Wyrok z dnia 3 października 2003 r.
III RN 122/02

Organ administracji publicznej wydający decyzję o pozwoleniu na
budowę ma obowiązek wziąć pod uwagę z urzędu okoliczność, że w chwili
wydawania tego pozwolenia inwestor nie posiada obowiązującej decyzji o
warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, dotyczącej działki
budowlanej, na której ma być realizowana inwestycja, wymaganej art. 32 ust. 4
pkt 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (jednolity tekst: Dz.U. z
2000 r. Nr 106, poz. 1126 ze zm.).

Przewodniczący SSN Jerzy Kwaśniewski, Sędziowie SN: Andrzej Wasilewski
(sprawozdawca), Andrzej Wróbel.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 3 października 2003 r.
sprawy ze skargi Hanny P. na decyzję Prezesa Głównego Urzędu Ceł z dnia 22 lis-
topada 1999 r. [...] w przedmiocie odmowy uchylenia decyzji, na skutek rewizji nad-
zwyczajnej Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego od wyroku Naczelnego
Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 2 stycznia 2002 r. [...]

u c h y l i ł zaskarżony wyrok i przekazał sprawę Naczelnemu Sądowi Admi-
nistracyjnemu w Warszawie do ponownego rozpoznania.

U z a s a d n i e n i e


Dyrektor Urzędu Celnego w G. decyzją SAD z dnia 21 lutego 1996 r. dopuścił
do obrotu na polskim obszarze celnym banany z Ekwadoru importowane przez firmę
PPHU ,,L." - należącą do Hanny K., która w wyniku zawarcia związku małżeńskiego
zmieniła następnie nazwisko i występuje nadal w postępowaniu jako Hanna P. - sto-
sując do wymiaru cła preferencyjną stawkę celną ,,0%" od wartości towaru, na pod-
stawie przedłożonego przez importera świadectwa pochodzenia towaru na formula-
rzu ,,A Nr 22481" z dnia 16 lutego 1996 r. Następnie, wobec powziętych przez Urząd
Celny w G. wątpliwości co do rzetelności i autentyczności załączonego do zgłoszenia
celnego formularza ,,A", a w szczególności co do wiarygodności pieczęci odbitej na
tym formularzu, Dyrektor Urzędu Celnego w G. za pośrednictwem Głównego Urzędu
Ceł przesłał powyższy dokument do weryfikacji właściwym władzom ekwadorskim.
Pismem z dnia 9 sierpnia 1996 r. Biuro Regionalne Podsekretarza Stanu w Minister-
stwie Przemysłu Handlu Integracji i Rybołówstwa w Pasie Nadmorskim w Ekwadorze
poinformowało polskie organy celne, że świadectwo o nr 22481 nie zostało wysta-
wione przez to Biuro Regionalne, a złożona na nim pieczęć oraz podpis nie pokry-
wają się z używanymi przez to Biuro Regionalne. W tej sytuacji, Dyrektor Urzędu
Celnego w G. postanowieniem z dnia 8 listopada 1996 r., wydanym na podstawie art.
145 § 1 pkt 5 k.p.a., wznowił postępowanie w sprawie zakończonej uprzednio decy-
zją ostateczną z dnia 21 listopada 1996 r., a następnie decyzją z dnia 23 stycznia
1997 r. uchylił poprzednią decyzję w sprawie dopuszczenia do obrotu na polskim ob-
szarze celnym importowanych z Ekwadoru bananów w części dotyczącej zastoso-
wania preferencyjnej ,,0%" stawki celnej od sprowadzonego towaru i zastosował
stawkę celną w wysokości 20%. W uzasadnieniu tej decyzji Dyrektor Urzędu Celne-
go w G. stwierdził w szczególności, że strona nie udokumentowała jednego z trzech
koniecznych wymogów, jakie warunkują zastosowanie preferencyjnej stawki celnej, a
mianowicie wymagania dotyczącego udokumentowania pochodzenia towaru poprzez
prawidłowo sporządzony dokument stanowiący dowód pochodzenia towaru, czyli
świadectwo sporządzone na formularzu ,,A". Prezes Głównego Urzędu Ceł w wyda-
nej w wyniku odwołania strony decyzji z dnia 23 kwietnia 1997 r. nie uwzględnił wyja-
śnień przedstawionych przez skarżącą, w których podnosiła ona, że z pisma podpi-
sanego przez Podsekretarza Handlu Zagranicznego Ekwadoru, jakie skierowane zo-
stało do Ministerstwa Spraw Zagranicznych tego kraju, wynika, że - wbrew wcze-
śniejszym informacjom - pieczątka, podpis oraz formularz świadectwa pochodzenia
towaru ,,Form A nr 22481" są autentyczne i w odpowiednim czasie zostały już zareje-
strowane w rejestrach urzędów celnych Polski. W tej sytuacji, w wyniku przedstawio-
nego przez stronę w jej piśmie z dnia 19 stycznia 1999 r. żądania wznowienia postę-
powania w niniejszej sprawie z uwagi na uzyskanie nowego dowodu w postaci świa-
dectwa pochodzenia ,,Form A nr 22481", Prezes Głównego Urzędu Ceł postanowie-
niem z dnia 8 kwietnia 1999 r. wznowił postępowanie zakończone ostateczną decy-
zją z dnia 23 kwietnia 1997 r., a następnie decyzją z dnia 20 kwietnia 1999 r. odmó-
wił uchylenia swej wcześniejszej decyzji, stwierdzając w uzasadnieniu tego rozstrzy-
gnięcia, że nowe świadectwo zostało złożone przez stronę dopiero po upływie jedne-
go roku od dnia dostawy towaru, a tym samym nie został spełniony jeden z warun-
ków określonych w umowie międzynarodowej i dotyczących złożenia takiego świa-
dectwa, co przesądziło o tym, że w danym wypadku brak było podstawy do zastoso-
wania preferencyjnej stawki celnej.
W wyniku rozpoznania skargi Hanny P. na powyższą decyzję Prezesa Urzędu
Celnego w Warszawie z dnia 20 kwietnia 1999 r., Naczelny Sąd Administracyjny w
Warszawie wyrokiem z dnia 2 stycznia 2002 r. [...] oddalił tę skargę. Naczelny Sąd
Administracyjny stanął na stanowisku, że w rozpoznawanej sprawie organy celne
dokonały prawidłowej interpretacji pkt 6 tzw. ,,Zasad określania pochodzenia towarów
z krajów rozwijających się w celu udzielania preferencji celnych w ramach ogólnego
systemu preferencji" stanowiących załącznik do ,,Porozumienia o ujednoliceniu zasad
określania pochodzenia towarów z krajów rozwijających się w celu udzielania prefe-
rencji celnych w ramach ogólnego systemu preferencji" sporządzonego w Moskwie w
dniu 5 czerwca 1980 r. (Dz.U. z 1982 r. Nr 15, poz. 116 i poz. 117), bowiem - w opinii
Naczelnego Sądu Administracyjnego - punkt ten ,,jednoznacznie zobowiązuje impor-
tera do udokumentowania pochodzenia towaru świadectwem pochodzenia, które
powinno być przedstawione łącznie z innymi dokumentami towarzyszącymi towarowi,
wymaganymi przy kontroli celnej, nie później niż w ciągu roku od dnia dostawy towa-
ru". Tymczasem, w rozpoznawanej sprawie skarżąca złożyła wydany retrospektywnie
przez właściwe władze Ekwadoru dokument w postaci świadectwa pochodzenia
,,Form A nr 104622" z dnia 27 stycznia 1999 r., który dotyczył odprawy celnej towaru
dokonanej w dniu 21 lutego 1996 r., a więc po upływie trzech lat od daty dostawy to-
waru.
Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie [...] wniósł rewizję
nadzwyczajną od powyższego wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego w War-
szawie z dnia 2 stycznia 2002 r. [...], w której zarzucił temu wyrokowi rażące naru-
szenie art. 27 ust. 1 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administra-
cyjnym (Dz.U. Nr 74, poz. 368 ze zm.) oraz pkt 6 ,,Zasad określania pochodzenia to-
warów z krajów rozwijających się w celu udzielania preferencji celnych w ramach
ogólnego systemu preferencji" stanowiących załącznik do ,,Porozumienia o ujednoli-
ceniu zasad określania pochodzenia towarów z krajów rozwijających się w celu
udzielania preferencji celnych w ramach ogólnego systemu preferencji", a także art.
328 § 2 k.p.c. w związku z art. 59 ustawy o NSA oraz art. 7, art. 8 i art. 80 k.p.a. w
związku z art. 59 ustawy o NSA. W konsekwencji, Prezes Naczelnego Sądu Admini-
stracyjnego, na podstawie art. 57 ust. 2 ustawy o NSA, wniósł o uchylenie zaskarżo-
nego wyroku i przekazanie sprawy Naczelnemu Sądowi Administracyjnemu w War-
szawie do ponownego rozpoznania. W uzasadnieniu rewizji nadzwyczajnej podnie-
siono w szczególności, że po pierwsze - ,,wbrew twierdzeniom Sądu, strona nie
przedłożyła dokumentu Form A dopiero po upływie 3 lat od dostawy towaru, a złożyła
go urzędowi celnemu łącznie z towarem. Sąd rozpoznając sprawę nie dostrzegł, po-
dobnie jak organ administracji celnej, że strona skarżąca - zarówno w obecnym, jak i
poprzednim postępowaniu - wykazuje, że złożone przez nią w 1996 r. świadectwo
pochodzenia towarów, tzw. Form A, jest autentyczne. Stanowisko Sądu jest błędne,
a w każdym razie przedwczesne. Sąd, podobnie, jak organ administracji celnej, nie
odniósł się do istoty skargi, a mianowicie do tego, czy Form A z 1996 r. było auten-
tyczne", po drugie - ,,nawet gdyby uznać, że pismo to jest niewystarczające dla pol-
skich władz celnych, to należało wyjaśnić treść Form A z 1999 r. (...) oraz należało
dołączyć jego tłumaczenie na język polski. Brak wyjaśnienia tej kluczowej dla roz-
strzygnięcia sprawy kwestii - stanowi rażące naruszenie prawa (art. 7 i art. 80 k.p.a.),
narusza zasadę zaufania obywateli do organów Państwa (art. 8 k.p.a.) i powoduje,
że zaskarżony wyrok nie może się ostać", po trzecie - ,,nawet, gdyby przyjąć, że
strona skarżąca istotnie dostarczyła nowe świadectwo pochodzenia towaru po upły-
wie 3 lat od dostawy towaru, to wniosek Sądu, że wobec tego strona nie mogła sko-
rzystać z preferencyjnych stawek celnych jest błędny, ponieważ opiera się na wadli-
wej wykładni i tym samym niewłaściwym zastosowaniu postanowień pkt 6 Zasad do
Porozumienia moskiewskiego. Określony w tym przepisie roczny termin dostarczenia
świadectwa pochodzenia dotyczy sytuacji, gdy importer nie przedstawił tego doku-
mentu w wymaganym czasie. W tej sprawie importer spełnił przesłanki uzależniające
skorzystanie z preferencyjnych stawek celnych".

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:


Punkt 6. ,,Zasad określania pochodzenia towarów z krajów rozwijających się w
celu udzielania preferencji celnych w ramach ogólnego systemu preferencji" stano-
wiących załącznik do ,,Porozumienia o ujednoliceniu zasad określania pochodzenia
towarów z krajów rozwijających się w celu udzielania preferencji celnych w ramach
ogólnego systemu preferencji" stanowi, że ,,w celu potwierdzenia, że towar pochodzi
z kraju rozwijającego się, względem którego stosowane są preferencje celne, produ-
cent lub eksporter przedstawia odpowiednią deklarację - świadectwo pochodzenia
towaru, zwaną dalej ,,świadectwem", sporządzoną na formularzu "A", przyjętym w
ramach ogólnego systemu preferencji. Świadectwo powinno być przedstawione łącz-
nie z innymi dokumentami towarzyszącymi towarowi, wymaganymi przy kontroli cel-
nej, nie później niż w ciągu roku od dnia dostawy towaru". Oznacza to, że roczny
termin dla przedstawienia tzw. świadectwa pochodzenia towaru zgłaszanego do od-
prawy celnej, o którym mowa jest określony w punkcie 6. ,,Zasad określania pocho-
dzenia towarów z krajów rozwijających się w celu udzielania preferencji celnych w
ramach ogólnego systemu preferencji" stanowiących załącznik do ,,Porozumienia o
ujednoliceniu zasad określania pochodzenia towarów z krajów rozwijających się w
celu udzielania preferencji celnych w ramach ogólnego systemu preferencji", należy
uznać za zachowany także w sytuacji, gdy w toku dalszego postępowania organy
celne zakwestionują autentyczność lub wiarygodność przedstawionego przez zgła-
szającego w dniu dokonania zgłoszenia towaru do odprawy celnej towaru świadec-
twa pochodzenia tego towaru na Formularzu ,,A". Zakwestionowanie bowiem przez
organy celne autentyczności lub wiarygodności przedstawionego przez zgłaszają-
cego towar do odprawy celnej tzw. świadectwa pochodzenia towaru nie może mieć
wpływu na ocenę samego faktu przedstawienia przez zgłaszającego tego świadec-
twa pochodzenia.

W rozpoznawanej sprawie jest poza sporem, że strona dokonując zgłoszenia
celnego towaru w 1996 r. przedłożyła równocześnie urzędowi celnemu świadectwo
pochodzenia tego towaru na wymaganym formularzu - tzw. Form ,,A" i na jego pod-
stawie zadeklarowała, że sprowadzony przez nią towar podlega 0% preferencyjnej
stawce celnej. Jednakże następnie, w wyniku postępowania wyjaśniającego, organy
celne zakwestionowały autentyczność i wiarygodność przedłożonego przez stronę
świadectwa pochodzenia i w konsekwencji wydały niekorzystną dla strony decyzję -
odstępując od zastosowania preferencyjnej 0% stawki celnej i przyjmując, że w roz-
poznawanej sprawie ma zastosowanie 20% stawki celnej z tytułu sprowadzonego
towaru. Dlatego strona podjęła działania mające na celu wykazanie, że przedłożone
przez nią pierwotnie świadectwo pochodzenia towaru na formularzu Form ,,A" było
autentyczne i wiarygodne, w rezultacie czego przedstawiła organom celnym tzw. re-
trospektywne świadectwo pochodzenia towaru - ,,Form A nr 104622" z dnia 27
stycznia 1999 r., które dotyczyło zgłoszonego przez nią w 1996 r. do odprawy celnej
towaru i miało potwierdzić autentyczność i wiarygodność pierwotnej wersji świadec-
twa tego towaru. W tej sytuacji trafny jest podniesiony w rewizji nadzwyczajnej za-
rzut, że wbrew stanowisku, jakie zajął Naczelny Sąd Administracyjny w zaskarżonym
wyroku, w danym wypadku strona złożyła w urzędzie celnym świadectwo pochodze-
nia towaru już w dniu zgłoszenia towaru do odprawy celnej - w dniu 21 lutego 1996
r., a więc nie uchybiła ona terminowi do złożenia takiego świadectwa, o którym mowa
jest punkcie 6. ,,Zasad określania pochodzenia towarów z krajów rozwijających się w
celu udzielania preferencji celnych w ramach ogólnego systemu preferencji" stano-
wiących załącznik do ,,Porozumienia o ujednoliceniu zasad określania pochodzenia
towarów z krajów rozwijających się w celu udzielania preferencji celnych w ramach
ogólnego systemu preferencji". Natomiast przedstawione następnie przez stronę or-
ganowi celnemu tzw. retrospektywne świadectwo pochodzenia towaru - ,,Form A nr
104622" z dnia 27 stycznia 1999 r. należało uznać za przedstawiony przez nią do-
wód w sprawie, w której zamierzała ona dowieść, iż zarzut nieautentyczności lub
niewiarygodności pierwotnie złożonego przez nią świadectwa pochodzenia towaru
zgłoszonego do odprawy celnej, był nieuzasadniony. W konsekwencji, trafny jest
również podniesiony w rewizji nadzwyczajnej zarzut rażącego naruszenia w rozpo-
znawanej sprawie nie tylko poprzez niewłaściwą interpretację i niewłaściwe zastoso-
wanie dyspozycji punktu 6. ,,Zasad określania pochodzenia towarów z krajów rozwi-
jających się w celu udzielania preferencji celnych w ramach ogólnego systemu prefe-
rencji" stanowiących załącznik do "Porozumienia o ujednoliceniu zasad określania
pochodzenia towarów z krajów rozwijających się w celu udzielania preferencji cel-
nych w ramach ogólnego systemu preferencji", lecz także art. 7 i art. 8 oraz art. 80
k.p.a. wobec odmowy merytorycznego rozpoznania sprawy naprzód przez Prezesa
Głównego Urzędu Ceł, a następnie także przez Naczelny Sąd Administracyjny.
Biorąc powyższe pod uwagę, Sąd Najwyższy na podstawie art. 236 ust. 2
Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. Nr 78, poz.
483) oraz art. 39313 § 1 k.p.c. w związku z art.10 ustawy z dnia 1 marca 1996 r. o
zmianie Kodeksu postępowania cywilnego, rozporządzeń Prezydenta Rzeczypospo-
litej - Prawo upadłościowe i Prawo o postępowaniu układowym, Kodeksu postępo-
wania administracyjnego, ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych oraz
niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 43, poz.189 ze zm.) orzekł jak w sentencji.
========================================