WYROK Z DNIA 29 LIPCA 2008 R
WA 27/08

Do zastosowania nadzwyczajnego złagodzenia kary na podstawie
art. 60 § 1 k.k. lub art. 60 § 2 pkt 1 i 2 k.k. nie wystarcza, że sprawca jest
młodociany lub że pokrzywdzony pojednał się ze sprawcą, albo że ten na-
prawił szkodę wyrządzoną przestępstwem. Może ono bowiem nastąpić do-
piero, gdy przemawia za nim ocena całokształtu okoliczności przedmiotowo
- podmiotowych ustalonych w sprawie, w powiązaniu z pozostałymi oko-
licznościami wskazanymi w wymienionych przepisach.

Przewodniczący: sędzia SN A. Kapłon.
Sędziowie SN: A. Tomczyk, W. Maciak (sprawozdawca).
Prokurator Naczelnej Prokuratury Wojskowej: płk J. Balcerak.

Sąd Najwyższy, w sprawie szer. rez. Artura K., szer. rez. Łukasza K.,
szer. rez. Marka C., oskarżonych o popełnienie przestępstw określonych w
art. 338 § 2 k.k. i art. 280 § 2 k.k., po rozpoznaniu w Izbie Wojskowej na
rozprawie w dniu 29 lipca 2008 r., apelacji wniesionych przez obrońców
oskarżonych od wyroku Wojskowego Sądu Okręgowego w W. z dnia 24
kwietnia 2008 r.,

u t r z y m a ł w mocy zaskarżony wyrok (...).

