64

POSTANOWIENIE

z dnia 23 stycznia 2002 r.

Sygn. Ts 62/01

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Jerzy Stępień - przewodniczący

Teresa Dębowska-Romanowska - sprawozdawca

Marek Mazurkiewicz

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym, na podstawie art. 49 w związku z art. 36 ust. 5 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz.U. Nr 102, poz. 643 ze zm.), zażalenia z 3 grudnia 2001 r. na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z 20 listopada 2001 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Heleny Kowalskiej, Edwarda Kowalskiego, Marii Datkiewicz i Tadeusza Datkiewicza

p o s t a n a w i a :

nie uwzględnić zażalenia.

Uzasadnienie:

W skardze konstytucyjnej zakwestionowano zgodność z Konstytucją przepisów ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny. Art. 291 kodeksu cywilnego zarzucono niezgodność z art. 64 Konstytucji RP, zaś art. 293 * 1 kodeksu cywilnego - z art. 2, art. 7, art. 21 i art. 64 Konstytucji RP.

Uzasadniając postawione zarzuty skarżący skoncentrowali się na wykazaniu braku podstaw do orzekania w ich sprawie na podstawie kwestionowanych przepisów kodeksu cywilnego. Wadliwe zastosowanie art. 291 i art. 293 * 1 kodeksu cywilnego doprowadziło zdaniem skarżących do naruszenia ich konstytucyjnych praw.

Wezwani zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego do uzupełnienia braków formalnych skargi, skarżący ponownie wskazali na problem nieuprawnionego zastosowania przez sądy orzekające w sprawie art. 291 kodeksu cywilnego.

Postanowieniem z 20 listopada 2001 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. W uzasadnieniu postanowienia wskazano, że skarżący nie dopełnili przesłanki wskazania sposobu, w jaki - ich zdaniem - kwestionowane przepisy naruszają przysługujące im konstytucyjne wolności, prawa lub obowiązki. W ocenie Trybunału Konstytucyjnego skarga niniejsza zmierza wyłącznie do zakwestionowania sposobu zastosowania zaskarżonych przepisów przez sądy orzekające w sprawie skarżących. Ta zaś sfera pozostaje poza zakresem tego rodzaju postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym.

Zażalenie na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego wniósł 3 grudnia 2001 r. pełnomocnik skarżących. Zarzucił zaskarżonemu postanowieniu, że nie uwzględnia rzeczywistego naruszenia praw skarżących spowodowanego wadliwym zastosowaniem przez sądy kwestionowanych przepisów kodeksu cywilnego. W uzasadnieniu zażalenia pełnomocnik jednoznacznie stwierdza, że nie kwestionuje niezgodności z Konstytucją art. 291 i art. 293 * 1 kodeksu cywilnego, ale zarzuca wadliwe ich zastosowanie powodujące naruszenie wolności i praw skarżących.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zaskarżone postanowienie jest prawidłowe, zaś zarzuty zażalenia nie zasługują na uwzględnienie.

Trybunał Konstytucyjny podziela w całości stanowisko wyrażone w zaskarżonym postanowieniu. Zarówno z treści skargi konstytucyjnej, jak i zażalenia na postanowienie odmawiające nadania skardze dalszego biegu wynika jednoznacznie, że skarżący kwestionują sposób zastosowania zaskarżonych przepisów przez sądy orzekające w ich sprawie. Nie formułują natomiast żadnych zarzutów świadczących o niekonstytucyjności art. 291 i art. 293 * 1 kodeksu cywilnego.

Wskazane już w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia cele realizowane przez skargę konstytucyjną, tj. eliminacja z porządku prawnego niekonstytucyjnych przepisów i ochrona konstytucyjnych wolności i praw muszą być rozumiane w ścisłym funkcjonalnym związku. Nie jest więc możliwe sprowadzenie przedmiotu postępowania inicjowanego skargą wyłącznie do problemu przestrzegania konstytucyjnie chronionych wolności i praw skarżących. Zaistnienie naruszenia tych praw w rzeczy samej stanowi warunek konieczny (ale niewystarczający) do zainicjowania postępowania w sprawie skargi konstytucyjnej, jego przedmiotem staje się jednak wówczas problem zgodności z Konstytucją norm prawnych, na podstawie których wydane zostało ostateczne orzeczenie w sprawie skarżących. W sprawie niniejszej, skarżący sprowadzają ten przedmiot wyłącznie do sfery zastosowania kwestionowanych przepisów. Ta zaś - uwzględniając przyjęty w prawie polskim model skargi konstytucyjnej - pozostaje poza zakresem postępowania prowadzonego przez Trybunał Konstytucyjny. W zaskarżonym postanowieniu słusznie więc przyjęto, że w sprawie nie została spełniona podstawowa przesłanka dopuszczalności merytorycznego rozpoznania skargi, tj. wskazanie sposobu, w jaki kwestionowane przepisy kodeksu cywilnego naruszają konstytucyjnie chronione wolności, prawa lub obowiązki skarżących.

Biorąc powyższe okoliczności pod uwagę, należało nie uwzględnić zażalenia wniesionego na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania niniejszej skardze konstytucyjnej dalszego biegu.