Money.plPrawoOrzecznictwo

Trybunał Konstytucyjny

Postanowienie-Zażalenie z dnia 2001-06-20 - Ts 141/00
Repertorium:Ts | Repertorium Trybunału Konstytucyjnego - do rejestrowania skarg konstytucyjnych podlegających wstępnemu rozpoznaniu.
Sygnatura:Ts 141/00
Tytuł:Postanowienie-Zażalenie z dnia 2001-06-20
Publikacja w Z.U.Z.U. 2001 / 5 / 136

136

Postanowienie

z dnia 20 czerwca 2001 r.

Sygn. Ts 141/00

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Marek Safjan - przewodniczący

Wiesław Johann - sprawozdawca

Zdzisław Czeszejko-Sochacki

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z 14 grudnia 2000 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Marii M., Andrzeja S., Stanisława S.

p o s t a n a w i a:

nie uwzględnić zażalenia.

Uzasadnienie:

Maria M., Andrzej S. i Stanisław S., byli pracownicy Rzeszowskich Zakładów Lamp Wyładowczych “Polam-Rzeszów” w Pogwizdowie Nowym w likwidacji, złożyli do Trybunału Konstytucyjnego 5 października 2000 r. skargę konstytucyjną. W skardze zakwestionowano art. 26 pkt 1 ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz.U. Nr 40, poz. 267 ze zm.) w związku z art. 907 * 2 kodeksu cywilnego, zarzucając tym przepisom niezgodność z art. 32 ust. 1 i art. 45 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Niekonstytucyjność kwestionowanych przepisów polega, zdaniem skarżących, na pozostawieniu sądom zbyt daleko idącej swobody w ustalaniu wysokości jednorazowych odszkodowań w miejsce rent uzupełniających z tytułu utraty zdolności do pracy na skutek choroby zawodowej. Pełnomocnik skarżących wskazał, iż Sąd Apelacyjny w Rzeszowie zasądził kwoty jednorazowych odszkodowań dla skarżących w miejsce rent uzupełniających, przyjmując przewidywany okres wypłaty świadczeń w odniesieniu do - określonego w art. 26 pkt 1 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin - ustawowego wieku emerytalnego każdego ze skarżących. Natomiast, jak podnoszą skarżący, orzekające w podobnych sprawach sądy przyjmowały odmienny, korzystniejszy dla uprawnionych, mechanizm obliczania wysokości jednorazowego odszkodowania, polegający na odniesieniu do przeciętnej długości życia kobiet i mężczyzn według danych statystycznych GUS. Wraz ze skargą konstytucyjną pełnomocnik skarżących złożył wniosek o przywrócenie terminu do jej wniesienia.

W uzasadnieniu skargi konstytucyjnej wskazano, iż Sąd Okręgowy w Rzeszowie wyrokiem z 10 kwietnia 1997 r. (sygn. akt IV P. 49/96) oddalił powództwo skarżących przeciwko Rzeszowskim Zakładom Lamp Wyładowczych “Polam Rzeszów” w Pogwizdowie Nowym w likwidacji i przeciwko Ministrowi Skarbu Państwa o zapłatę jednorazowych odszkodowań w miejsce zasądzonych prawomocnymi wyrokami sądowymi rent uzupełniających. Od wyroku tego skarżący wnieśli apelację. Następnie Sąd Apelacyjny w Rzeszowie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z 26 września 1997 r. (sygn. akt III Apa 11/97) uchylił zaskarżony wyrok w części dotyczącej żądań skarżących i zasądził od pozwanych na rzecz skarżących - stosując zakwestionowane w skardze przepisy - jednorazowe odszkodowania. Od wyroku tego RZLW “Polam-Rzeszów” w Pogwizdowie Nowym w likwidacji wniosły kasację, która została oddalona przez Sąd Najwyższy - Izbę Administracyjną, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z 21 kwietnia 1998 r. (sygn. akt II UKN 1/98).

Postanowieniem z 14 grudnia 2000 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania skardze dalszego biegu. W uzasadnieniu postanowienia stwierdzono, iż skarga została wniesiona po upływie terminu określonego w art. 46 ust. 1 ustawy z 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym. Termin ten bowiem zaczął bieg od dnia doręczenia skarżącym ostatecznego orzeczenia wydanego na podstawie zakwestionowanego przepisu. Trybunał stwierdził, że w niniejszej sprawie orzeczeniem tym był wyrok Sądu Najwyższego - Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z 21 kwietnia 1998 r. (sygn. akt II UKN 1/98). Ponieważ doręczenie tego wyroku skarżącym nastąpiło w dniu 21 września 1998 r., zaś niniejszą skargę konstytucyjną skarżący złożyli do Trybunału Konstytucyjnego 5 października 2000 r., oczywiste jest, iż dokonali tego po upływie ustawowego terminu, w jakim dopuszczalne jest występowanie ze skargą. Na dochowanie terminu nie miał wpływu fakt, iż od 17 grudnia 1999 r. toczyło się postępowanie w sprawie ustanowienia pełnomocnika z urzędu celem sporządzenia skargi konstytucyjnej, gdyż wystąpienie z wnioskiem w tej sprawie do sądu rejonowego miało miejsce ponad rok od doręczenia skarżącym wyroku Sądu Najwyższego, czyli już po upływie terminu do wystąpienia ze skargą konstytucyjną.

