88

POSTANOWIENIE

z dnia 14 maja 1999 r.

Sygn. Ts 12/99

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Janusz Trzciński - przewodniczący

Jerzy Ciemniewski - sprawozdawca

Teresa Dębowska-Romanowska

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z 15 marca 1999 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Leszka L.

p o s t a n a w i a:

nie uwzględnić zażalenia.

Uzasadnienie:

W skardze konstytucyjnej z 26 stycznia 1999 r. zarzucono sprzeczność art. 8 ust. 1 pkt 3 lit.d ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz.U. Nr 144, poz. 930) z art. 2, 7, 32 ust. 1, 32 ust. 2, 65 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz z zasadą niedyskryminacji określoną w art. 14 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka w związku z art 87 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, a także art. 165 § 1, 2 i 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz.U. Nr 137, poz. 926 ze zm.) z art. 2, 7 i 32 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Skarżący jest radcą prawnym prowadzącym kancelarię prawniczą. Zaskarżony przepis ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne narusza, jego zdaniem, wskazane zasady konstytucyjne przez wprowadzenie podziału podatników według kryteriów wykształcenia i zawodu, uniemożliwiając przez to wolnym zawodom, w tym i prawniczym, dokonanie wyboru formy opodatkowania. 7 grudnia 1998 r. skarżący skierował do urzędu skarbowego pismo powiadamiające, iż w 1999 r. z tytułu prowadzenia kancelarii prawnej będzie płacił zryczałtowany podatek dochodowy od przychodów ewidencjonowanych i oczekuje w tym przedmiocie stosownej decyzji urzędu. Uznał bowiem, że urząd skarbowy na podstawie art. 165 ustawy - Ordynacja podatkowa powinien, na jego żądanie, wszcząć w tej sprawie postępowanie podatkowe i wydać stosowną decyzję. W odpowiedzi otrzymał pismo Urzędu Skarbowego w I. z 5 stycznia 1999 r. informujące go, iż art. 8 ust. 1 pkt 3 lit.d i lit.e ustawy z 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne wyklucza możliwość dokonania przez niego wyboru w 1999 r. opodatkowania w formie zryczałtowanego podatku dochodowego od przychodów ewidencjonowanych. Może zatem do 20 stycznia 1999 r. powiadomić urząd skarbowy o wyborze właściwej formy opodatkowania i prowadzeniu od początku oku księgi przychodów i rozchodów. Jednocześnie poinformowano podatnika, że urząd ma obowiązek wszczęcia postępowania podatkowego w przypadku prowadzenie przez podatnika niewłaściwej ewidencji i zastosowania formy opodatkowania niezgodnej z obowiązującymi przepisami podatkowymi, o ile stan ten będzie się utrzymywał po 20 stycznia 1999 r. Pismo to, zdaniem skarżącego, powinno zostać potraktowane jako inne ostateczne rozstrzygnięcie w rozumieniu art. 46 ust. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym.

Postanowieniem z 15 marca 1999 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania wniesionej skardze dalszego biegu, zważywszy iż pismo Urzędu Skarbowego w I. z 5 stycznia 1999 r. nie może zostać uznane za inne ostateczne rozstrzygnięcie, o którym mowa w art. 46 ust. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym. Ma ono bowiem charakter wyłącznie informacyjny i nie zawiera żadnego władczego rozstrzygnięcia o prawach lub wolnościach konstytucyjnych przysługujących skarżącemu. Wyraźnie wskazuje się w nim, że dopiero po ustaleniu, iż do 20 stycznia 1999 r. podatnik nie zastosował formy opodatkowania zgodnej z obowiązującymi przepisami podatkowymi i nie prowadzi właściwej ewidencji, urząd skarbowy będzie zobowiązany do wszczęcia postępowania podatkowego, w którym zapadną stosowne rozstrzygnięcia. Z tego względu Trybunał wskazał, iż dopiero po wyczerpaniu przysługującego skarżącemu toku instancji w postępowaniu podatkowym, powstanie możliwość wniesienia do Trybunału skargi konstytucyjnej. Wynika to z przyjętego przez ustawodawcę modelu skargi konstytucyjnej, która w polskim porządku prawnym jest środkiem o charakterze nadzwyczajnym i subsydiarnym.

Na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z 15 marca 1999 r. skarżący - z zachowaniem ustawowego terminu - wniósł zażalenie zarzucając, iż w zaskarżonym postanowieniu Trybunał błędnie przyjął, że wskazane pismo urzędu skarbowego nie jest innym ostatecznym rozstrzygnięciem, w rozumieniu art. 46 ust. 1 ustawy z 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym. Skarżący ponowił argumenty użyte już w złożonej skardze konstytucyjnej wskazując, iż pismem z 7 grudnia 1998 r. domagał się wszczęcia postępowania podatkowego w przedmiotowej sprawie i wydania decyzji. Zdaniem skarżącego, urząd skarbowy wbrew dyspozycji art. 165 Ordynacji podatkowej, nie wszczął postępowania w niniejszej sprawie, przez co uniemożliwił mu uzyskanie ostatecznej decyzji.

Rozpatrując wniesione zażalenie Trybunał Konstytucyjny zważył co następuje:

Zarzuty podniesione w zażaleniu nie mogą zostać uwzględnione.

Trybunał Konstytucyjny w pełni podtrzymuje stanowisko wyrażone w postanowieniu Trybunału z 5 marca 1999 r., zgodnie z którym pismo Urzędu Skarbowego w I. z 5 stycznia 1999 r. ma charakter wyłącznie informacyjny i nie zawiera żadnego władczego rozstrzygnięcia o prawach lub wolnościach konstytucyjnych przysługujących skarżącemu. Urząd skarbowy nie wszczął postępowania podatkowego z uwagi na to, że podatnik do 20 stycznia 1999 r. miał czas na zastosowanie formy opodatkowania zgodnej z obowiązującymi przepisami podatkowymi oraz na prowadzenie właściwej ewidencji, przedwczesne byłoby zatem wszczynanie tego postępowania przed zakreśloną datą. Bezspornym jest, iż wniesiona skarga nie spełnia przesłanek z art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym. Zaskarżone przepisy nie były bowiem podstawą ostatecznego orzeczenia o wolnościach lub prawach albo obowiązkach skarżącego określonych w konstytucji. Z ustaleń przeprowadzonych przez Biuro Trybunału Konstytucyjnego w Urzędzie Skarbowym w I. wynika, że wkrótce po skierowaniu do tego urzędu pisma z 7 grudnia 1998 r., skarżący nadesłał kolejne pismo, które do tegoż urzędu wpłynęło 23 grudnia 1998 r. Zawiadomił w nim, że w 1999 r. będzie rozliczał się z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych na zasadach ogólnych, prowadząc jednocześnie księgę przychodów i rozchodów. Potwierdza to informacyjny, a nie decyzyjny charakter pisma i jako taki nie kwalifikuje go jako “inne ostateczne rozstrzygnięcie”, w rozumieniu art. 46 ust. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym.

Należy potwierdzić trafność sformułowanego w postanowieniu z 15 marca 1999 r. stanowiska Trybunału Konstytucyjnego wskazującego, iż dopiero po wyczerpaniu przysługującego skarżącemu toku instancji w postępowaniu podatkowym, powstaje możliwość wniesienia do Trybunału Konstytucyjnego skargi konstytucyjnej. Wynika to z przyjętej przez ustawodawcę konstytucyjnego zasady nadzwyczajności i subsydiarności tej skargi. Skarga konstytucyjna przewidziana w art. 79 ust. 1 Konstytucji RP nie może być traktowana jako prawo każdego obywatela do abstrakcyjnego kwestionowania przepisu ustawy. Dopóki więc określony akt normatywny nie stanie się podstawą wydania wyroku, decyzji lub innego rozstrzygnięcia przesądzającego w sposób władczy o zakresie przysługujących skarżącemu praw lub wolności konstytucyjnych, dopóty wyłączona jest możliwość zakwestionowania konstytucyjności tego aktu w procedurze skargi konstytucyjnej.

Z tych względów należało uznać rozstrzygnięcie podjęte przez Trybunał w zaskarżonym postanowieniu za trafne i orzec jak w sentencji.