117

POSTANOWIENIE

z dnia 23 czerwca 2003 r.

Sygn. akt Ts 130/02

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Jerzy Ciemniewski - przewodniczący

Marian Zdyb - sprawozdawca

Biruta Lewaszkiewicz-Petrykowska,

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 10 grudnia 2002 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Leszka Lepczyńskiego,

p o s t a n a w i a:

nie uwzględnić zażalenia.

UZASADNIENIE:

W skardze konstytucyjnej Leszka Lepczyńskiego nadanej w urzędzie pocztowym 21 września 2002 r. zarzucono, iż art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (tekst jednolity Dz. U. z 2002 r. Nr 123, poz. 1059) jest niezgodny z art. 31 ust. 1, art. 32 ust. 2 oraz art. 65 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Skarżący wskazał, iż:

a) postanowieniem Sądu Okręgowego w Szczecinie z 30 kwietnia 2002 r. nie został dopuszczony w charakterze pełnomocnika powoda do sprawy rozwodowej toczącej się przed tym sądem, zaś zażalenie na to postanowienie zostało odrzucone przez Sąd Apelacyjny w Poznaniu postanowieniem z 17 lipca 2002 r. (sygn. akt IACz 1299/02);

b) postanowieniem Sądu Rejonowego w Szczecinie z 9 maja 2002 r. nie został dopuszczony w charakterze obrońcy obwinionego w sprawie karnej skarbowej toczącej się przed tym sądem, zaś zarządzeniem z 26 czerwca 2002 r. (sygn. akt V Ks 33/02) odmówiono przyjęcia zażalenia na to postanowienie;

c) pismem z 13 sierpnia 2002 r., a następnie z 29 sierpnia 2002 r. Przewodniczący III Wydziału Karnego Sądu Okręgowego w Szczecinie poinformował skarżącego o tym, iż złożony przez niego wniosek o wznowienie postępowania w sprawie karnej nie otrzyma biegu.

Zdaniem skarżącego, powyższe rozstrzygnięcia związane z treścią zakwestionowanej regulacji prawnej ograniczają skarżącego w sposób arbitralny w wykonywaniu niektórych czynności zawodu prawniczego, a ponadto pozbawiają możliwości świadczenia pomocy prawnej osobom fizycznym w sprawach rodzinnych i opiekuńczych oraz w sprawach karnych. Skarżący zarzucił ponadto, iż w ten sposób naruszona została jego wolność w wyborze i wykonywaniu zawodu, gwarantowana w art. 65 Konstytucji RP.

Trybunał Konstytucyjny postanowieniem z 10 grudnia 2002 r. odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej stwierdzając, iż w tym zakresie, w jakim za jej podstawę przyjęto postanowienie Sądu Rejonowego w Szczecinie z 9 maja 2002 r. oraz postanowienie Sądu Okręgowego w Szczecinie z 30 kwietnia 2002 r., skarga ta ma charakter spóźniony, z uwagi na upływ trzymiesięcznego terminu określonego w art. 46 ust. 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643 ze zm.). Trybunał Konstytucyjny wskazał ponadto, iż zakwestionowany przez skarżącego art. 4 ust. 1 ustawy z 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych nie stanowił podstawy normatywnej powołanych w skardze konstytucyjnych orzeczeń, w szczególności postanowienia Sądu Rejonowego w Szczecinie z 9 maja 2002 r. oraz odmowy przyjęcia przez Przewodniczącego Wydziału Karnego Sądu Okręgowego w Szczecinie wniosku skarżącego o wznowienie postępowania. W tym pierwszym podstawą wydania rozstrzygnięcia był art. 82 kodeksu postępowania karnego, w tym drugim zaś art. 545 § 2 kodeksu postępowania karnego oraz brak stosownego pełnomocnictwa.

Na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego pełnomocnik skarżącego wniósł zażalenie, wskazując, iż termin do złożenia skargi konstytucyjnej, w zakresie, w jakim jej podstawą były postanowienie Sądu Rejonowego w Szczecinie z 9 maja 2002 r. oraz postanowienie Sądu Okręgowego w Szczecinie z 30 kwietnia 2002 r., rozpoczął bieg dopiero z chwilą uprawomocnienia się orzeczeń oddalających zażalenia na te postanowienia. Zdaniem skarżącego Trybunał Konstytucyjny błędnie bowiem przyjął, iż wskazane orzeczenia sądowe nie podlegały zaskarżeniu, bowiem „zarówno w procedurze cywilnej, jak i karnej każde orzeczenie kończące postępowanie w sprawie podlega zaskarżeniu”.

Skarżący podniósł ponadto, iż odmowa nadania biegu wnioskowi skarżącego o wznowienie postępowania karnego stanowiła obejście prawa i z urzędu powinna być przedmiotem zainteresowania Trybunału Konstytucyjnego. Skarżący wskazał przy tym, iż ostatecznie bieg ten nadano postanowieniem Sądu Okręgowego w Szczecinie z 10 października 2002 r. i ostatecznym rozstrzygnięciem Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z 20 listopada 2002 r.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Wbrew twierdzeniom skarżącego od powołanych w skardze konstytucyjnej postanowień Sądu Rejonowego w Szczecinie z 9 maja 2002 r. oraz Sądu Okręgowego w Szczecinie z 30 kwietnia 2002 r. zażalenie nie przysługiwało. Postanowienia te nie były bowiem orzeczeniami kończącymi postępowanie w sprawie karnej lub cywilnej, a jedynie rozstrzygnięciami co do dopuszczenia udziału skarżącego jako pełnomocnika stron w toczącym się postępowaniu. Z wyraźnych uregulowań proceduralnych wynika, iż na rozstrzygnięcia takie nie przysługuje środek zaskarżenia i są one ostateczne. Zasadnie więc Trybunał Konstytucyjny przyjął, iż od daty ich doręczenia skarżącemu rozpoczynał bieg termin do ewentualnego złożenia skargi konstytucyjnej.

Odnosząc się do pozostałych zarzutów, Trybunał Konstytucyjny stwierdził, iż nie dotyczą one podstaw odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. Należy podkreślić, iż przedmiotem skargi konstytucyjnej może być wyłącznie akt normatywny nie zaś błędna, zdaniem skarżącego, praktyka stosowania prawa.

Dla oceny zasadności postanowienia o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej nie ma także znaczenia wydanie wskazanych w zażaleniu rozstrzygnięć Sądu Okręgowego w Szczecinie oraz Sądu Apelacyjnego w Poznaniu. Trybunał Konstytucyjny przeprowadzając wstępne rozpoznanie związany jest granicami skargi konstytucyjnej, co dotyczy zarówno jej podstaw, jak i przedmiotu. Późniejsze modyfikacje tych granic dokonane w szczególności w zażaleniu na postanowienie o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej nie są dopuszczalne.

W tym stanie rzeczy należało orzec jak w sentencji.

2