Ponadto Trybunał Konstytucyjny uznał, że w skardze nie wskazano sposobu naruszenia praw skarżących przez zakwestionowane przepisy. W uzasadnieniu skargi podnoszono bowiem wyłącznie zarzuty niewłaściwego stosowania przez Sąd Apelacyjny w Rzeszowie art. 26 ustawy z 14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin. Niekonstytucyjności zaskarżonego przepisu skarżący nie wywodzili z jego treści, lecz wyłącznie z faktu zastosowania przez sąd w ich sprawie mniej korzystnego dla nich sposobu obliczenia jednorazowych odszkodowań zasądzonych w miejsce rent uzupełniających. Zarzut taki podnoszono mimo tego, iż sami skarżący (na rozprawie 10 kwietnia 1997 r.) ograniczyli swoje żądania do jednorazowych odszkodowań odpowiadających skapitalizowanym do ustawowego wieku emerytalnego każdego z nich rentom. Analizując zarzuty niekonstytucyjności podniesione przez skarżących, Trybunał stwierdził, iż odnoszą się one wyłącznie do praktyki sądowej, nie zaś do rzeczywistej relacji pomiędzy treścią kwestionowanego przepisu a wskazanymi prawami konstytucyjnymi skarżących. Tym samym uznał, iż ich ocena pozostaje poza zakresem kognicji Trybunału.

Na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania skardze dalszego biegu pełnomocnik skarżących wniósł w ich imieniu zażalenie. Zakwestionował stanowisko Trybunału, wnosząc o nadanie skardze dalszego biegu i przywrócenie terminu do jej wniesienia. Twierdził, iż ocena Trybunału, że skarżący nie wykazali sposobu naruszenia ich praw przez zaskarżone przepisy, jest nietrafna. Podniósł, iż w skardze wykazano, że redakcja zakwestionowanych przepisów daje sądom zbyt dużą dowolność w zakresie ustalania dochodzonych rent. Wskazał przy tym, iż zapadłe w podobnych sprawach diametralnie różne wyroki świadczą o sprzeczności zaskarżonych przepisów z art. 32 ust. 1 Konstytucji.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Trybunał Konstytucyjny uważa za konieczne podkreślenie, że jednym z warunków formalnych umożliwiających merytoryczne rozpoznanie skargi konstytucyjnej jest, zgodnie z art. 46 ust. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, wniesienie skargi w terminie trzech miesięcy od daty doręczenie skarżącemu prawomocnego wyroku, ostatecznej decyzji lub innego ostatecznego rozstrzygnięcia. Niniejsza skarga konstytucyjna warunku tego nie spełnia, wniesiona została bowiem z ewidentnym przekroczeniem trzymiesięcznego terminu - wyrok Sądu Najwyższego z 21 kwietnia 1998 r. (sygn. akt II UKN 1/98) został doręczony skarżącym 21 września 1998 r., zaś skarga konstytucyjna złożona do Trybunału Konstytucyjnego 5 października 2000 r. Trybunał Konstytucyjny w uzasadnieniu postanowienia z 14 grudnia 2000 r. zasadnie przyjął, że na dochowanie tego terminu nie miało wpływu toczące się od 17 grudnia 1999 r. postępowanie w sprawie ustanowienia pełnomocnika z urzędu celem sporządzenia skargi konstytucyjnej, gdyż wystąpienie z wnioskiem w tej sprawie do sądu rejonowego miało miejsce już po upływie terminu do wniesienia skargi konstytucyjnej.

Trybunał Konstytucyjny podtrzymuje także w pełni stanowisko zaprezentowane w zaskarżonym postanowieniu, iż na gruncie przepisów ustawy o Trybunale Konstytucyjnym nie jest dopuszczalne przywrócenie terminu do wniesienia skargi konstytucyjnej. Pogląd ten znajduje odzwierciedlenie w dotychczasowym orzecznictwie Trybunału (por. np. postanowienie z 5 października 1999 r., sygn. Ts 74/99, OTK ZU Nr 7/1999 r., poz. 206, s. 986). Termin do złożenia skargi konstytucyjnej ma charakter materialno-prawny, wyznaczający czasową granicę do podjęcia przez skarżących czynności procesowej, niezbędnej do wywołania skutku w postaci stwierdzenia niekonstytucyjności kwestionowanych przepisów. Skarga konstytucyjna nie ma charakteru zwykłej czynności procesowej dokonywanej w toku instancji, nie znajdują zatem do niej zastosowania przepisy kodeksu postępowania cywilnego o możliwości przywrócenia terminu, w szczególności art. 168 * 1 kpc.

Z uwagi na to, że nie istnieją podstawy formalne do nadania biegu skardze konstytucyjnej, Trybunał Konstytucyjny pomija ocenę zasadności skargi i argumentów podniesionych w zażaleniu w odniesieniu do jej merytorycznych podstaw.

Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.

Ts | Repertorium Trybunału Konstytucyjnego - inne orzeczenia:
dokumentpublikacja
Ts 93/11   Postanowienie-Zażalenie z dnia 2012-02-02
 
Z.U. 2012 / 1B / 132
Ts 93/11   Postanowienie z dnia 2011-07-04
 
Z.U. 2012 / 1B / 131
Ts 9/11   Postanowienie-Zażalenie z dnia 2012-02-15
 
Z.U. 2012 / 1B / 107
Ts 9/11   Postanowienie z dnia 2011-04-14
 
Z.U. 2012 / 1B / 106
Ts 85/11   Postanowienie z dnia 2011-12-05
 
Z.U. 2012 / 1B / 130
  • Adres publikacyjny: