159

POSTANOWIENIE

z dnia 13 marca 2002 r.

Sygn. akt Ts 158/01

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Marian Zdyb - przewodniczący

Bohdan Zdziennicki - sprawozdawca

Wiesław Johann

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym, na podstawie art. 49 w związku z art. 36 ust. 5 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643 ze zm.), zażalenia z 25 stycznia 2002 r. na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z 16 stycznia 2002 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Borysa Łowickiego,

p o s t a n a w i a:

nie uwzględnić zażalenia.

UZASADNIENIE:

W skardze konstytucyjnej Borysa Łowickiego zakwestionowano zgodność art. 25 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego (Dz. U. z 1997 r. Nr 142, poz. 950 ze zm.) z art. 2 i art. 32 Konstytucji RP.

Zakwestionowanym przepisom zarzucono, że dały one podstawę do pozbawienia skarżącego prawidłowo nabytych uprawnień kombatanckich. Zdaniem skarżącego narusza to konstytucyjne zasady równości obywateli oraz ochrony praw niewadliwie nabytych. Ponadto rażąco łamie zasadę sprawiedliwości społecznej.

Na podstawie zaskarżonego przepisu skarżący, decyzją Kierownika Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych z dnia 25 kwietnia 2000 r. (nr WU-V/K0564/K-411224/1/2000), pozbawiony został uprawnień kombatanckich. Powyższe rozstrzygnięcie organ ten utrzymał w mocy decyzją z dnia 12 lipca 2000 r. (nr WU-V/K0564/K-411224/2/2000). Skarga skarżącego na tę decyzję została oddalona wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z 18 stycznia 2001 r. (sygn. akt SA/BK 1017/00), doręczonym skarżącemu 5 marca 2001 r.

Postanowieniem z 16 stycznia 2002 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. W uzasadnieniu tego postanowienia wskazano na przekroczenie przez skarżącego ustawowego terminu do wystąpienia ze skargą konstytucyjną. Termin ten upływał bowiem po 3 miesiącach od dnia doręczenia skarżącemu wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 18 stycznia 2001 r., tymczasem skarżący wystąpił ze skargą konstytucyjną 9 października 2001 r. W ocenie Trybunału Konstytucyjnego dla stwierdzenia przekroczenia terminu nie miało natomiast znaczenia skierowanie przez skarżącego 7 maja 2001 r. pisma do Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego o wniesienie rewizji nadzwyczajnej od orzeczenia Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Zażalenie na powyższe postanowienie wniósł pełnomocnik skarżącego. Podniósł w nim, że Trybunał Konstytucyjny wadliwie przyjął, że ostatecznym orzeczeniem w sprawie skarżącego był wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 18 stycznia 2001 r. Zdaniem skarżącego taką kwalifikację wykazuje bowiem pismo z 8 sierpnia 2001 r. odmawiające wniesienia rewizji nadzwyczajnej od powyższego wyroku. Pismo to doręczone zostało skarżącemu 10 sierpnia 2001 r. W zażaleniu wskazano także, iż przy obliczaniu terminu do wystąpienia ze skargą konstytucyjną należało uwzględnić zawieszenie jego biegu, związane z rozpoznawaniem przez Sąd Rejonowy w Białymstoku wniosku skarżącego o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego z urzędu.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zaskarżone postanowienie jest prawidłowe, zaś zarzuty zażalenia nie zasługują na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji, korzystanie ze skargi konstytucyjnej, jako środka ochrony konstytucyjnych wolności lub praw, dopuszczalne jest na zasadach określonych w ustawie. Precyzująca te zasady ustawa z 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym przewiduje w art. 46 ust. 1, że skarga może być wniesiona po wyczerpaniu drogi prawnej, o ile droga ta jest przewidziana, w ciągu 3 miesięcy od doręczenia skarżącemu prawomocnego wyroku, ostatecznej decyzji lub innego ostatecznego rozstrzygnięcia. W orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego w sprawie skargi konstytucyjnej wielokrotnie wskazywano na nieprzypadkowy charakter wyliczenia zawartego w powołanym wyżej przepisie ustawy. Wyraża ono priorytetowy charakter prawomocnych orzeczeń wydawanych w sprawach skarżących przez sądy, jako organy w pierwszej kolejności powołane do ochrony ich praw i wolności. Z punktu widzenia przesłanek dopuszczalności występowania ze skargą konstytucyjną oznacza to więc nałożenie na skarżącego obowiązku doprowadzenia w indywidualnej sprawie do wydania prawomocnego wyroku sądowego. W przypadku postępowania administracyjnego wiąże się to z koniecznością skierowania skargi na decyzję administracyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego i uzyskania tą drogą prawomocnego wyroku tego sądu. Z dniem jego doręczenia skarżącemu rozpoczyna bieg 3-miesięczny termin do wystąpienia w danej sprawie ze skargą do Trybunału Konstytucyjnego. Należy podkreślić, że upływu tego terminu nie sanuje w żaden sposób uruchomienie przez skarżącego takich środków czy procedur, w których rezultacie dochodzi do wydania w jego sprawie “innych ostatecznych rozstrzygnięć”. Wskazanie przez ustawodawcę pozostałych - obok prawomocnych wyroków - form ostatecznych orzeczeń winno być bowiem rozumiane jako gwarancja skorzystania ze skargi konstytucyjnej także w ramach tych postępowań, których efektem nie może być wydanie w sprawie skarżącego prawomocnego wyroku. Nie prowadzi to jednak do wniosku, że w sytuacji doręczenia skarżącemu prawomocnego wyroku sądowego może on (bez uszczerbku dla biegu terminu do złożenia skargi konstytucyjnej) uruchamiać inne środki prawne prowadzące do wydania ostatecznych decyzji bądź innych prawomocnych rozstrzygnięć.