U Z A S A D N I E N I E

Wyrokiem Wojskowego Sądu Okręgowego w W. z dnia 24 kwietnia
2008 r., szer. rez. Artur K., szer. rez. Łukasz K. i szer. rez. Marek C. uznani
zostali za winnych tego, że ,,w dniu 12 stycznia 2007 r. około godz. 1945
samowolnie oddalili się z terenu macierzystej JW. (...) w M. i bezprawnie
poza nią pozostawali przez okres krótszy niż 14 dni, tj. do dnia 17 stycznia
2007 r. do godz. 1030, kiedy to zostali zatrzymani w S. przez funkcjonariu-
szy z Komendy Powiatowej w S.", tj. popełnienia przestępstwa określonego
w art. 338 § 2 k.k.
Ponadto wyrokiem tym, każdy z wymienionych uznany został za win-
nego popełnienia przestępstwa określonego w art. 280 § 2 k.k., polegają-
cego na tym, że w dniu 15 stycznia 2008 r. około godz. 2210 w S., działając
wspólnie i w porozumieniu, używając przemocy wobec Grzegorza Z. w ten
sposób, że po przewróceniu go na ziemię, kopali go po całym ciele, w wy-
niku czego Grzegorz Z. doznał obrażeń ciała w postaci stłuczenia głowy z
raną tłuczoną, a także potłuczenia ogólnego, zwłaszcza klatki piersiowej,
pleców i brzucha, a następnie po włożeniu przez szer. rez. Łukasza K. po-
krzywdzonemu noża do ust i grożąc jego użyciem, dokonali zaboru telefo-
nu komórkowego marki Sony CMDJ-5m o wartości 80 zł, paczki papiero-
sów marki LM o wartości 5,85 zł, puszki piwa marki ,,Złoty Kur" wartości 2 zł
oraz pieniędzy w kwocie nie mniejszej niż 80 zł, tj. mienia o łącznej warto-
ści 167,85 zł. na szkodę pokrzywdzonego Grzegorza Z.
Za pierwszy z tych czynów - przestępstwo z art. 338 § 2 k.k. - każdy
z oskarżonych skazany został na karę miesiąca pozbawienia wolności, na-
tomiast za zbrodnię z art. 280 § 2 k.k. wszystkim oskarżonym wymierzono
kary po 3 lata pozbawienia wolności.
Jako karę łączną Wojskowy Sąd Okręgowy w W. wobec oskarżonych
szer. rez. Artura K., szer. rez. Łukasza K. i szer. rez. Marka C., orzekł w
miejsce kar jednostkowych - po 3 lata pozbawienia wolności.
Apelacje od tego orzeczenia wnieśli obrońcy wszystkich oskarżonych
i w zasadzie dotyczyły one niewspółmiernej surowości wymierzonych za-
skarżonym wyrokiem kar, wynikającej z niezastosowania przez Sąd pierw-
szej instancji, wobec każdego z oskarżonych, nadzwyczajnego złagodze-
nia kary.
I tak, obrońca szer. rez. Artura K., zarzucając zaskarżonemu orze-
czeniu:
,,1. naruszenie przepisów postępowania poprzez nierozważenie przez sąd
wszystkich okoliczności przemawiających na korzyść oskarżonego szer.
Artura K.,
2. naruszenie przepisów postępowania, poprzez brak zastosowania insty-
tucji indywidualizacji odpowiedzialności karnej osób współdziałających w
przestępstwie w zakresie uwzględnienia okoliczności osobistych przy wy-
miarze kary (niezastosowanie art. 55 k.k.),
3. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia,
a polegający na przyjęciu, iż jedyną okolicznością łagodzącą przemawiają-
cą na korzyść oskarżonego szer. Artura K. było spontaniczne przyznanie
się do popełnienia zarzucanych mu czynów jak i fakt szczerej skruchy, po-
partej zawartą w toku postępowania mediacyjnego ugodą z pokrzywdzo-
nym",
wniósł o ,,zmianę zaskarżonego wyroku poprzez przyjęcie instytucji nad-
zwyczajnego złagodzenia kary i wymierzenie oskarżonemu kary o charak-
terze wolnościowym, ewentualnie - uchylenie zaskarżonego wyroku i prze-
kazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania".
Obrońca szer. rez. Łukasza K., zarzucając zaskarżonemu wyrokowi:
,,- błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, który
miał wpływ na jego treść, polegający na oczywiście niezasadnym ustaleniu,
iż nie zachodzi szczególnie uzasadniony wypadek przemawiający za po-
trzebą zastosowania w oparciu o treść art. 60 § 2 k.k. nadzwyczajnego zła-
godzenia kary, w szczególności w sytuacji gdy nastąpiło pojednanie po-
między oskarżonym a pokrzywdzonym przewidziane w pkt 1 wskazanego
wyżej przepisu,
- rażącą niewspółmierność orzeczonej kary, wyrażającą się w orzeczeniu
rażąco surowej kary jednostkowej pozbawienia wolności za przestępstwo z
art. 280 § 2 k.k. bez zastosowania instytucji nadzwyczajnego złagodzenia
kary co skutkowało orzeczeniem rażąco surowej kary łącznej pozbawienia
wolności i niemożliwością warunkowego zawieszenia wykonania tak orze-
czonej kary", wniósł ,,o zmianę zaskarżonego wyroku przez wymierzenie
oskarżonemu znacznie łagodniejszej kary pozbawienia wolności za czyn z
art. 280 § 2 k.k., a więc kary z zastosowaniem instytucji nadzwyczajnego
złagodzenia w oparciu o przepis art. 60 § 2 k.k., w wysokości umożliwiają-
cej warunkowe zawieszenie jej wykonania oraz w rezultacie łagodniejszej
kary łącznej pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wyko-
nania".
Natomiast obrońca szer. rez. Marka C., zarzucając temu wyrokowi:
,, 1. obrazę prawa karnego materialnego, tj. art. 60 § 2 k.k. wyrażającą się
