209

POSTANOWIENIE

z dnia 6 września 2000 r.

Sygn. Ts 15/00

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Stefan J. Jaworski - przewodniczący

Krzysztof Kolasiński - sprawozdawca

Andrzej Mączyński

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z 12 lipca 2000 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Krystyny K.,

p o s t a n a w i a:

pozostawić zażalenie bez rozpoznania.

Uzasadnienie:

W skardze konstytucyjnej Krystyny K. z 25 stycznia 2000 r. zarzucono, iż art. 78² § 1 ustawy z dnia 20 czerwca 1985 r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz.U. z 1994 r. Nr 7, poz. 25 ze zm.) w brzmieniu nadanym przez art. 152 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. Nr 162, poz. 1118 ze zm.) jest niezgodny z art. 32 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej. Zdaniem skarżącej zakwestionowana regulacja narusza konstytucyjną zasadę równości przez to, iż w wyniku jego stosowania skarżąca otrzymała niższe uposażenie rodzinne po zmarłym mężu w stosunku do osób, które uzyskały prawo do uposażenia rodzinnego przed 1 stycznia 1999 r., a więc przed dniem wejścia w życie zakwestionowanej regulacji.

Skarżąca wskazała, iż ostatecznym orzeczeniem organu władzy publicznej o przysługujących jej prawach konstytucyjnych jest pismo Dyrektora Zespołu w Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich z 9 grudnia 1999 r. Skarżąca podniosła ponadto, iż z formalnego punktu widzenia orzeczeniem takim jest pismo Dyrektora Departamentu Kadr i Szkolenia w Ministerstwie Sprawiedliwości z 3 listopada 1999 r. doręczone skarżącej 5 listopada 1999 roku.

Skarżąca stwierdziła także, iż wyczerpała tok instancji w rozumieniu art. 46 ust. 1 ustawy z 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym, bowiem pismem z 18 października 1999 r. odwołała się do Ministerstwa Sprawiedliwości od rozstrzygnięcia Prokuratury Rejonowej z 8 października 1999 r., ustalającego jej uposażenie po zmarłym mężu - prokuratorze w stanie spoczynku. Ponadto 8 listopada 1999 r. skierowała pismo do Rzecznika Praw Obywatelskich, 27 grudnia 1999 r. do Trybunału Konstytucyjnego oraz 27 grudnia 1999 r. do Krajowej Rady Sądownictwa.

Postanowieniem z 12 lipca 2000 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu z uwagi na to, iż wskazane pismo Dyrektora Zespołu w Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich z 9 grudnia 1999 r. nie nosi cech orzeczenia, o którym mowa w art. 79 ust. 1 Konstytucji RP, zaś uznanie, iż orzeczeniem takim było pismo Dyrektora Departamentu Kadr i Szkolenia w Ministerstwie Sprawiedliwości z 3 listopada 1999 r. doręczone skarżącej 5 listopada 1999 r. prowadzi do wniosku, iż skarga konstytucyjna została złożona po upływie dwumiesięcznego terminu określonego w art. 46 ust. 1 ustawy z 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym.

Na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego skarżąca złożyła samodzielnie sporządzone zażalenie, w którym kwestionując sprawiedliwość zapadłych w jej sprawie rozstrzygnięć, nie odniosła się wszakże do podstaw odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej przyjętych przez Trybunał w postanowieniu z 12 lipca 2000 roku.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zażalenie skarżącej nie mogło zostać merytorycznie rozpatrzone. Zgodnie z treścią art. 48 ust. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, skarga powinna zostać sporządzona przez adwokata lub radcę prawnego chyba, że skarżącym jest sędzia, prokurator, notariusz, profesor lub doktor habilitowany nauk prawnych. Ratio legis wprowadzenia przez ustawodawcę obowiązku sporządzenia skargi konstytucyjnej przez osobę posiadającą kwalifikacje prawnicze było zagwarantowanie prawidłowego pod względem prawnym sformułowania skargi konstytucyjnej, w szczególności zaś ograniczenie występowania ze skargą w sytuacji, gdy byłaby ona środkiem przedwczesnym, zbędnym lub niedopuszczalnym z punktu widzenia interesów osób skargę składających. Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego wymóg zastępstwa przez adwokata lub radcę prawnego rozciąga się również na zażalenie na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu, wydane po przeprowadzeniu wstępnego jej rozpoznania (art. 49 w związku z art. 36 ust. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym). Celem postępowania związanego ze wstępnym rozpoznaniem skargi konstytucyjnej jest jej weryfikacja w świetle określonych przez prawodawcę przesłanek, warunkujących dopuszczalność merytorycznego rozpatrzenia skargi. Z istoty rozpoznania wstępnego wynika więc, iż obowiązek zastępstwa procesowego w zakresie sporządzenia skargi konstytucyjnej rozciągać się musi także na czynności związane z weryfikowaniem orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego podjętych w tej fazie postępowania. Tym samym obejmuje on również sporządzenie zażalenia na postanowienie o odmowie nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu.

Uznanie dopuszczalności samodzielnego kwestionowania przez skarżącego ustaleń poczynionych przez Trybunał Konstytucyjny, dotyczących spełnienia przez skargę konstytucyjną przesłanek warunkujących jej merytoryczne rozpatrzenie podważałoby cel i istotę obowiązku ustanowionego w art. 48 ust. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym. Nie ulega wątpliwości, iż kwalifikowana wiedza prawnicza wymagana od podmiotu sporządzającego skargę konstytucyjną pożądana jest tym bardziej w sytuacji, w której dochodzi do zakwestionowania stanowiska wyrażonego w postanowieniu Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. Powyższy pogląd znajduje pełne odzwierciedlenie w dotychczasowym orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego (por. postanowienia Trybunału Konstytucyjnego z: 24 lutego 1998 r., sygn. Ts 19/97, OTK ZU Nr 2/1998, poz. 24; 2 kwietnia 1998 r., sygn. Ts 15/98, OTK ZU Nr 3/1998, poz. 44; 5 stycznia 1999 r., sygn. Ts 105/98, OTK ZU Nr 1/1999, poz. 9; 21 stycznia 1999 r., sygn. Ts 116/98, OTK ZU Nr 1/1999, poz. 11 i 6 lipca 1999 r., sygn. Ts 25/99, OTK ZU Nr 5/1999, poz. 110).

Z uwagi na to, iż zażalenie na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z 12 lipca 2000 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej nie zostało sporządzone przez adwokata lub radcę prawnego, nie może ono być przedmiotem merytorycznego rozpoznania przez Trybunał Konstytucyjny.