Wyrok z dnia 25 lutego 2003 r.
III RN 31/02

Starosta wykonujący zadania z zakresu administracji rządowej jest od
dnia 1 stycznia 1999 r. kompetentny do orzekania o odszkodowaniu za wy-
właszczenie nieruchomości, przy czym od dnia 15 lutego 2000 r. rozstrzygnię-
cie o tym odszkodowaniu zamieszcza się bezpośrednio w decyzji o wywłasz-
czeniu nieruchomości.

Przewodniczący SSN Andrzej Wasilewski, Sędziowie SN: Andrzej Kijowski
(sprawozdawca), Zbigniew Myszka.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 25 lutego 2003 r. sprawy
ze skargi Zofii J. i Stanisława J. na decyzję Wojewody M. w przedmiocie waloryzacji
odszkodowania za wywłaszczoną nieruchomość, na skutek rewizji nadzwyczajnej
Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego od wyroku Naczelnego Sądu Admini-
stracyjnego w Warszawie z dnia 16 października 2001 r., sygn. akt I SA 759/00,

u c h y l i ł zaskarżony wyrok i sprawę przekazał Naczelnemu Sądowi Admi-
nistracyjnemu w Warszawie do ponownego rozpoznania.

U z a s a d n i e n i e

Starosta powiatu g. decyzją z dnia 24 stycznia 2000 r. orzekł o waloryzacji od-
szkodowania przyznanego Zofii i Stanisławowi J. za wywłaszczoną nieruchomość. W
odwołaniu od tej decyzji Zofia i Stanisław J. podnieśli, że odszkodowanie jest zbyt
niskie i nie spełnia ich oczekiwań. Jednakże decyzję tę w dniu 20 marca 2000 r.
utrzymał w mocy - działający z upoważnienia Wojewody M. - Kierownik Oddziału
Geodezji i Gospodarki Nieruchomościami w Delegaturze - Placówce Zamiejscowej w
S.
Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie, rozpoznający skargę Zofii i Sta-
nisława J., wyrokiem z dnia 16 października 2001 r. [...], stwierdził nieważność po-
wyższych decyzji. Sąd przyjął bowiem, że decyzja Starosty powiatu g. wydana zo-
stała na podstawie przepisu art. 129 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce
nieruchomościami (Dz.U. Nr 115, poz. 741), który w dacie orzekania stanowił, iż od-
szkodowanie ustala wojewoda w drodze decyzji, a zatem Starosta nie był organem
właściwym do wydania decyzji. Wynika to stąd, że w dniu 15 lutego 2000 r. weszła w
życie ustawa z dnia 7 stycznia 2000 r. o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomo-
ściami oraz innych ustaw ( Dz.U. Nr 6, poz. 70), która między innymi zmieniła art.
129 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. Według nowego brzmienia tego przepisu od-
szkodowanie ustala starosta, wykonujący zadania z zakresu administracji rządowej.
Dopiero z chwilą wejścia w życie tej ustawy, tj. z dniem 15 lutego 2000 r., starosta
stał się właściwy do ustalania odszkodowania albo jego waloryzacji. W niniejszej
sprawie doszło zatem według NSA do rażącego naruszenia przepisów o właściwości,
wyczerpującego dyspozycję art. 156 § 1 pkt 1 k.p.a.
Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego zaskarżył powyższy wyrok rewi-
zją nadzwyczajną, zarzucając mu rażące naruszenie art. 129 ust. 1 ustawy z dnia 21
sierpnia 1997 r. oraz art. 22 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym
Sądzie Administracyjnym (Dz.U. Nr 74, poz. 368 ze zm.) i na postawie jej art. 57 ust.
2 wniósł o uchylenie tego orzeczenia i przekazanie sprawy Naczelnemu Sądowi Ad-
ministracyjnemu w Warszawie do ponownego rozpoznania. W uzasadnieniu rewizji
nadzwyczajnej wskazano, że przepisem art. 1 pkt 53 lit. a oraz lit. d ustawy z dnia 24
lipca 1998 r. o zmianie niektórych ustaw określających kompetencje organów admi-
nistracji publicznej w związku z reformą ustrojową państwa (Dz.U. Nr 106, poz. 668
ze zm.) dokonano w art. 129 ust. 1 i 4 ustawy o gospodarce nieruchomościami
zmiany polegającej na zastąpieniu wyrazu ,,wojewoda" przez użyty w odpowiednich
przypadkach zwrot ,,starosta wykonujący zadania z zakresu administracji rządowej".
Zmiany wprowadzone do art. 129 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami
przez ustawę z dnia 7 stycznia 2000 r. o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomo-
ściami oraz innych ustaw nie dotyczyły właściwości organu orzekającego w spra-
wach o wywłaszczenie, lecz innej materii, to jest ustalania odszkodowania w decyzji
o wywłaszczeniu, a nie jak dotychczas - w terminie miesiąca od dnia wydania decyzji
o wywłaszczeniu. Sąd przeoczył więc, że zmiana właściwości w sprawach dotyczą-
cych odszkodowanie za wywłaszczenie nieruchomości, następująca od dnia 1 stycz-
nia 2000 r., dokonała się przed wejściem w życie ustawy z dnia 7 stycznia 2000 r.,
wobec czego obowiązywała w okresie wydawania decyzji przez Starostę powiatu g.
W tych okolicznościach nie było podstawy do stwierdzenia nieważności wydanych
decyzji, a w konsekwencji do oparcia orzeczenia na przepisie art. 22 ust. 1 ustawy o
NSA.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Rewizja nadzwyczajna jest zasadna. Przepis art. 129 ust. 1 ustawy z dnia 21
sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami stanowił w swym pierwotnym
brzmieniu, że odszkodowanie za wywłaszczenie nieruchomości ustala wojewoda w
drodze decyzji, która powinna być wydana w terminie miesiąca od dnia wydania de-
cyzji o wywłaszczeniu. Powołany przepis został zmieniony przez art. 137 pkt 37
ustawy z dnia 24 lipca 1998 r. o zmianie niektórych ustaw określających kompetencje
organów administracji publicznej w związku z reformą ustrojową państwa, która - za
wyjątkiem niektórych innych przepisów - weszła w życie z dniem 1 stycznia 1999 r.
Od tego dnia właściwy w sprawach odszkodowania za wywłaszczenie nieruchomości
stał się starosta wykonujący zadania z zakresu administracji publicznej, przy czym
decyzję tę należało nadal wydać w terminie miesiąca od dnia wydania decyzji o wy-
właszczeniu. Natomiast zmiana treści art. 129 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o
gospodarce nieruchomościami, dokonana przez ustawę z dnia 7 stycznia 2000 r. o
zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz innych ustaw, która weszła w
życie z dniem 15 lutego 2000 r., polegała na skreśleniu przepisu ust. 4 (uprawniają-
cego wojewodę do orzeczenia w jednej decyzji o wywłaszczeniu i odszkodowaniu) i
nadaniu nowego brzmienia przepisowi ust. 1, stanowiącego od tej daty, że odszko-
dowanie ustala starosta wykonujący zadania z zakresu administracji rządowej w de-
cyzji o wywłaszczeniu nieruchomości. Rację ma zatem wnoszący rewizję nadzwy-
czajną, że kompetencją do orzekania w sprawach odszkodowań za wywłaszczenie
nieruchomości dysponowali starostowie wykonujący zadania z zakresu administracji
rządowej począwszy od dnia 1 stycznia 1999 r., zaś od dnia 15 lutego 2000 r. zmia-
nie uległa jedynie treść tej kompetencji w tym sensie, że o odszkodowaniu orzeka się
bezpośrednio w decyzji o wywłaszczeniu nieruchomości. Stwierdzenie przez Naczel-
ny Sąd Administracyjny w Warszawie nieważności decyzji o odszkodowaniu wydanej
w niniejszej sprawie przez Starostę powiatu g. w dniu 24 stycznia 2000 r. oraz utrzy-
mującej ją w mocy decyzji Wojewody M. z dnia 20 marca 2000 r. jest więc rażącym
naruszeniem art. 129 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami w związku z art.
22 ust.1 pkt ustawy o NSA.
Z powyższych względów Sąd Najwyższy orzekł jak sentencji.
========================================