Wyrok SN - WA 46/07
Izba:Izba Wojskowa
Sygnatura: WA 46/07
Typ:Wyrok SN
Opis:Orzecznictwo Sądu Najwyższego-Izba Karna i Wojskowa 2008/1/53/11
Data wydania:2007-11-23

WYROK Z DNIA 23 LISTOPADA 2007 R.
WA 46/07


1. Skoro w myśl uchwały pełnego składu Sądu Najwyższego z dnia
14 listopada 2007r., BSA I-4110-5/07, ustawowe uprawnienie Ministra
Sprawiedliwości do delegowania sędziego do pełnienia obowiązków sę-
dziowskich w innym sądzie może być, w jego zastępstwie albo z jego upo-
ważnienia, na podstawie art. 37 ust. 1 lub 5 ustawy z dnia 8 sierpnia 1996
r. o Radzie Ministrów (Dz. U. z 2003 r. Nr 24, poz. 199 ze zm.) wykonywa-
ne tylko przez sekretarza stanu albo przez podsekretarza stanu, to należy
przyjąć, że gdy chodzi o takie delegowanie sędziego sądu wojskowego,
możliwość ta odnosi się odpowiednio również do uprawnienia Ministra
Obrony Narodowej co do porozumiewania się w tym przedmiocie z Mini-
strem Sprawiedliwości, o którym mowa w art. 26 § 1 i 2 ustawy z dnia 21
sierpnia 1997 r. - Prawo o ustroju sądów wojskowych (Dz. U. z 2007 r. Nr
226, poz. 1676 ze zm.).
2. Dyrektor Departamentu Kadr i Szkolnictwa Wojskowego Minister-
stwa Obrony Narodowej nie może skutecznie realizować uprawnień Mini-
stra Obrony Narodowej, wynikających z treści art. 26 § 1 i 2 ustawy z dnia
21 sierpnia 1997 r. - Prawo o ustroju sądów wojskowych (Dz. U. z 2007 r.
Nr 226, poz. 1676 ze zm.) nawet w sytuacji, w której dysponuje stosownym
upoważnieniem tegoż Ministra wydanym na podstawie art. 268a k.p.a.

Przewodniczący: sędzia SN M. Buliński.
Sędziowie SN: J. B. Rychlicki, A. Tomczyk (sprawozdawca).
Prokurator Naczelnej Prokuratury Wojskowej: płk J.Żak.

Sąd Najwyższy w sprawie szer. rez. Marcina P., oskarżonego o po-
pełnienie przestępstw określonych w art. 133 i art. 137 § 1 k.k., po rozpo-
znaniu w Izbie Wojskowej na rozprawie w dniu 23 listopada 2007 r. apelacji
wniesionej przez Wojskowego Prokuratora Garnizonowego w K. od wyroku
Wojskowego Sądu Okręgowego w P. z dnia 7 sierpnia 2007 r.;

u c h y l i ł zaskarżony wyrok i p r z e k a z a ł sprawę do ponownego
rozpoznania Wojskowemu Sądowi Okręgowemu w P.


