219

POSTANOWIENIE

z dnia 6 września 2000 r.

Sygn. Ts 29/00

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Biruta Lewaszkiewicz-Petrykowska - przewodnicząca

Ferdynand Rymarz - sprawozdawca

Jadwiga Skórzewska-Łosiak

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z 26 czerwca 2000 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Haliny N.,

p o s t a n a w i a:

nie uwzględnić zażalenia.

Uzasadnienie:

W skardze konstytucyjnej złożonej w Trybunale Konstytucyjnym 23 lutego 2000 r. zarzucono, iż art. 18 i art. 23 ust. 1-5 ustawy z dnia 11 grudnia 1997 r. o ochronie przed nadmiernym przywozem towarów na polski obszar celny (Dz.U. Nr 157, poz. 1027) oraz decyzja Ministra Gospodarki z dnia 7 stycznia 1999 r. w sprawie ustanowienia kontyngentów ilościowych na przewóz na polski obszar celny węgla kamiennego pochodzącego z Federacji Rosyjskiej (MP Nr 3, poz. 14) są niezgodne z art. 22 w związku z art. 31 ust. 3 konstytucji poprzez wprowadzenie ograniczeń ilościowych w imporcie węgla. Ponadto skarżąca zarzuciła wskazanym przepisom ustawy i decyzji Ministra naruszenie prawa do sądu, o którym mowa w art. 45 ust. 1 w związku z art. 77 ust. 2 konstytucji, przez zamknięcie jej drogi sądowego dochodzenia naruszonej wolności gospodarczej poprzez nazwanie aktu normatywnego decyzją i błędne pouczenie o sposobie zaskarżenia.

Skarżąca prowadziła działalność gospodarczą polegającą m.in. na imporcie węgla z terenów Federacji Rosyjskiej. 7 lipca 1998 r. Minister Gospodarki, w oparciu o zaskarżoną ustawę, wszczął postępowanie ochronne przed nadmiernym przywozem węgla. Skarżąca występując jako strona zainteresowana złożyła wnioski dowodowe w związku z toczącym się postępowaniem ochronnym. Postępowanie to zakończyło się wydaniem przez Ministra Gospodarki 7 stycznia 1999 r. decyzji w sprawie ustanowienia kontyngentów ilościowych na przywóz na polski obszar celny węgla kamiennego pochodzącego z Federacji Rosyjskiej. Decyzja została ogłoszona w Monitorze Polskim (Nr 3, poz. 14). Skarżąca złożyła wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy. Minister Gospodarki przesłał skarżącej odpis pisma z 31 marca 1999 r. adresowanego do innego podmiotu, w którym zawarta była informacja o podtrzymaniu wcześniejszej decyzji o ustanowieniu kontyngentu. Następnie pismo o identycznej treści, którego adresatem była skarżąca zostało jej przesłane 17 września 1999 r. W związku z powyższym skarżąca złożyła skargę do Naczelnego Sądu Administracyjnego, który postanowieniem z 17 grudnia 1999 r. skargę odrzucił. W uzasadnieniu Naczelny Sąd Administracyjny wskazał, iż decyzja Ministra Gospodarki z 7 stycznia 1999 r. w sprawie ustanowienia kontyngentów ilościowych na przywóz na polski obszar celny węgla kamiennego pochodzącego z Federacji Rosyjskiej nie jest decyzją administracyjną w rozumieniu art. 104 i art. 107 kpa ani aktem administracyjnym, o którym mowa w art. 16 ustawy o Naczelnym Sądzie Administracyjnym. Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego decyzja ta jest aktem normatywnym, gdyż jest skierowana do ogólnie określonego adresata, tym samym nie jest aktem nakierowanym na wywołanie konkretnie oznaczonego skutku prawnego.

