271

POSTANOWIENIE

z dnia 25 października 2000 r.

Sygn. Ts 42/00

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Andrzej Mączyński - przewodniczący

Marek Safjan - sprawozdawca

Jerzy Stępień

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z 26 czerwca 2000 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Izabeli N.,

p o s t a n a w i a:

nie uwzględnić zażalenia.

Uzasadnienie:

W skardze konstytucyjnej Izabeli N., wniesionej 21 marca 2000 r. zarzucono, że § 6 pkt 4 i 7 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (Dz.U. Nr 2, poz. 14) narusza art. 66 ust. 2 Konstytucji RP oraz art. 172 kodeksu pracy. Skarżąca podniosła, że wskazany przepis rozporządzenia wyłącza przy ustaleniu “wynagrodzenia urlopowego” wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy wskutek choroby. Odliczanie wynagrodzenia za czas choroby powoduje w konsekwencji, że pewna część urlopu wypoczynkowego pozostaje nieodpłatna. Zdaniem skarżącej, narusza to wyrażone w art. 66 ust. 2 konstytucji prawo do płatnego urlopu oraz wynikające z art. 68 ust. 1 konstytucji prawo do ochrony zdrowia.

Skarżąca w pozwie przeciwko Sądowi Rejonowemu w B. wnosiła o zasądzenie określonej kwoty tytułem wyrównania dodatkowego wynagrodzenia rocznego za rok 1998. Sąd Rejonowy - Sąd Pracy w B. wyrokiem z 14 października 1999 r. zasądził na rzecz skarżącej żądaną kwotę wraz z odsetkami. Na skutek apelacji pozwanego Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w B. wyrokiem z 13 stycznia 2000 r. zmienił zaskarżony wyrok i powództwo oddalił.

Trybunał Konstytucyjny postanowieniem z 26 czerwca 2000 r. odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. W uzasadnieniu postanowienia stwierdzono, że skarżąca, zarzucając naruszenie prawa do dodatkowego wynagrodzenia za pracę, błędnie wskazała jako podstawę swych konstytucyjnych uprawnień art. 66 ust. 2 konstytucji, dotyczący prawa do odpłatnego urlopu wypoczynkowego. Błędne określenie wzorca konstytucyjnego rzutuje na wskazany w skardze sposób naruszenia praw skarżącej. Trybunał Konstytucyjny stwierdził także, że w zakresie przedmiotowym niniejszej skargi nie mieści się zarzut naruszenia prawa do ochrony zdrowia (art. 68 ust. 1 konstytucji). Granice przedmiotowe skargi konstytucyjnej wyznacza bowiem m.in. orzeczenie sądu rozstrzygające ostatecznie o prawach skarżącej. Kwestia wysokości wynagrodzenia z tytułu urlopu dla podratowania zdrowia nie stanowiła natomiast przedmiotu oceny sądów obu instancji.