U Z A S A D N I E N I E

Wyrokiem Wojskowego Sądu Okręgowego w P. z dnia 7 sierpnia
2007 r. szer. rez. Marcin P. został skazany za popełnienie przestępstw
określonych w art. 133 i 137 § 1 k.k.
Apelację od tego wyroku na niekorzyść oskarżonego złożył prokura-
tor.
Sprawę powyższą Wojskowy Sąd Okręgowy w P. rozpoznał jedno-
osobowo, zaś sędzią tym był mjr Piotr W. - sędzia Wojskowego Sądu Gar-
nizonowego w W., delegowany za zgodą do pełnienia obowiązków sę-
dziowskich w Wojskowym Sądzie Okręgowym w P. w okresie od dnia 1
kwietnia 2007 r. do dnia 31 marca 2008 r. Delegację opartą na przepisach
art. 26 § 1 i 2 oraz art. 70 § 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. - Prawo o
ustroju sądów wojskowych (Dz. U. Nr 117, poz. 753 ze zm.) w zw. z art. 46
§ 1 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych
(Dz. U. Nr 98,poz. 1070 ze zm.) podpisał z upoważnienia Ministra Spra-
wiedliwości - Podsekretarz Stanu, zaś w porozumieniu z upoważnienia Mi-
nistra Obrony Narodowej - Dyrektor Departamentu Kadr i Szkolnictwa
Wojskowego. Jak wynika z pisma Dyrektora Departamentu Kadr Minister-
stwa Obrony Narodowej z dnia 7 listopada 2007 r. (Nr DK/8483/IX/07) ,,Dy-
rektor Departamentu Kadr działając na podstawie upoważnienia Ministra
Obrony Narodowej z dnia 27 czerwca 2006 r. ogłoszonego w Dzienniku
Urzędowym MON z 2006 r. Nr 12, poz. 163, uzgodnił projekt decyzji Mini-
stra Sprawiedliwości o delegowaniu sędziego Wojskowego Sądu Garnizo-
nowego w W. - mjr. Piotra W. do pełnienia obowiązków sędziowskich w
Wojskowym Sądzie Okręgowym w P.". Z tekstu upoważnienia, o którym
mowa w cytowanym piśmie wynika, że Minister Obrony Narodowej na pod-
stawie art. 268a ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania
administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm.) w związku z §
2 pkt 14 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 lipca 1996 r. w sprawie
szczegółowego zakresu działania Ministra Obrony Narodowej (Dz. U. Nr
94, poz. 426) upoważnił Dyrektora Departamentu Kadr i Szkolnictwa Woj-
skowego do podpisywania decyzji w przypadkach, o których mowa w art.
26 § 1 i 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. - Prawo o ustroju sądów woj-
skowych (Dz. U. Nr 117, poz. 753 ze zm.) zaznaczając, że w sprawach
przekazanych tym upoważnieniem decyzje powinny być podpisywane z
zamieszczeniem klauzuli ,,z upoważnienia Ministra Obrony Narodowej".
W tym stanie rzeczy Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Zgodnie z przepisem art. 26 § 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. -
Prawo o ustroju sądów wojskowych (Dz. U. Nr 117, poz. 753 ze zm.) Mini-
ster Sprawiedliwości w porozumieniu z Ministrem Obrony Narodowej może
delegować sędziego na okres nieprzekraczający trzech miesięcy w roku
kalendarzowym m.in. do pełnienia obowiązków sędziowskich w innym są-
dzie wojskowym. Za zgodą sędziego okres delegowania może trwać dłużej
niż trzy miesiące ( § 2 art. 26 ustawy). Jak z tego unormowania wynika, po-
zycja Ministra Obrony Narodowej w procesie wypracowywania decyzji w
przedmiocie delegowania sędziego jest równorzędna pozycji Ministra
Sprawiedliwości, który bez zgody Ministra Obrony Narodowej delegować
sędziego nie może. Przy wykładni wyrazu ,,w porozumieniu" można się bo-
wiem posiłkować postanowieniami ,,zasad techniki prawodawczej", ustalo-
nych rozporządzeniem Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2002 r.
(Dz. U. Nr 100, poz. 908), z których wynika, że porozumienie jest formą
współuczestniczenia w sprawie treści (tu: aktu normatywnego), a następ-
stwem braku porozumienia ma być to, że akt nie dochodzi do skutku. W
takiej sytuacji Zasady techniki prawodawczej proponują formułowanie
przepisu upoważniającego do współuczestniczenia: ,,Minister ... w porozu-
mieniu z Ministrem ... określi" (§ 74 pkt 2). Nie wymaga szerszego wyka-
zywania, że sformułowanie zawarte w przepisie upoważniającym - art. 26
§ 1 prawa o ustroju sądów wojskowych - jest tożsame z treścią propono-
wanego sformułowania w Zasadach techniki prawodawczej. Zresztą języ-
kowy kontekst wyrazu ,,porozumienie", w sposób niebudzący wątpliwości
wskazuje na to, że brak porozumienia uniemożliwia sfinalizowanie projektu,
którego realizacja tym porozumieniem miała być objęta i od tego porozu-
mienia była uzależniona. Skoro więc wykazano, że pozycja obu ministrów
