128

POSTANOWIENIE

z dnia 2 września 1999 r.

Sygn. Ts 7/99

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Jerzy Ciemniewski - przewodniczący

Teresa Dębowska-Romanowska - sprawozdawca

Stefan J. Jaworski

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z 15 marca 1999 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Redakcji prasowej biuletynu studentów Politechniki w W. “S”

p o s t a n a w i a:

nie uwzględnić zażalenia.

Uzasadnienie:

W skardze konstytucyjnej Redakcji prasowej biuletynu studentów Politechniki w W. “S”, sporządzonej 25 stycznia 1999 r. zarzucono, iż art. 413 § 2 ustawy z dnia 19 kwietnia 1969 r. - Kodeks postępowania karnego (Dz.U. Nr 13, poz. 96 ze zm.) oraz art. 9 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Przepisy wprowadzające Kodeks postępowania karnego (Dz.U. Nr 89, poz. 556 ze zm.) są niezgodne z art. 2, art. 37 ust. 1, art. 45 ust. 1, art. 77 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Zdaniem skarżącego, zakwestionowane przepisy pozbawiają go konstytucyjnego prawa do bezstronnego sądu w odniesieniu do działań prokuratorskich oraz zamykają drogę sądowej kontroli nad merytorycznymi decyzjami prokuratora zapadłymi w karnym postępowaniu przygotowawczym.

Skarżący wskazał, iż stosując powyższe przepisy Prokuratura Wojewódzka w W. postanowieniem z 31 sierpnia 1998 r. nie uwzględniła zażalenia skarżącego na postanowienie Prokuratury Rejonowej W.-Ś. z 2 czerwca 1998 r. o umorzeniu prowadzonego przez tę prokuraturę śledztwa.

Postanowieniem z 15 marca 1999 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej stwierdzając, iż została ona złożona po upływie dwumiesięcznego terminu określonego w art. 46 ust. 1 ustawy z 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym.

Na postanowienie to skarżący wniósł zażalenie, w którym zarzucił dokonanie przez Trybunał Konstytucyjny błędnej interpretacji art. 48 ust. 2 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym. Zdaniem skarżącego, przepis ten przewiduje instytucję przerwy w biegu terminu do złożenia skargi konstytucyjnej skutkującą tym, iż po zakończeniu postępowania w przedmiocie wniosku o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego z urzędu, dwumiesięczny termin do złożenia skargi konstytucyjnej biegnie na nowo. Skarżący stwierdził, iż traktowanie przez Trybunał Konstytucyjny instytucji określonej w art. 48 ust. 2 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym wyłącznie jako zawieszenia biegu terminu do złożenia skargi konstytucyjnej sprzeczne jest z “kategoryczną redakcją” tego przepisu.

Trybunał Konstytucyjny zważył co następuje:

Charakter prawny regulacji ujętej w art. 48 ust. 2 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym był już kilkukrotnie przedmiotem interpretacji Trybunału Konstytucyjnego.

W postanowieniu z 22 marca 1999 r. (sygn. Ts 92/98) Trybunał Konstytucyjny podkreślił, iż “art. 48 ust. 2 ustawy wyraźnie wskazuje wyłącznie na zawieszenie biegu terminu do złożenia skargi konstytucyjnej do czasu rozstrzygnięcia wniosku o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego z urzędu. W przeciwnym razie przepis stwierdzałby, iż od daty tego rozstrzygnięcia termin do złożenia skargi konstytucyjnej biegnie na nowo. Proponowana przez pełnomocnika skarżącego interpretacja art. 48 ust. 2 zd. 2 prowadziłaby wszakże do niczym nieuzasadnionego zróżnicowania sytuacji prawnej osób, które samodzielnie ustanowiły pełnomocnika do sporządzenia skargi konstytucyjnej w stosunku do tych, które zwróciły się o udzielenie im pomocy prawnej z urzędu. W tym pierwszym bowiem wypadku ryzyko zbyt późnego zwrócenia się do adwokata lub radcy prawnego o sporządzenie skargi konstytucyjnej zawsze obciążałoby skarżącego, podczas gdy w przypadku pomocy prawnej udzielanej z urzędu zwłoka w złożeniu wniosku o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego nie miałaby żadnego znaczenia”. Identyczne stanowisko Trybunał Konstytucyjny zajął także w: postanowieniu z 7 września 1998 r. (sygn. Ts 96/98, opublikowanym w OTK ZU Nr 6/1998, poz. 106), postanowieniu z 20 stycznia 1999 r. (sygn. Ts 163/98), postanowieniu z 10 marca 1999 r. (sygn. Ts 167/98).