W zażaleniu na powyższe postanowienie skarżąca wniosła o merytoryczne rozpoznanie skargi i rozstrzygnięcie, czy w świetle obowiązującego prawa urlop wypoczynkowy jest odpłatny. Zdaniem skarżącej, podstawą wyroku Sądu Okręgowego w B. był wyłącznie § 6 pkt 7 kwestionowanego rozporządzenia, tym samym skarga konstytucyjna spełnia warunki określone w art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 79 ust. 1 konstytucji, warunkiem merytorycznego rozpoznania skargi konstytucyjnej jest wykazanie przez skarżącego, że ostateczne rozstrzygnięcie sądu lub organu administracji publicznej narusza przysługujące mu prawa lub wolności konstytucyjne przez to, że wydane jest na podstawie niekonstytucyjnego aktu normatywnego. Konstytucja uznaje zatem naruszenie jako jedną z przesłanek skargi konstytucyjnej. Przesłanka ta ma charakter zarówno procesowy - daje uprawnionemu podmiotowi legitymację do wniesienia skargi konstytucyjnej, jak i materialnoprawny - jest zdarzeniem prawnym rodzącym po stronie uprawnionego podmiotu roszczenie o ochronę. Legitymowanym do złożenia skargi konstytucyjnej jest “każdy, czyje konstytucyjne wolności lub prawa zostały naruszone” w sytuacji, gdy na podstawie kwestionowanego aktu normatywnego “sąd lub inny organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o jego wolnościach lub prawach albo obowiązkach określonych w Konstytucji”. Fakt naruszenia przysługujących skarżącemu praw lub wolności konstytucyjnych uzasadnia jego interes prawny w żądaniu zbadania konstytucyjności aktu normatywnego, który został wobec niego zastosowany. Skarga konstytucyjna jest środkiem ochrony konstytucyjnych wolności i praw jednostki, realizującym się przez eliminację z porządku prawnego niekonstytucyjnych aktów normatywnych. W odróżnieniu od skargi powszechnej (actio popularis) mającej na celu wyłącznie ochronę konstytucyjności prawa, skargę konstytucyjną winien uzasadniać osobisty (a nie obiektywny) interes prawny skarżącego. Naruszenie konstytucyjnych wolności lub praw musi zatem mieć charakter osobisty i bezpośredni. Ma ono miejsce wtedy, gdy skarżący jest adresatem normy prawnej i na skutek przewidzianych w tej normie okoliczności powstają prawa lub obowiązki, które dotyczą go osobiście, a wydane na podstawie kwestionowanego aktu normatywnego ostateczne rozstrzygnięcie narusza konstytucyjnie chronioną sferę wolności i praw skarżącego. Wreszcie bezpośredniość naruszenia oznacza, że chodzi o akt normatywny, który był podstawą rozstrzygnięcia w sprawie skarżącego, choćby nawet nie został on wyraźnie wskazany w treści samego rozstrzygnięcia. Ponadto, w myśl art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK, wskazanie naruszonych praw lub wolności konstytucyjnych oraz określenie sposobu tego naruszenia stanowi wymóg formalny skargi konstytucyjnej.

W przedmiotowej sprawie nie ulega wątpliwości, że kwestionowany przepis rozporządzenia stanowił podstawę ostatecznego orzeczenia - wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w B. Ze względu na normatywną treść zaskarżonego przepisu można mu ewentualnie zarzucać zarówno naruszenie konstytucyjnego prawa do płatnego urlopu wypoczynkowego, jak i prawa do dodatkowego wynagrodzenia rocznego za pracę.

Konieczne wydaje się jednak podkreślenie, że przedmiotem orzeczeń zapadłych w sprawie skarżącej było ustalenie wysokości dodatkowego wynagrodzenia rocznego za rok 1998. Skarżąca dochodziła zasądzenia określonej kwoty tytułem wyrównania tego wynagrodzenia.

Ocena spełnienia przesłanki naruszenia wskazanych przez skarżącą praw konstytucyjnych nie może zatem abstrahować od przedmiotu orzeczeń zapadłych w jej sprawie. Konieczne jest wskazanie związku między aktem stosowania prawa i wskazanym wzorcem konstytucyjnym, w tym znaczeniu, że na podstawie kwestionowanego aktu normatywnego sąd lub inny organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o konstytucyjnych wolnościach lub prawach skarżącego (art. 79 ust. 1 konstytucji). Sformułowany w skardze konstytucyjnej zarzut naruszenia przez kwestionowany przepis rozporządzenia prawa do odpłatnego urlopu wypoczynkowego oraz prawa do ochrony zdrowia pozostaje bez związku z przedmiotem sprawy, tj. ustaleniem wysokości dodatkowego wynagrodzenia rocznego. Nie można więc uznać, że została spełniona przesłanka bezpośredniego naruszenia konstytucyjnych praw lub wolności skarżącej, umożliwiająca merytoryczne rozpoznanie skargi konstytucyjnej.

Ponadto należy stwierdzić, że skarga nie spełnia warunków formalnych określonych w art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK, tj. brak w niej właściwego wskazania sposobu naruszenia konstytucyjnych praw skarżącej.

W tym stanie rzeczy, uznając za uzasadnione postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z 26 czerwca 2000 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej, należało nie uwzględnić zażalenia.