w braku zastosowania w stosunku do oskarżonego Marka C. dobrodziej-
stwa nadzwyczajnego złagodzenia kary, co do kary za czyn II aktu oskar-
żenia w sytuacji kiedy pokrzywdzony pojednał się z nim, a także z innymi
współoskarżonymi, szkoda wyrządzona przestępstwem została w całości
naprawiona, krzywda wyrządzona pokrzywdzonemu została w pełni zaspo-
kojona; kiedy oskarżony nie utrudniał postępowania, a wręcz przyczynił się
do wyjaśnienia wszystkich okoliczności faktycznych zdarzenia istotnych dla
rozstrzygnięcia oraz kiedy tenże oskarżony reprezentował w toku procesu
postawę właściwej negatywnej oceny swojego postępowania co do czynów
objętych aktem oskarżenia,
2. rażącą niewspółmierność kary pozbawienia wolności, orzeczonej w sto-
sunku do oskarżonego Marka C., zarówno w przypadku kary jednostkowej
za czyn opisany w pkt. 2 aktu oskarżenia oraz co do kary łącznej pozba-
wienia wolności - w rozmiarze 3 lat pozbawienia wolności - bez ich istot-
nego złagodzenia stosownie do zasad określonych w art. 60 § 6 pkt 1 k.k.,
przy zastosowaniu instytucji nadzwyczajnego złagodzenia kary, w rozu-
mieniu art. 60 § 2 pkt 1 k.k.", wniósł ,,o zmianę zaskarżonego wyroku przez
wymierzenie oskarżonemu - szer. rez. Markowi C. za czyn 2 aktu oskarże-
nia kary jednego roku pozbawienia wolności, po zastosowaniu złagodzenia
kary w oparciu o art. 60 § 2 ust. 1 k.k. w zw. z art. 60 § 6 ust. 1 k.k., a na-
stępnie wymierzenie mu na podstawie art. 85 k.k. i art. 86 § 6 k.k. kary
łącznej pozbawienia wolności w rozmiarze 1 roku".
W tym stanie sprawy Sąd Najwyższy, orzekając jako instancja apela-
cyjna zważył, co następuje.
Apelacje obrońców wszystkich trzech nieprawomocnie skazanych w
rozpoznawanej sprawie nie są zasadne i nie zasługują na uwzględnienie.
Oceniając bowiem całokształt materiału dowodowego w przedmioto-
wej sprawie, nie można się zgodzić z podniesionymi w apelacjach przez
poszczególnych obrońców zarzutami, że Sąd pierwszej instancji w zaskar-
żonym wyroku nie rozważył wszystkich okoliczności przemawiających na
korzyść oskarżonych, czym dopuścił się błędu w ustaleniach faktycznych
przyjętych za podstawę orzeczenia, a polegającego na oczywiście nieza-
sadnym, zdaniem skarżących, ustaleniu, iż nie zachodzi szczególnie uza-
sadniony wypadek przemawiający za potrzebą zastosowania, w oparciu o
art. 60 § 2 k.k., nadzwyczajnego złagodzenia kary, co w efekcie doprowa-
dziło do wymierzenia oskarżonym rażąco surowych kar za przestępstwo z
art. 280 § 2 k.k.
W sytuacji zaś, gdy art. 60 § 1 i 2 k.k. daje sądowi możliwość, a nie
nakłada nań obowiązku, w wypadkach tam wymienionych stosowania wo-
bec sprawcy przestępstwa nadzwyczajnego złagodzenia kary, w ocenie
Sądu Najwyższego, zupełnym nieporozumieniem jest zarzut obrazy prawa
karnego materialnego, tj. art. 60 § 2 k.k.
Wbrew twierdzeniom obrońców, w ocenie instancji odwoławczej, Sąd
meriti w sposób szczegółowy przeanalizował wszystkie występujące w tej
sprawie okoliczności, a więc zarówno te przemawiające na korzyść oskar-
żonych, jak i ich obciążające, a stanowisko swoje w tym względzie drobia-
zgowo przedstawił w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku.
Zdaniem Sądu Najwyższego nie można przykładać nadmiernej wagi
do takich elementów zachowania oskarżonych po popełnionym przestęp-
stwie, jak pojednanie się z pokrzywdzonym czy naprawienie szkody wyrzą-
dzonej przypisanym czynem, a nie dostrzegać brutalnego charakteru, za-
planowanego wcześniej i dokonanego z niskich pobudek, pod wpływem
alkoholu i przy użyciu niebezpiecznych przedmiotów - jak nóż i buty żoł-
nierskie - rozboju na przypadkowym przechodniu.
Do zastosowania, wynikającej z treści art. 60 § 1 k.k. lub art. 60 § 2
pkt 1 i 2 k.k., możliwości nadzwyczajnego złagodzenia kary nie wystarcza
jedynie to, że sprawcą jest młodociany lub to, że pokrzywdzony pojednał
się ze sprawcą, albo ten naprawił szkodę wyrządzoną przestępstwem. Do-
piero ocena całokształtu okoliczności przedmiotowo-podmiotowych ustalo-
nych w sprawie w powiązaniu z wymienionymi wyżej okolicznościami, daje
możliwość zastosowania instytucji przewidzianej w tych przepisach.
Takiej całościowej i trafnej, zdaniem instancji odwoławczej, oceny
dokonał Sąd pierwszej instancji w zaskarżonym wyroku, uznając przy in-
dywidualnej ocenie postawy każdego z oskarżonych w przypisanym im
zdarzeniu, że żaden z nich nie zasługuje na zastosowanie dobrodziejstwa
wynikającego z treści art. 60 § 1 i 2 k.k.
Jeśli się przy tym zważy, że każdemu z oskarżonych, za czyn z art.
280 § 2 k.k. wymierzona została kara w dolnej granicy jej ustawowego za-
grożenia, to również podniesiony w apelacjach zarzut rażącej surowości
wymierzonych oskarżonym kar, jawi się jako bezprzedmiotowy.
Z tych też względów Sąd Najwyższy orzekł jak na wstępie.