie nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu zakwestionowano ustalenia poczynione przez Trybunał Konstytucyjny, podkreślając, że przedmiotem skargi konstytucyjnej bynajmniej nie uczyniono luki prawnej, ale konkretnie wskazane przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. To właśnie zawarta w nich definicja ustawowa pojęcia przychodu stała się normatywnym źródłem rozstrzygnięć podjętych w sprawie skarżącej, a powodujących naruszenie jej konstytucyjnych praw. W zażaleniu podkreślono, że gdyby istotnie w sprawie skarżącej brak było stosownej podstawy prawnej, to wówczas postępowanie zakończyłoby się decyzją umarzającą, nie zaś merytorycznym rozstrzygnięciem w przedmiocie odmowy stwierdzenia nadpłaty uiszczonego podatku. Skarżąca kwestionuje także - jak to ujęto w zażaleniu - dokonane przez Trybunał Konstytucyjny wskazanie adekwatnego względem sformułowanych zarzutów przedmiotu skargi konstytucyjnej, tzn. przepisów ordynacji podatkowej.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zarzuty zażalenia koncentrują się na problemie interpretacji jednej z podstawowych przesłanek dopuszczalności występowania ze skargą konstytucyjną. Stanowi ją wymóg uczynienia przedmiotem skargi konstytucyjnej takich przepisów ustawy lub innego aktu normatywnego, które stanowiły podstawę prawną ostatecznego orzeczenia sądu lub organu administracji publicznej, z którego wydaniem skarżący wiąże zarzut naruszenia przysługujących mu konstytucyjnych wolności lub praw. Formułując zarzut naruszenia konstytucyjnych wolności lub praw, skarżący winien wykazać, że to właśnie w treści tych przepisów upatrywać należy źródła takiego naruszenia. Należy przy tym podkreślić konieczność zaistnienia funkcjonalnego związku między powyższymi cechami kwalifikującymi dopuszczalny przedmiot skargi konstytucyjnej. Z jednej bowiem strony, odniesienie przez skarżącego zarzutów naruszenia konstytucyjnych praw wyłącznie do treści przepisów określonych w skardze jako jej przedmiot, bez jednoczesnego wykazania, iż naruszenie to wywołane zostało ich zastosowaniem w sprawie skarżącego (były one podstawą prawną ostatecznego orzeczenia), rodzi niebezpieczeństwo niedopuszczalnego - w świetle przesłanek skargi konstytucyjnej - wykorzystania tego środka prawnego jako formy zainicjowania tzw. abstrakcyjnej kontroli konstytucyjności prawa. Z drugiej zaś strony, odniesienie zarzutów wyłącznie do sfery stosowania kwestionowanych przepisów przez sąd lub organ administracji publicznej naruszałoby podstawowe założenie instytucji skargi konstytucyjnej, która winna być środkiem kontroli aktów stanowienia prawa, nie zaś ich stosowania w indywidualnych sprawach skarżących.

Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego w zaskarżonym postanowieniu słusznie przyjęto, że skarżąca nie wykazała zaistnienia opisanego wyżej związku między treścią kwestionowanych przepisów, a płaszczyzną ich zastosowania, skutkującego - podnoszonym w skardze - naruszeniem konstytucyjnych wolności lub praw. Zarzut naruszenia praw określonych m.in. w art. 64 ust. 2 oraz art. 84 Konstytucji wiąże bowiem skarżąca z odmową zwrotu nienależnie zapłaconego podatku dochodowego w sytuacji, w której nie znalazła ona zaspokojenia swoich roszczeń w postępowaniu upadłościowym prowadzonym wobec jej kontrahenta. Takie też żądanie sformułowane zostało przez skarżącą w odwołaniu od decyzji Urzędu Skarbowego, jak i późniejszej skardze do Naczelnego Sądu Administracyjnego na decyzję Izby Skarbowej. Tymczasem, jak to jednoznacznie wynika z treści decyzji organów podatkowych (jak i późniejszego wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego) ich przedmiotem było rozstrzygnięcie kwestii stwierdzenia lub odmowy stwierdzenia nadpłaty podatku, nie zaś problem zwrotu podatku nienależnie zapłaconego. W tym też kontekście rację ma skarżąca wskazując w zażaleniu na merytoryczny charakter rozstrzygnięć administracyjnych podjętych w jej sprawie. Należy jednak podkreślić, że błędne są wnioski wysuwane przez skarżącą z powyższej okoliczności. Uwzględniając bowiem treść zarzutów związanych z naruszeniem konstytucyjnych praw, stwierdzić należy jeszcze raz, iż koncentruje je skarżąca na niemożności uzyskania zwrotu (w jej ocenie) nienależnego podatku. Jak to jednak podkreślono w orzeczeniach organów podatkowych, brak jest w obowiązujących przepisach podstaw materialnoprawnych dla takiego żądania skarżącej. W tym też sensie, stwierdzono w zaskarżonym postanowieniu Trybunału Konstytucyjnego, że skarga zmierza w kierunku wykazania braku stosownej regulacji prawnej, która czyniłaby zadość oczekiwaniom skarżącej. Przedmiotem orzekania w sprawie skarżącej stała się natomiast kwestia stwierdzenia lub też odmowy stwierdzenia nadpłaty podatku dochodowego. Przesłanki stwierdzenia takiej nadpłaty sprecyzowane zostały w przepisach ordynacji podatkowej. W takim też kontekście, przyjął Trybunał Konstytucyjny, iż dla rozstrzygnięcia sprawy skarżącej decydujące znaczenie miały nie przepisy zakwestionowane w skardze konstytucyjnej, lecz przepisy tejże właśnie ustawy. Należy natomiast jeszcze raz podkreślić, że uzasadnienie zarzutu naruszenia konstytucyjnych praw skarżącej jednoznacznie wskazuje, że wiążą się one z problemem wykazania ewentualnej podstawy prawnej (bądź jej braku) do zwrotu nienależnego podatku. Nawet jednak wykazanie takiego braku nie otwiera możliwości merytorycznego rozpoznania skargi konstytucyjnej przez Trybunał Konstytucyjny.

W konkluzji stwierdzić więc należy, iż argumentacja zażalenia nie podważa zasadności przesłanek odmowy nadania niniejszej skardze konstytucyjnej dalszego biegu.

Biorąc powyższe okoliczności pod uwagę, należało nie uwzględnić zażalenia wniesionego na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z 24 września 2003 r.

3

Ts | Repertorium Trybunału Konstytucyjnego - inne orzeczenia:
dokumentpublikacja
Ts 93/11   Postanowienie-Zażalenie z dnia 2012-02-02
 
Z.U. 2012 / 1B / 132
Ts 93/11   Postanowienie z dnia 2011-07-04
 
Z.U. 2012 / 1B / 131
Ts 9/11   Postanowienie-Zażalenie z dnia 2012-02-15
 
Z.U. 2012 / 1B / 107
Ts 9/11   Postanowienie z dnia 2011-04-14
 
Z.U. 2012 / 1B / 106
Ts 85/11   Postanowienie z dnia 2011-12-05
 
Z.U. 2012 / 1B / 130
  • Adres publikacyjny: