Money.plPrawoOrzecznictwo

Trybunał Konstytucyjny

Postanowienie-Zażalenie z dnia 2003-11-04 - Ts 142/02
Repertorium:Ts | Repertorium Trybunału Konstytucyjnego - do rejestrowania skarg konstytucyjnych podlegających wstępnemu rozpoznaniu.
Sygnatura:Ts 142/02
Tytuł:Postanowienie-Zażalenie z dnia 2003-11-04
Publikacja w Z.U.Z.U. 2003 / 4B / 215

215

POSTANOWIENIE

z dnia 4 listopada 2003 r.

Sygn. akt Ts 142/02

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Marek Safjan - przewodniczący

Miros*aw Wyrzykowski - sprawozdawca

Marian Grzybowski,

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym, na podstawie art. 49 w związku z art. 36 ust. 5 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643 ze zm.), zażalenia z dnia 31 marca 2003 r. na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 20 marca 2003 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Felix Blau Sp. z o.o.,

p o s t a n a w i a:

nie uwzględnić zażalenia.

UZASADNIENIE:

W skardze konstytucyjnej Felix Blau Sp. z o.o. zakwestionowano zgodność z Konstytucją RP dwóch przepisów ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296 ze zm.). Art. 113 * 2 k.p.c. zarzucono niezgodność z art. 32 ust. 1, art. 45 ust. 1 w zw. z art. 77 ust. 2 i art. 31 ust. 3 oraz art. 64 w zw. z art. 31 ust. 3 Konstytucji. Natomiast art. 4011 * 1 k.p.c. postawiono zarzut niezgodności z art. 32 ust. 1 Konstytucji. Zdaniem skarżącej pierwszy z zakwestionowanych przepisów, normujący zagadnienie zwolnienia od wpisu sądowego, pozostawia sądom orzekającym nadmierną swobodę, pozwalającą na odmowę takiego zwolnienia nawet w sytuacji wykazania braku środków pieniężnych po stronie aktywów. W ocenie skarżącej prowadzi to do naruszenia konstytucyjnego prawa do sądu i godzi w zakaz zamykania drogi sądowej dochodzenia naruszonych praw. Ponadto kwestionowane unormowanie pozostaje w sprzeczności z prawem w*asności, jak również zasadą równego traktowania przez w*adze publiczne. W wyniku wezwania zawartego w zarządzeniu sędziego Trybuna*u Konstytucyjnego do uzupe*nienia braków skargi konstytucyjnej skarżący cofną* skargę w odniesieniu do zarzutu niekonstytucyjności art. 4011 * 1 k.p.c.

Postanowieniem z 20 marca 2003 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu w zakresie dotyczącym zgodności z Konstytucją art. 113 * 2 k.p.c., natomiast w zakresie dotyczącym zgodności z Konstytucją art. 4011 * 1 k.p.c. - umorzy* postępowanie na skutek cofnięcia skargi konstytucyjnej w tej części. W uzasadnieniu stwierdził, że skierowany wobec art. 113 * 1 k.p.c. zarzut niekonstytucyjności winien być uznany za oczywiście bezzasadny. Opiera się on bowiem w ca*ości na negatywnej ocenie sposobu, w jaki sąd orzekający w sprawie skarżącej zastosowa* kwestionowany przepis. To zaś stanowi*o konsekwencję dokonanej przez sąd kwalifikacji sytuacji faktycznej (materialnej), w jakiej znalaz*a się skarżąca, wnosząc o zwolnienie od kosztów sądowych. P*aszczyzna stosowania prawa pozostaje poza zakresem kontroli realizowanej w postępowaniu przed Trybuna*em Konstytucyjnym.

Zażalenie na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego wniósł pełnomocnik skarżącej. Podniós* w nim, że Trybunał Konstytucyjny wadliwie przyją*, iż kwestionowany przepis odnosi się wy*ącznie do sytuacji, w której odmowa zwolnienia od kosztów następuje tylko wówczas, gdy wnioskodawca nie wykaże, iż nie ma dostatecznych środków na pokrycie tych kosztów. Natomiast w ocenie skarżącej, poprzez użycie w przepisie zwrotu „może zwolnić”, znajduje on zastosowanie także w odmiennych sytuacjach. Skarżąca zakwestionowa*a także konstatację Trybuna*u Konstytucyjnego, iż skarga konstytucyjna koncentruje się na problemie rozbieżnej oceny okoliczności faktycznych zachodzących w sprawie skarżącej, nie zaś na merytorycznej kwalifikacji zaskarżonego przepisu. Odwo*ując się do językowej wyk*adni kwestionowanego przepisu, wskazuje skarżąca, że interpretacja przyjęta przez Trybuna* Konstytucyjny zapoznaje znaczenie s*ów „może” oraz „zwolnić”. Zdaniem skarżącej, ich zastosowanie przez ustawodawcę nie pozwala bowiem na zaaprobowanie interpretacji, zgodnie z którą odmowa zwolnienia następuje wy*ącznie w sytuacji niewykazania przez wnioskodawcę braku środków na poniesienie kosztów sądowych.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zarzuty zażalenia wniesionego na postanowienie o odmowie nadania skardze dalszego biegu nie zasługują na uwzględnienie.

Przesłanką odmowy nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu było stwierdzenie przez Trybuna* Konstytucyjny oczywistej bezzasadności zarzutu niekonstytucyjności kierowanego pod adresem art. 113 * 1 k.p.c. Jego istota sprowadza się do tego, że skarżący wskazuje na niedopuszczalność (w świetle unormowań konstytucyjnych) takiej interpretacji kwestionowanego przepisu, która pozwala sądowi na odmowę zwolnienia od kosztów strony, która wykazuje, że nie jest w stanie ponieść ich w postępowaniu sądowym. W ocenie skarżącej, na takiej w*aśnie interpretacji art. 113 * 1 k.p.c. opierała się decyzja procesowa podjęta w jej sprawie przez sąd. Inaczej mówiąc, pomimo wykazania przez skarżącą braku środków sąd odmówi* zwolnienia od kosztów, odwo*ując się do ustawowego upoważnienia do podjęcia takiej decyzji. Upoważnienie to wynikać mia*oby zaś z zastosowania w treści art. 113 * 1 k.p.c. zwrotu „może zwolnić”.

Oceniając krytycznie powyższe stanowisko, Trybuna* Konstytucyjny podziela w ca*ości pogląd wyrażony w zaskarżonym postanowieniu. Przede wszystkim stwierdzić należy, iż stanowisko skarżącej stoi w opozycji do treści uzasadnienia rozstrzygnięć sądowych podjętych w sprawie skarżącej. W żadnym wypadku nie wskazują one na to, iż odmowa zwolnienia od kosztów uzasadniona zosta*a ustawowym upoważnieniem do arbitralnego podejmowania decyzji w tej mierze. Wręcz przeciwnie, sąd odmawiając zwolnienia, nie uczyni* tego „bo mia* prawo podjąć taką decyzję”, ale z tego powodu, że w ocenie sądu skarżąca nie wykaza*a niemożności poniesienia kosztów sądowych. Spe*nienie przes*anki wykazania braku dostatecznych środków na koszty sądowe stanowi warunek konieczny wydania przez sąd pozytywnego dla wnioskodawcy orzeczenia w przedmiocie zwolnienia od kosztów. Tej przes*anki - w ocenie sądu - skarżąca nie dope*ni*a, prawnie niedopuszczalne by*o więc podjęcie decyzji korzystnej dla skarżącej. S*usznie więc zauważy* Trybuna* Konstytucyjny, iż punktem spornym w sprawie skarżącej by*a w istocie sądowa interpretacja sytuacji faktycznej (materialnej) skarżącej. W ocenie sądu nie uzasadnia*a ona uznania, że skarżąca spe*nia wymóg, o którym mowa w art. 113 * 2 k.p.c. Natomiast odmienna ocena przyjęta przez skarżącą doprowadzi*a ją do wniosku, iż pomimo wykazania braku dostatecznych środków na poniesienie kosztów sądowych, sąd (mając taką możliwość) postanowi* zwolnienia odmówić. Analiza treści orzeczeń sądowych wydanych w sprawie skarżącej nie daje jednak - zdaniem Trybuna*u Konstytucyjnego - podstaw do takiego stanowiska.

W konkluzji stwierdzić więc należy, iż jako przedmiot skargi konstytucyjnej wskazała skarżąca nie normę, która w istocie stanowi*a podstawę ostatecznego orzeczenia wydanego w jej sprawie, lecz wyinterpretowane przez siebie znaczenie art. 113 § 2 k.p.c.. Takie określenie przedmiotu skargi nie mieści się jednak w granicach wyznaczonych przez art. 79 ust. 1 Konstytucji. Uchybienie powyższe zwalnia Trybuna* Konstytucyjny z obowiązku oceny argumentów sformu*owanych przez skarżącą, a tym samym dokonywania weryfikacji konstytucyjności znaczenia dekodowanego przez skarżącą z treści art. 113 * 2 k.p.c. Niedopuszczalne by*oby również dokonywanie przez Trybuna* Konstytucyjny kontroli zasadności sądowej oceny sytuacji faktycznej, w jakiej znajdowa*a się skarżąca wnosząc o zwolnienie od kosztów sądowych. Jak to już wielokrotnie podkreślano, sposób zastosowania przepisu w konkretnej sprawie nie mieści się w zakresie postępowania inicjowanego skargą konstytucyjną.

Biorąc powyższe okoliczności pod uwagę, Trybunał Konstytucyjny nie uwzględnia zażalenia wniesionego na postanowienie o odmowie nadania niniejszej skardze konstytucyjnej dalszego biegu.

3

Ts | Repertorium Trybunału Konstytucyjnego - inne orzeczenia:
dokumentpublikacja
Ts 93/11   Postanowienie-Zażalenie z dnia 2012-02-02
 
Z.U. 2012 / 1B / 132
Ts 93/11   Postanowienie z dnia 2011-07-04
 
Z.U. 2012 / 1B / 131
Ts 9/11   Postanowienie-Zażalenie z dnia 2012-02-15
 
Z.U. 2012 / 1B / 107
Ts 9/11   Postanowienie z dnia 2011-04-14
 
Z.U. 2012 / 1B / 106
Ts 85/11   Postanowienie z dnia 2011-12-05
 
Z.U. 2012 / 1B / 130
  • Adres publikacyjny: