Wyrok z dnia 9 lutego 2005 r.
III UK 181/04

Obowiązek poinformowania ubezpieczonego o terminie wstrzymania wy-
płaty i warunkach przywrócenia prawa do świadczenia rentowego - nie później
niż na trzy miesiące przed ustaniem prawa do renty z tytułu niezdolności do
pracy - może być przez organ rentowy spełniony w formie pisemnego poucze-
nia zamieszczonego w decyzji ustalającej prawo do takiej renty.

Przewodniczący SSN Kazimierz Jaśkowski, Sędziowie SN: Andrzej Kijowski
(sprawozdawca), Jadwiga Skibińska-Adamowicz.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 9 lutego 2005 r sprawy z
wniosku Jana Ś. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych-Oddziałowi w. o
rentę z tytułu niezdolności do pracy, na skutek kasacji wnioskodawcy od wyroku
Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 15 kwietnia 2004 r. [...]

o d d a l i ł kasację.

U z a s a d n i e n i e


Sąd Apelacyjny-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Rzeszowie, po roz-
poznaniu sprawy z wniosku Jana Ś. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych-
Oddziałowi w P., wyrokiem z dnia 15 kwietnia 2004 r. [...] oddalił apelację wniosko-
dawcy od wyroku Sądu Okręgowego w Krośnie - Ośrodek Zamiejscowy w Przemyślu
z dnia 26 maja 2003 r. [...]. Na mocy tego orzeczenia oddalono odwołanie ubezpie-
czonego od decyzji organu rentowego z dnia 26 listopada 2002 r., na podstawie któ-
rej wznowiono wypłatę renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy począwszy od
dnia 1 sierpnia 2002 r. Wnioskodawca kwestionował zarówno wysokość, jak i cha-
rakter przyznanego świadczenia oraz ustaloną datę wznowienia wypłaty renty, do-
magając się ustalenia prawa do renty stałej od dnia 1 stycznia 2000 r.

W motywach tego rozstrzygnięcia Sąd Apelacyjny, po przeprowadzeniu uzu-
pełniającego dowodu z opinii biegłego lekarza sądowego - specjalisty neurologa,
przejął jako własne ustalenia faktyczne poczynione w postępowaniu w pierwszej in-
stancji oraz podzielił ich prawną kwalifikację. Wnioskodawca Jan Ś. został w 1989 r.
zaliczony do III grupy inwalidów z uwagi na rozsiane, ograniczone uszkodzenie ob-
wodowego układu nerwowego z niedowładem kończyn dolnych i kończyny górnej
prawej. Do dnia 31 października 1996 r. pobierał on rentę inwalidzką, a następnie, z
uwagi na dochód uzyskiwany z prowadzenia działalności gospodarczej, wystąpił o
zawieszenie wypłaty świadczenia. Orzeczeniem z dnia 28 lipca 1996 r. lekarz
orzecznik uznał wnioskodawcę za nadal częściowo niezdolnego do pracy do czerwca
2000 r. W dniu 26 sierpnia 2002 r. ubezpieczony zwrócił się do organu rentowego z
wnioskiem o wznowienie wypłaty renty. Orzeczeniem z dnia 29 października 2002 r.
lekarz orzecznik uznał wnioskodawcę za częściowo niezdolnego do pracy do paź-
dziernika 2004 r., określając jednocześnie, że niezdolność ta powstała przed dniem
31 grudnia 2001 r.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego, postępowanie dowodowe przeprowadzone
przez Sąd Okręgowy na okoliczność niezdolności wnioskodawcy do pracy nie budzi
żadnych wątpliwości. Jest on częściowo niezdolny do pracy, co znalazło dodatkowe
potwierdzenie w dowodzie uzupełniającym z opinii biegłego lekarza neurologa. W
ocenie Sądu przebieg schorzenia wnioskodawcy, dający w okresach rzutów nasilenie
objawów, następnie z okresami remisji, uzasadnia ustalenie świadczenia na pod-
stawie art. 13 ust. 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Fun-
duszu Ubezpieczeń Społecznych (jednolity tekst: Dz.U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 ze
zm.). Jeśli chodzi zaś o zarzut dotyczący ustalenia daty wznowienia prawa do tego
świadczenia, to zgodnie z art. 129 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS,
świadczenie rentowe wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do świad-
czenia, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek. Ponie-
waż w niniejszej sprawie został on zgłoszony w dniu 26 sierpnia 2002 r., organ ren-
towy prawidłowo ustalił prawo do świadczenia od dnia 1 sierpnia 2002 r.

Kasację od powyższego wyroku wniósł ubezpieczony. Zaskarżając wyrok w
całości, jak też domagając się jego zmiany, względnie uchylenia i przekazania
sprawy do ponownego rozpoznania, zarzucił naruszenie § 10 rozporządzenia Mini-
stra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 8 sierpnia 1997 r. w sprawie orzekania o nie-
zdolności do pracy do celów rentowych (Dz.U. Nr 99, poz. 612) poprzez błędną jego
wykładnię polegającą na przyjęciu, iż skoro wnioskodawca ,,od listopada 1996 r. nie
pobierał świadczenia rentowego wobec zawieszenia jego wypłaty na wniosek upraw-
nionego, to organ rentowy nie był zobowiązany pouczyć wnioskodawcę o skutkach
wynikających z treści art. 102 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu
Ubezpieczeń Społecznych, bowiem renta nie była wnioskodawcy wypłacana". Jego
zdaniem przyjęcie i rozpoznanie kasacji jest uzasadnione tym, że konieczne jest
rozważenie, ,,czy zawieszenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy jest rów-
noznaczne z ustaniem tego prawa, a jeżeli nie, to czy w okresie zawieszenia na or-
ganie rentowym ciąży obowiązek poinformowania uprawnionego o terminie ustania
prawa do tego świadczenia."


Sąd Najwyższy zważył, co następuje:


Kasacja podlega oddaleniu ponieważ nie ma usprawiedliwionych podstaw.
Wprawdzie uzasadnienie skarżonego wyroku jest częściowo błędne, lecz orzeczenie
to odpowiada prawu. Zdaniem skarżącego istota sporu sprowadza się w zasadzie do
rozważenia, czy niedopełnienie przez organ rentowy wymogu poinformowania
świadczeniobiorcy o ustaniu prawa do zawieszonego świadczenia, może - bez
względu na to kiedy został złożony ponowny wniosek - być ustalone z datą następu-
jącą bezpośrednio po dniu, w którym uprawnienie to ustało. Zgodnie z art. 102 ust. 1
ustawy o emeryturach i rentach z FUS prawo do świadczenia uzależnione od okre-
sowej niezdolności do pracy ustaje z upływem okresu, na jaki to świadczenie przy-
znano. Organ rentowy wypłaca zaś świadczenia poczynając od dnia powstania
prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono
wniosek lub wydano decyzję z urzędu (art. 129 ust. 1 ustawy). W niniejszej sprawie
pozostaje poza sporem, że prawo skarżącego do renty z tytułu częściowej niezdol-
ności ustało w czerwcu 2000 r. Tymczasem wniosek o ustalenie prawa do świadcze-
nia ponowił on dopiero w sierpniu 2002 r., a zatem po upływie przeszło dwóch lat.
Skarżący formułuje żądanie ustalenia prawa do emerytury z wcześniejszą datą w
oparciu o przepis § 10 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie
orzekania o niezdolności do pracy do celów rentowych, który ustanawia obowiązek
poinformowania osoby o terminie wstrzymania wypłaty i warunkach przywrócenia
prawa do świadczenia nie później niż na trzy miesiące przed ustaniem prawa do
renty z tytułu okresowej niezdolności do pracy. Oznacza to, że organ rentowy był
obowiązany najpóźniej w marcu 2000 r. poinformować skarżącego o okolicznościach
związanych z możliwością przywrócenia prawa do świadczenia. Tak też się stało,
nawet jeśli tego skarżący nie zauważył, albowiem stosowne pouczenie i informacja o
warunkach zawieszenia, jak i przywrócenia prawa do świadczenia zostały zawarte w
informacji załączonej do decyzji ustalającej prawo do renty z tytułu częściowej nie-
zdolności do pracy po raz pierwszy. Jest skądinąd regułą, że organ rentowy wyko-
nuje swoje obowiązki w zakresie informowania świadczeniobiorców o przysługują-
cych im prawach i ciążących na nich obowiązkach właśnie w ten sposób. Warto pod-
kreślić, że § 10 cytowanego rozporządzenia określa najpóźniejszy termin wykonania
obowiązku pouczenia. Wynika stąd, że organ rentowy mógł świadczeniobiorcę o wa-
runkach związanych z przywróceniem prawa do świadczenia poinformować wcze-
śniej, co nie oznacza skądinąd zupełnej czasowej dowolności, albowiem taka infor-
macja ma tylko sens względem osoby, wobec której wydano już stosowną decyzję.
Dlatego uznać należy, że dopuszczalne było poinformowanie skarżącego o warun-
kach zawieszenia, jak i przywrócenia prawa do świadczenia w chwili doręczenia de-
cyzji ustalającej prawo do świadczenia. W tym świetle zarzuty skarżącego okazały
się chybione.

Z powyższych względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 39312 k.p.c. orzekł
jak w sentencji.
========================================