Wyrok z dnia 16 września 2004 r.
III PO 60/04

Rozpoznając odwołanie od decyzji Prokuratora Generalnego o odmowie
wyrażenia zgody na dalsze zajmowanie stanowiska prokuratora po ukończeniu
65 roku życia, Sąd Najwyższy dokonuje oceny legalności i zasadności tej decy-
zji.

Przewodniczący SSN Barbara Wagner, Sędziowie SN: Herbert Szurgacz,
Andrzej Wróbel (sprawozdawca).

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 16 września 2004 r.
sprawy z odwołania Jacka T. od decyzji Prokuratora Generalnego z dnia 7 maja
2004 r. [...] w przedmiocie odmowy wyrażenia zgody na dalsze zajmowanie stanowi-
ska prokuratora po ukończeniu 65 roku życia,

o d d a l i ł odwołanie.

U z a s a d n i e n i e

Jacek T. pismem z dnia 22 marca 2004 r. wniósł o wyrażenie zgody na dalsze
zajmowanie stanowiska prokuratora po ukończeniu 65 roku życia. W uzasadnieniu
wniosku podniósł, że dalsze pozostawanie na stanowisku prokuratora pozwoli na
wykorzystanie jego wieloletniego i wszechstronnego doświadczenia zdobytego przy
wykonywaniu różnych zajęć prawniczych.
Kolegium Prokuratury Apelacyjnej w G. na posiedzeniu w dniu 20 kwietnia
2004 r. zaopiniowało wniosek jednogłośnie negatywnie, po wysłuchaniu opinii na-
czelnika wydziału postępowania sądowego, bezpośredniego przełożonego zaintere-
sowanego. Z opinii tej wynika, że prokurator Jacek T. w organach prokuratury podjął
pracę z dniem 1 grudnia 2001 r. Z uwagi na jego chorobę (w 2002 r. przebywał na
zwolnieniu lekarskim 310 dni, w 2003 r. - przez 82 dni, a w roku 2004 przez 6 dni)
faktycznie przypadające na niego obowiązki służbowe wykonywały inne osoby.
Wniosek Jacka T. nie uzyskał także poparcia prokuratora apelacyjnego w G.,
z uwagi na to, iż ,, nie zachodzą szczególne okoliczności, które uniemożliwiłyby po-
wierzenie obowiązków prokuratora Jacka T. innemu prokuratorowi a ponadto nie wy-
różnia się on szczególnymi umiejętnościami, które przemawiałyby za przedłużeniem
okresu zatrudnienia."
Prokurator Generalny decyzją z dnia 7 maja 2004 r. [...] nie wyraził zgod na
dalsze zajmowanie przez prokuratora Jacka T. stanowiska prokuratora po dniu 25
września 2004 r. po ukończeniu 65 roku życia; jako podstawę prawną decyzji wska-
zał przepis art. 69 § 1 i 3 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. - Prawo o ustroju sądów po-
wszechnych (Dz.U. Nr 98, poz. 1070 ze zm.) w związku z art. 62a ust. 1 ustawy z
dnia 20 czerwca 1985 r. o prokuraturze (jednolity tekst: Dz.U. z 2002 r. Nr 21, poz.
206)
W uzasadnieniu decyzji stwierdzono, że w aktualnym stanie prawnym proku-
rator przechodzi w stan spoczynku z chwilą ukończenia 65 roku życia, chyba że Pro-
kurator Generalny, na wniosek zainteresowanego prokuratora, wyrazi zgodę na dal-
sze zajmowanie przez niego stanowiska, nie dłużej niż do ukończenia 70 roku życia.
Jest to zasada ustawowa, a ewentualne wyrażenie zgody przez Prokuratora Gene-
ralnego na zajmowanie stanowiska prokuratora po ukończeniu 65 lat ma charakter
fakultatywny i jest uzależnione od całokształtu okoliczności, a więc zarówno przesła-
nek obiektywnych, jak i subiektywnych dotyczących konkretnego prokuratora.
W ocenie Prokuratora Generalnego, w niniejszej sprawie nie są spełnione
przesłanki subiektywne, bowiem aktualnie dobry stan zdrowia prokuratora Jacka T.,
w sytuacji gdy od początku swojej pracy w prokuraturze przebywał przez okres 398
dni na zwolnieniu lekarskim, nie może wykluczać dalszej absencji z uwagi na wiek