w procesie wypracowania decyzji o delegowaniu sędziów jest równorzęd-
na, przeto Minister Obrony Narodowej nie może być traktowany inaczej niż
Minister Sprawiedliwości, co do którego Sąd Najwyższy w pełnym składzie
w dniu 14 listopada 2007 r. podjął uchwałę, że: ,,Ustawowe uprawnienie
Ministra Sprawiedliwości do delegowania sędziego do pełnienia obowiąz-
ków sędziego w innym sądzie (...) może być w jego zastępstwie (art. 37
ust. 5 ustawy z dnia 8 sierpnia 1996 r. o Radzie Ministrów, Dz. U. z 2003 r.
Nr 24, poz. 199 ze zm.) albo z jego upoważnienia (art. 37 ust. 1 ustawy z
dnia 8 sierpnia 1996 r. o Radzie Ministrów, Dz. U. z 2003 r. Nr 24, poz. 199
ze zm.) wykonywane przez sekretarza stanu lub podsekretarza stanu".
Zważywszy, że cytowana teza uchwały pełnego składu Sądu Najwyższego
jest wykładnią konkretnych przepisów prawa sformułowanych we wniosku
Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego w brzmieniu: ,,Czy Minister Spra-
wiedliwości jest zobowiązany do wykonywania uprawnienia do delegowa-
nia sędziego do pełnienia obowiązków w innym sądzie na podstawie art.
77 § 1 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. - Prawo o ustroju sądów powszech-
nych (Dz. U. Nr 98, poz. 1070 ze zm.) osobiście, czy też może być ono wy-
konywane na zasadach przewidzianych w ustawie z dnia 8 sierpnia 1996 r.
o Radzie Ministrów, (Dz. U. z 2003 r. Nr 24, poz. 199 ze zm.) przez inne
osoby?", przeto niewątpliwie ograniczenie do wykonywania uprawnień mi-
nistra przez sekretarza stanu i podsekretarza stanu dotyczy wprost Ministra
Sprawiedliwości, ale pośrednio dotyczy również Ministra Obrony Narodo-
wej jako współuczestnika realizującego uprawnienie do delegowania sę-
dziego na podstawie art. 26 § 1 i 2 ustawy - Prawo o ustroju sądów woj-
skowych. Bez wątpliwości więc - za cytowaną uchwałą - można stwierdzić,
że Ministra Obrony Narodowej w realizacji tego uprawnienia może zastąpić
sekretarz stanu, a z upoważnienia Ministra Obrony Narodowej uprawnienie
to może realizować podsekretarz stanu. Należy jednak ponadto udzielić
odpowiedzi na pytanie, czy krąg podmiotów tak jednoznacznie określonych
w zamkniętym katalogu wobec uprawnienia Ministra Sprawiedliwości może
być uznany za równie zamknięty wobec Ministra Obrony Narodowej? W
świetle regulacji zawartej w art. 37 ust. 1 i ust. 5 ustawy o Radzie Ministrów
na pewno tak, bowiem nie przewiduje ona (poza oczywiście bardzo szcze-
gólną sytuacją zastępstwa określonego w art. 36, a więc w sytuacji nieob-
sadzenia stanowiska ministra lub jego czasowej niezdolności do wykony-
wania obowiązków, które to zastępstwo powstaje z mocy prawa, zaś za-
stępca jest uprawniony do wykonywania wszystkich zadań przysługujących
takiemu ministrowi, pełni więc de facto i de iure funkcję tego ministra), in-
nych podmiotów władnych do podjęcia działań w zastępstwie ministra lub z
jego upoważnienia.
Pozycja Ministra Obrony Narodowej jest nieco inna niż Ministra
Sprawiedliwości, bowiem poza przepisami przywołanej ustawy o Radzie
Ministrów zakres jego obowiązków i uprawnień oraz organów z nim współ-
działających wyznacza również ustawa z dnia 14 grudnia 1995 r. o urzę-
dzie Ministra Obrony Narodowej (Dz. U. z 1996 r. Nr 10, poz. 56). Z przepi-
sów art. 3 tej ustawy wynika, że Minister Obrony Narodowej kieruje działal-
nością Ministerstwa i Sił Zbrojnych bezpośrednio oraz przy pomocy Szefa
Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, sekretarza lub sekretarzy stanu i
podsekretarzy stanu (ust. 1). Natomiast tylko w razie nieobecności Ministra
Obrony Narodowej jego obowiązki pełni sekretarz stanu lub wyznaczony
podsekretarz stanu w ramach pełnomocnictw udzielonych przez Ministra
(ust. 3). Porównanie tych unormowań z przepisami ustawy o Radzie Mini-
strów wskazuje, że Minister Obrony Narodowej miałby na podstawie prze-
pisów ustawy o urzędzie Ministra Obrony Narodowej mniejsze kompetencje
w zakresie upoważniania poszczególnych członków kierownictwa resortu
Obrony Narodowej do realizowania uprawnień osobistych jemu tylko przy-
sługujących. Zważywszy jednak, że ustawa o Radzie Ministrów jest ustawą
późniejszą nie ma przeszkód, by uprawnienia Ministra Obrony Narodowej,
wynikające z art. 26 § 1 i 2 ustawy - Prawo o ustroju sądów wojskowych
mógł z jego upoważnienia wykonywać zarówno sekretarz, jak i podsekre-