Trybunał Konstytucyjny podtrzymuje wyrażony w wymienionych postanowieniach pogląd, iż określone w art. 48 ust. 2 in fine ustawy o Trybunale Konstytucyjnym zawieszenie biegu terminu do złożenia skargi konstytucyjnej nie skutkuje rozpoczęciem biegu tego terminu od nowa po rozstrzygnięciu wniosku skarżącego o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego z urzędu celem sporządzenia skargi konstytucyjnej.

Wbrew twierdzeniom skarżącego, nie można dopatrywać się analogii pomiędzy instytucją przedawnienia możliwości dochodzenia roszczeń zawartą w przepisach kodeksu cywilnego, a dwumiesięcznym terminem do złożenia skargi konstytucyjnej określonym w art. 46 ust. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym. Skarżący nie wyjaśnia zresztą bliżej, na czym miałoby polegać podobieństwo pomiędzy tymi dwiema instytucjami uzasadniające stosowanie zasad analogii. Art. 20 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym w zakresie spraw nieuregulowanych bezpośrednio w tej ustawie nakazuje odpowiednio stosować przepisy kodeksu postępowania cywilnego, nie wspominając o regulacjach zawartych w kodeksie cywilnym. Trybunał Konstytucyjny wziął także pod uwagę funkcje, jakie spełnić ma wymóg dochowania dwumiesięcznego terminu do złożenia skargi konstytucyjnej. Warunek ten co do swej istotny związany jest z charakterem skargi konstytucyjnej, która nie może być utożsamiana z jeszcze jednym sposobem dochodzenia przed sądami swoich roszczeń. Celem skargi konstytucyjnej jest bowiem usunięcie z obowiązującego systemu prawa tych aktów normatywnych, które stanowią źródło naruszenia przysługujących jednostce praw lub wolności konstytucyjnych, bądź też stanowią przeszkodę w uzyskaniu ochrony tych praw lub wolności przed sądami powszechnymi. Te bowiem sądy, wraz z Sądem Najwyższym oraz Naczelnym Sądem Administracyjnym powołane są obecnie do sprawowania wymiaru sprawiedliwości, co w pierwszym rzędzie oznacza ochronę praw i wolności zagwarantowanych w Konstytucji RP.

Skarga konstytucyjna nie służy do dochodzenia sprawiedliwości przed sądami właściwymi do rozpatrzenia sprawy. Nie mając charakteru actio popularis, skarga konstytucyjna przysługuje wyłącznie temu, kto posiada interes prawny w uzyskaniu od Trybunału Konstytucyjnego oceny zgodności z konstytucją określonego aktu normatywnego. Analiza przesłanek merytorycznego rozpoznania skargi konstytucyjnej przez Trybunał Konstytucyjny, ustanowionych w art. 79 ust. 1 Konstytucji RP prowadzi do wniosku, że ów interes prawny wynikać musi bezpośrednio z faktu naruszenia przysługujących skarżącemu praw lub wolności konstytucyjnych, przy czym naruszenie to nie może posiadać wyłącznie abstrakcyjnego lub potencjalnego charakteru, lecz musi przybrać konkretną postać. Z konkretnym charakterem naruszenia praw lub wolności konstytucyjnych należy także łączyć warunek dochowania dwumiesięcznego terminu do złożenia skargi konstytucyjnej. Termin ten ma bowiem gwarantować, iż naruszenie praw lub wolności skarżącego ma jeszcze charakter aktualny, uzasadniający żądanie zbadania przez Trybunał Konstytucyjny aktu normatywnego, który ewentualnie stanowił podstawę prawną owego naruszenia. W takiej perspektywie brak jest podstaw do stosowania na zasadzie analogii regulacji odnoszących się do instytucji przedawnienia możliwości dochodzenia roszczeń cywilnoprawnych.

Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności należało uznać odmowę nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej za uzasadnioną oraz nie uwzględniać zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z 15 marca 1999 roku.