prokuratora i przebytą chorobę. Argument, że dalsze zatrudnienie pozwoli wykorzy-
stać wieloletnie i wszechstronne doświadczenie posiadane przez prokuratora, w
świetle przytoczonych wyżej okoliczności dotyczących absencji chorobowej, nie
może być - zdaniem Prokuratora Generalnego - uznany za wystarczający i przeko-
nywający za dalszym zatrudnieniem Jacka T. na stanowisku prokuratora, po ukoń-
czeniu przez niego 65 roku życia. Nie są też spełnione przesłanki obiektywne ,,z
uwagi na zajęte w tym przedmiocie stanowisko prokuratora apelacyjnego w G.".
W odwołaniu od tej decyzji Jacek T. wniósł o jej uchylenie i przekazanie
sprawy Prokuratorowi Generalnemu do ponownego rozpoznania. W uzasadnieniu
podniósł, że zasadniczą przesłanką zaskarżonej decyzji jest to, iż ,,nie można wyklu-
czyć dalszej absencji z uwagi na wiek prokuratora i przebytą chorobę." Zgadzając się
z tym, że stan zdrowia ma podstawowe znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, wska-
zał na to, iż w aktach sprawy jest zaświadczenie lekarskie o jego zdolności do pracy,
a zatem stanowisko wyrażone w uzasadnieniu decyzji jest całkowicie gołosłowne i
dowolne.
W uzupełnieniu odwołania wskazał, że zaskarżonej decyzji zarzuca narusze-
nie prawa materialnego, a to przepisu art. 69 § 1 Prawa o ustroju sądów powszech-
nych w związku z art. 62a ust. 1 ustawy o prokuraturze, oraz przepisów postępowa-
nia, mające istotny wpływ na wynik sprawy, a to § 20 ust. 1 i 3 rozporządzenia Pre-
zydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 22 grudnia 2001 r. w sprawie szczegóło-
wego trybu działania Krajowej Rady Sądownictwa oraz postępowania przed Radą
(Dz.U. Nr 152, poz. 1725) w związku z art. 69 § 1 Prawa o ustroju sądów powszech-
nych w związku z art. 62a ust. 1 ustawy o prokuraturze.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Zaskarżona odwołaniem decyzja nie ma charakteru decyzji administracyjnej w
rozumieniu przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego, ale jest decyzją
dotyczącą stosunku czynnej służby prokuratora. W szczególności przepisy ustawy o
prokuraturze nie zawierają odesłania w sprawach w niej nieuregulowanych do prze-
pisów Kodeksu postępowania administracyjnego, ale do ściśle wskazanych przepi-
sów Prawa o ustroju sądów powszechnych (art. 62a ust. 1 ustawy o prokuraturze), a
w dalszej kolejności do przepisów ustawy z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach
urzędów państwowych, a w sprawach nieuregulowanych także w przepisach tej
ustawy, do przepisów Kodeksu pracy (art. 118 ustawy o prokuraturze).
Zgodnie z art. 62a ust. 1 ustawy o prokuraturze w związku z art. 69 § 1 Prawa
o ustroju sądów powszechnych, prokurator przechodzi w stan spoczynku z dniem
ukończenia 65 roku życia, chyba że Prokurator Generalny na wniosek zainteresowa-
nego prokuratora, po zasięgnięciu opinii właściwych prokuratorów przełożonych, wy-
razi zgodę na dalsze zajmowanie stanowiska, nie dłużej niż do ukończenia przez
prokuratora 70 roku życia. Odwołanie od decyzji Prokuratora Generalnego wnosi się
za pośrednictwem tego organu do Sądu Najwyższego w terminie miesiąca od jej do-
ręczenia prokuratorowi. W postępowaniu przed Sądem Najwyższym stosuje się od-
powiednio przepisy o kasacji, tak jak w analogicznych sprawach dotyczących rozpo-
znawania odwołań sędziów od decyzji Krajowej Rady Sądownictwa w przedmiocie