Niezależnie od powyższego stwierdzić należy, że w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego wskazywano już na niedopuszczalność traktowania za ostateczne orzeczenie, o którym mowa w art. 79 ust. 1 Konstytucji pism zawierających odpowiedź na wniosek skarżących odnośnie wniesienia rewizji nadzwyczajnej (por. postanowienia Trybunału Konstytucyjnego z: 17 marca 1999 r., sygn. akt Ts 117/98, OTK ZU nr 3/1999, poz. 44; 14 marca 2001 r., sygn. akt Ts 7/01, OTK ZU nr 5/2001, poz. 148).

W sprawie niniejszej Trybunał Konstytucyjny prawidłowo przyjął w zaskarżonym postanowieniu, że skarga wniesiona została już po upływie ustawowego terminu. Termin ten rozpoczął bowiem bieg z dniem doręczenia skarżącemu prawomocnego wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 18 stycznia 2001 r. (sygn. akt SA/Bk 1017/00). Zgodnie z wyjaśnieniem skarżącego wyrok został mu doręczony 5 marca 2001 r., od tego też dnia należy obliczać 3-miesięczny termin do wystąpienia przez skarżącego ze skargą konstytucyjną. Uwzględniając omówione wyżej okoliczności trzeba także przyjąć, że na bieg tego terminu nie miało wpływu skierowanie przez skarżącego wniosku do Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego o wniesienie rewizji nadzwyczajnej od wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego. Wbrew twierdzeniom zażalenia, na obliczenie terminu do wniesienia skargi konstytucyjnej nie wpływa także skierowanie przez skarżącego wniosku do Sądu Rejonowego w Białymstoku o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego z urzędu dla sporządzenia skargi konstytucyjnej. Stosowny wniosek w tej sprawie skarżący skierował bowiem 9 października 2001 r., a więc już po upływie terminu do wniesienia skargi konstytucyjnej.

Biorąc powyższe okoliczności pod uwagę, należało nie uwzględnić zażalenia wniesionego na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania niniejszej skardze konstytucyjnej dalszego biegu.