Trybunał Konstytucyjny postanowieniem z 26 czerwca 2000 r. odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. W uzasadnieniu wskazano, iż na podstawie zaskarżonych przepisów nie zapadło żadne indywidualne rozstrzygnięcie o prawach skarżącej. Wskazana w skardze konstytucyjnej decyzja Ministra Gospodarki zawiera normy prawne określające w sposób generalny adresata i abstrakcyjny jego zachowanie. Decyzja ta jest więc aktem normatywnym i nie może stanowić rozstrzygnięcia o prawach skarżącej w rozumieniu art. 79 ust. 1 konstytucji. Postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego odrzucające skargę na decyzję Ministra Gospodarki było oparte na art. 16 ust. 1 pkt 1 i 4 ustawy z 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym. Postanowienie to nie stanowiło więc rozstrzygnięcia o prawach skarżącej opartego na zaskarżonych przepisach.

W zażaleniu na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego skarżąca wniosła o uwzględnienie zażalenia i skierowanie sprawy do rozpoznania na rozprawie. Skarżąca zarzuciła, iż Trybunał Konstytucyjny nie wskazał podstawy prawnej swego rozstrzygnięcia. Skarga nie jest oczywiście bezzasadna, nie jest też obarczona brakami. Zaskarżona ustawa nie przewiduje prawa do sądu, czym narusza art. 45 ust. 1 konstytucji, a wymóg wskazania ostatecznego rozstrzygnięcia, o którym mówi art. 79 ust. 1 konstytucji, jest zbyt daleko idący. W konsekwencji model skargi konstytucyjnej odbiega od standardów występujących w innych państwach demokratycznych. W związku z powyższym skarżąca zarzuca pozbawienie jej prawa do sądu oraz prawa do Trybunału Konstytucyjnego. Skarżąca podkreśla, iż wyczerpała wszelkie środki przewidziane prawem wewnętrznym. Ze względu na wskazane okoliczności nie można w niniejszej sprawie podnosić, iż skarga konstytucyjna jest oczywiście bezzasadna. Przyjęcie skargi do merytorycznego rozpoznania umożliwi skarżącej zwrócenie się do Rzecznika Praw Obywatelskich z wnioskiem o wzięcie udziału w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Podstawą odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej nie była oczywista bezzasadność sformułowanych w niej zarzutów. Zarzuty te nie mogą zostać w ogóle poddane ocenie w przedmiotowym postępowaniu, gdyż skarga nie spełnia wymogu, o którym mowa w art. 79 ust. 1 konstytucji. W myśl tego przepisu przedmiotem skargi konstytucyjnej mogą być przepisy, na podstawie których sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o prawach lub wolnościach albo obowiązkach skarżącej. W niniejszej sprawie orzeczeniem takim nie może być decyzja Ministra Gospodarki, gdyż ze względu na generalno-abstrakcyjny charakter jest ona aktem normatywnym. Zaskarżone przepisy nie były też podstawą wydania postanowienia Naczelnego Sądu Administracyjnego odrzucającego skargę na decyzję Ministra Gospodarki. Podstawą odrzucenia skargi był brak kognicji Naczelnego Sądu Administracyjnego do badania konstytucyjności aktów normatywnych organów centralnych, co wynika z art. 16 ust. 1 pkt 1 i 4 ustawy z 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym. Trybunał Konstytucyjny w postanowieniu o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej zasadnie przyjął, iż brak jest ostatecznego orzeczenia o prawach skarżącej wydanego na podstawie zakwestionowanych przepisów, tym samym nie został spełniony warunek dopuszczenia skargi do merytorycznego rozpoznania sformułowany w art. 79 ust. 1 konstytucji.

Wskazany wyżej warunek ma charakter konstytucyjny i ze względu na treść art. 195 ust. 1 konstytucji odstąpienie przez Trybunał Konstytucyjny od jego stosowania nie jest możliwe. Przyjęty model skargi konstytucyjnej wynika przede wszystkim z art. 79 ust. 1 konstytucji, dlatego też sformułowane przez skarżącą zarzuty odnośnie tego modelu nie mogą uzasadniać uchylenia postanowienia o odmowie nadania skardze dalszego biegu.

Mając powyższe na względzie należało orzec jak w sentencji.