niewyrażenia zgody na dalsze zajmowanie stanowiska sędziego (por. wyrok Sądu
Najwyższego z dnia 27 marca 2002 r., III KRS 2/02, OSNAPiUS 2002 nr 21, poz.
535).
Sąd Najwyższy w składzie rozpoznającym niniejszą sprawę w pełni podziela
pogląd wyrażony w postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 6 czerwca 2003 r., III
AO 25/02 (OSNAPiUS 2004 nr 13 poz. 236), że wykładnia uregulowań zawartych w
art. 62a ust. 1 ustawy o prokuraturze w związku z art. 69 § 1 Prawa o ustroju sądów
powszechnych wskazuje, iż jako regułę należy traktować przejście prokuratora w
stan spoczynku z dniem ukończenia przez niego 65 roku życia. Możliwość dalszego
pełnienia stanowiska prokuratora w czynnej służbie prokuratorskiej jest uzależniona
od wyrażenia zgody przez Prokuratora Generalnego, który kieruje się w tym wzglę-
dzie opiniami właściwych prokuratorów przełożonych, ale uwzględnia także własne
rozeznanie obiektywnych potrzeb służby prokuratorskiej. W judykaturze podkreśla
się, że możliwość dalszego pozostawania na stanowisku prokuratora powinna być
traktowana jako wyjątek, uzasadniony szczególnymi okolicznościami mającymi opar-
cie w interesie służby lub leżącymi po stronie prokuratora (por. wyrok Sądu Najwyż-
szego z dnia 11 grudnia 2002 r., III AO 16/02, dotychczas niepublikowany). Wywa-
żenie tych okoliczności zostało pozostawione w gestii Prokuratora Generalnego, do
którego należy ostateczne wyrażenie zgody na dalsze zajmowanie stanowiska pro-
kuratorskiego. Stanowisko takie jest uzasadnione tym, że prokurator wnioskujący o
uzyskanie zgody nie ma roszczenia o przedłużenie stosunku czynnej służby proku-
ratorskiej, ale w odwołaniu od negatywnej decyzji może podważać legalność lub za-
sadność motywów, które doprowadziły do jej podjęcia.
Sąd Najwyższy rozpoznając odwołanie od decyzji Prokuratora Generalnego o
odmowie wyrażenia zgody na dalsze zajmowanie stanowiska prokuratora po ukoń-
czeniu 65 roku życia dokonuje pełnej oceny prawidłowości tej decyzji, a zatem za-
równo jej legalności jak i celowości (słuszności). Konieczne jest to dla zapewnienia
prokuratorowi prawa do sądu określonego w art. 45 ust. 1 Konstytucji RP. Sąd Naj-
wyższy dokonuje wszakże tej oceny w granicach odwołania, a zatem w granicach
zarzutów odwołania i ich uzasadnienia. Tymczasem w uzasadnieniu podstaw odwo-
łania zarzuca się jedynie to, że stanowisko Prokuratora Generalnego odnośnie do
stanu zdrowia skarżącego jest pozbawione podstaw dowodowych, a kwestia ta ma
podstawowe znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy. Stanowisko to nie jest trafne,
bowiem jedną z przesłanek odmownej decyzji Prokuratora Generalnego nie było
ustalenie, że aktualny stan zdrowia prokuratora Jacka T. uniemożliwia dalsze jego
zatrudnienie na stanowisku prokuratora. Przeciwnie, w uzasadnieniu decyzji stwier-
dza się wyraźnie, że ,,aktualnie dobry stan zdrowia prokuratora Jacka T., w sytuacji
gdy od początku swojej pracy w prokuraturze przebywał przez okres 398 dni na
zwolnieniu lekarskim, nie może wykluczać dalszej absencji z uwagi na wiek proku-
ratora i przebytą chorobę." W sytuacji zatem, gdy Prokurator Generalny nie kwestio-
nuje ,,aktualnie dobrego stanu zdrowia" skarżącego i stan ten nie ma znaczenia dla
rozstrzygnięcia sprawy, powyższy zarzut nie ma usprawiedliwionych podstaw.
Mając powyższe na uwadze Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji.
========================================