tarz stanu (także, gdy minister jest obecny).
Do analizy pozostaje jeszcze pozycja kolejnego podmiotu wymienio-
nego w przepisach określonych ustawą o urzędzie Ministra Obrony Naro-
dowej, mianowicie Szefa Sztabu Generalnego Wojska Polskiego. Jest on
uprawniony, jako najwyższy pod względem pełnionej funkcji żołnierz w
czynnej służbie wojskowej, do dowodzenia (podkreśl. SN) w imieniu Mini-
stra Obrony Narodowej Siłami Zbrojnymi w czasie pokoju. W ramach tej
bardzo szczególnej funkcji ustawodawca wyposażył go m.in. w uprawnienia
do wydawania rozkazów personalnych o powołanie do zawodowej służby
wojskowej kandydatów na stanowiska sędziów (art. 22a § 4 ustawy - Pra-
wo o ustroju sądów wojskowych) i asesorów (art. 22a § 5 tej ustawy) oraz
aplikantów (art. 49 § 4 ustawy). Żadnych innych uprawnień w stosunku do
osób kandydujących na stanowiska aplikanta, asesora i sędziego sądu
wojskowego Szef Sztabu Generalnego nie posiada, w związku z tym nie
wchodzi w zakres podmiotów, które mogłyby być upoważnione przez Mini-
stra Obrony Narodowej do porozumiewania się z Ministrem Sprawiedliwo-
ści w przedmiocie delegowania sędziów do wykonywania czynności sę-
dziowskich w innym sądzie.
Omówione unormowania jednoznacznie wskazują, że Minister Obro-
ny Narodowej, uprawnienie wynikające z art. 26 § 1 i 2 ustawy - Prawo o
ustroju sądów wojskowych powinien wykonywać osobiście. Może jednak w
razie jego nieobecności wykonywać je sekretarz stanu lub wyznaczony
podsekretarz stanu w ramach pełnomocnictw udzielonych przez ministra.
Może on również upoważnić sekretarza stanu lub podsekretarza stanu do
wykonywania tego uprawnienia w oparciu o przepis art. 37 ust. 1 ustawy z
dnia 8 sierpnia 1996 r. o Radzie Ministrów.
Ponadto podkreślić należy z całą mocą, że współuczestniczenie Mi-
nistra Obrony Narodowej w delegowaniu sędziów sądów wojskowych do
wykonywania czynności sędziowskich w innym sądzie nie jest czynnością z
zakresu postępowania administracyjnego, przeto upoważnienie udzielone
Dyrektorowi Departamentu Kadr i Szkolnictwa Wojskowego w oparciu o
przepis art. 268a k.p.a. nie może dotyczyć tego osobistego przecież
uprawnienia Ministra Obrony Narodowej i nie może być uznane za sku-
teczne. Stanowi bowiem zbyt daleko idące przeniesienie kompetencji, na-
ruszające zasady zastępowania i upoważniania do realizacji uprawnień
osobistych ministra, zawartych w omawianych wyżej ustawach o Radzie
Ministrów oraz o urzędzie Ministra Obrony Narodowej, a nadto czyni wyłom
w konstytucyjnym nakazie działania organów władzy publicznej na podsta-
wie i w granicach prawa (art. 7 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej).
Podsumowując, Dyrektor Departamentu Kadr i Szkolnictwa Wojsko-
wego - mimo posiadania upoważnienia - nie może skutecznie realizować
uprawnień Ministra Obrony Narodowej wynikających z przepisów art. 26 §
1 i 2 ustawy - Prawo o ustroju sądów wojskowych.
W zaistniałej sytuacji delegowanie mjr. Piotra W. - sędziego Wojsko-
wego Sądu Garnizonowego w W. do pełnienia obowiązków sędziowskich w
Wojskowym Sądzie Okręgowym w P. w okresie od dnia 1 kwietnia 2007 r.
do dnia 31 marca 2008 r. było wadliwe, bo dokonane bez porozumienia z
Ministrem Obrony Narodowej. Orzekanie przez tego sędziego w opisanych
warunkach w Wojskowym Sądzie Okręgowym w P. powodować musi
uznanie, że Sąd ten był nienależycie obsadzony, a więc stwierdzenie bez-
względnej przyczyny odwoławczej, wymienionej w art. 439 § 1 pkt 2 k.p.k.,
skutkującej uchyleniem zaskarżonego wyroku niezależnie od granic za-
skarżenia i podniesionych zarzutów oraz wpływu uchybienia na treść orze-
czenia.

Izba Wojskowa - inne orzeczenia:
dokumentdata wyd.
[IW] WA 21/09   Wyrok SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego-Izba Karna i Wojskowa 2009/9/29/78
2009-07-09 
[IW] WA 27/08   Wyrok SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego-Izba Karna i Wojskowa 2008/11/58/93
2008-07-29 
[IW] WA 25/08   Wyrok SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego-Izba Karna i Wojskowa 2008/11/51/91
2008-07-10 
[IW] WA 13/08   Wyrok SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego-Izba Karna i Wojskowa 2008/9/7/68
2008-04-24 
[IW] WA 2/08   Wyrok SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego-Izba Karna i Wojskowa 2008/5/51/38
2008-02-12 
  • Adres publikacyjny: