Wyrok SN - III PK 27/06
Izba:Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych
Sygnatura:III PK 27/06
Typ:Wyrok SN
Opis:Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2007/13-14/187
Data wydania:2006-06-21

Wyrok z dnia 21 czerwca 2006 r.
III PK 27/06

Główna księgowa przedsiębiorstwa państwowego może otrzymywać na
podstawie umowy o pracę wynagrodzenie niższe od wynagrodzenia maksymal-
nego wynikającego z ustawy z dnia 3 marca 2000 r. o wynagradzaniu osób kie-
rujących niektórymi podmiotami prawnymi (Dz.U. Nr 26, poz. 306 ze zm.).

Przewodniczący SSN Jerzy Kwaśniewski (sprawozdawca), Sędziowie SN:
Zbigniew Hajn, Andrzej Wróbel.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 21 czerwca 2006 r.
sprawy z powództwa Marii B. przeciwko Przedsiębiorstwu Państwowej Komunikacji
Samochodowej w W. o wynagrodzenie, na skutek skargi kasacyjnej powódki od wy-
roku Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Lublinie z dnia 15
listopada 2005 r. [...]

o d d a l i ł skargę kasacyjną.

U z a s a d n i e n i e

Wyrokiem z dnia 30 listopada 2004 r. Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w Chełmie
zasądził od Przedsiębiorstwa Państwowej Komunikacji Samochodowej w W. na
rzecz Marii B. kwotę 26.357,20 zł tytułem wyrównania wynagrodzenia za okres od 1
września 2001 r. do 30 września 2004 r. z ustawowymi odsetkami od poszczegól-
nych kwot wymienionych w wyroku i określonych terminów wymagalności. Pierwsza
wymieniona kwota - 1.665,40 zł została zasądzona z odsetkami od 1 października
2001 r., następne z odsetkami od 1-go dnia każdego kolejnego miesiąca, ostatnia
kwota z odsetkami od dnia 1 października 2004 r. Do kwoty 3.700 zł wyrokowi został
nadany rygor natychmiastowej wykonalności.
Wyrok wydano w oparciu o następujące ustalenia faktyczne. Powódka jest
zatrudniona w Przedsiębiorstwie Państwowej Komunikacji Samochodowej w W. na
podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony od 25 września 1976 r. na stanowi-
sku głównego księgowego. Decyzją dyrektora PPKS w W. od 1 czerwca 2001 r. po-
wódce zostały zmienione zasady wynagradzania. Z tą datą pozwany przyznał jej wy-
nagrodzenie zryczałtowane w wysokości 2, 4-krotności przeciętnego miesięcznego
wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat z zysku za IV kwartał roku
poprzedniego. Określone w ten sposób wynagrodzenie budziło poważne kontrower-
sje wśród pozostałych pracowników pozwanego. Na skutek nacisku rady pracowni-
czej oraz związków zawodowych, dyrektor pozwanego podjął decyzję o zmianie wa-
runków pracy. W dniu 31 sierpnia 2001 r. powódce zostało wręczone wypowiedzenie
ustalonych zasad wynagrodzenia. Jako przyczynę pozwany wskazał dobro przedsię-
biorstwa i kształtowanie poprawnych stosunków międzyludzkich. Po okresie wypo-
wiedzenia (od 1 grudnia 2001 r.) zaproponowano powódce nowe zasady wynagra-
dzania polegające na obniżeniu współczynnika z 2,4 na 1,8-krotności przeciętnego
miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat z zysku. Ustęp-
stwo ze strony dyrektora pozwanego przedsiębiorstwa uważano za niewielkie z
uwagi na trudną sytuację ekonomiczną zakładu i domagano się przywrócenia zasad
wynagradzania sprzed 1 czerwca 2001 r. Atmosfera panująca w zakładzie spowodo-
wała, że powódka po posiedzeniu z udziałem dyrekcji, rady pracowniczej i związków
zawodowych złożyła pisemną rezygnację z przyznanego jej pismem z dnia 7
czerwca 2001 r. wynagrodzenia i wyraziła zgodę na pobieranie wynagrodzenia w
wysokości sprzed 1 czerwca 2001 r. W odpowiedzi na to pismo dyrektor pozwanego
z dniem 1 września 2001 r. przywrócił powódce dotychczasowe zasady wynagradza-
nia, uznając, że doszło w tej sprawie do porozumienia. Od 1 września 2001 r. po-
wódka otrzymywała wynagrodzenie takie jak przed dniem 1 czerwca 2001 r. Wyna-
grodzenie to składało się z wynagrodzenia zasadniczego wynikającego z kategorii
zaszeregowania i dodatku stażowego w kwocie 130 zł brutto miesięcznie. Były to
kwoty niższe, od tych jakie powódka pobierałaby w oparciu o decyzję pracodawcy z
dnia 7 czerwca 2001 r., a następnie z dnia 24 sierpnia 2001 r. W ten sposób w okre-
sie od 1 września 2001 r. do 30 września 2004 r. wynagrodzenie powódki zostało
zaniżone o kwotę 26.357, 20 zł.
Na podstawie tak dokonanych ustaleń faktycznych Sąd pierwszej instancji
uznał powództwo za uzasadnione. Sąd ten podkreślił, że oświadczenie dyrektora
PPKS w W. z dnia 7 czerwca 2001 r., w którym określił on nowe zasady wynagra-
dzania powódki w sposób skuteczny zmieniło jej dotychczasowe zasady wynagra-
dzania określone w umowie o pracę i te zasady wiązały strony od czerwca 2001 r.,
nawet, jeśli określone w ten sposób wynagrodzenie było rażąco niewspółmierne do
wynagrodzeń pozostałych pracowników i nawet, jeżeli na określenie tak wysokiego
wynagrodzenia nie pozwalała sytuacja ekonomiczna zakładu. Decyzja w przedmiocie
określenia zasad wynagradzania była autonomiczną decyzją pracodawcy, a dyrektor
Przedsiębiorstwa - o ile była to decyzja nietrafna - powinien ponieść konsekwencje
swojego działania. Decyzja ta jednak wiąże strony, aż do czasu jej zmiany w przewi-
dziany prawem sposób. Według Sądu pierwszej instancji złożenie przez powódkę
pisemnej rezygnacji - oświadczenia, iż w imię dobrych stosunków zrzeka się pobie-
rania wynagrodzenia w wysokości określonej pismem z dnia 7 czerwca 2001 r. i
wyraża zgodę na pobieranie wynagrodzenia w kwocie sprzed 1 czerwca 2001 r., na-
stąpiło po jednym z zebrań, w którym uczestniczyły związki zawodowe i rada pra-
cownicza. Sytuacja w zakładzie była wówczas napięta i konfliktowa. Powracało stale
wysuwane, zarówno przez związki zawodowe jak i radę pracowniczą, żądanie przy-
wrócenia zasad wynagrodzania powódki obowiązujących przed 1 czerwca 2001 r. W
ocenie Sądu pierwszej instancji, stosownie do treści art. 84 k.p., pracownik nie może
zrzec się prawa do wynagrodzenia ani przenieść tego prawa na inną osobę. Z tych
względów zrzeczenie, o którym mówi powódka w piśmie z dnia 13 września 2001 r.
jest nieskuteczne.
W odniesieniu do wyrażenia zgody na otrzymywanie wynagrodzenia w kwocie
sprzed 1 czerwca 2001 r. (zawartej w ostatnim zdaniu tego pisma) Sąd pierwszej in-
stancji zaznaczył, iż zgoda ta była wyrażona przez powódkę w określonej sytuacji
faktycznej, w istniejącej od dłuższego czasu nerwowej, konfliktowej sytuacji w zakła-
dzie wywołanej decyzją pracodawcy określającej zasady jej wynagradzania. Sąd
podkreślił, że powódka wskazała, iż zawarta w tym piśmie zgoda nie była dobrowol-
na, lecz wymuszona panującą sytuacją w zakładzie pracy. Wobec tego, zdaniem
Sądu pierwszej instancji, oświadczenie woli zawarte w piśmie z dnia 13 września
2001 r. nie było z pewnością wyrażone w sposób swobodny.
W apelacji strona pozwana wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku w całości
przez oddalenie powództwa. Skarżący zarzucił naruszenie przepisów prawa mate-
rialnego: art. 84 k.p., polegające na nieuwzględnieniu faktu, że powódka dobrowolnie
złożyła pisemną rezygnację ze spornej podwyżki, a nie wynagrodzenia; art. 2 ust. 4
ustawy z dnia 3 marca 2000 r. o wynagrodzeniu osób kierujących niektórymi pod-
miotami prawnymi, polegające na przyjęciu za podstawę wynagrodzenia powołanej
ustawy, a nie zakładowego systemu wynagradzania. Ponadto skarżący zarzucił
sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowo-
dowego, polegającą na błędnym przyjęciu, że powódka została zmuszona do napisa-
nia niekorzystnego oświadczenia pod presją pozwanego.
Wyrokiem z dnia 15 listopada 2005 r. Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych w Lublinie na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok
Sądu pierwszej instancji w punkcie I i III, w ten sposób, że zasądzoną od pozwanego
na rzecz powódki kwotę obniżył do kwoty 999, 23 zł z odsetkami ustawowymi od dnia
1 października 2001 r. do dnia zapłaty, w pozostałym zakresie oddalił apelację.
Sąd drugiej instancji podkreślił, że stosownie do art. 84 k. p. pracownik nie
może zrzec się prawa do wynagrodzenia. Istotą zakazu wyrażonego w tym przepisie
jest wyeliminowanie dopuszczalności zatrudniania pracowników nieodpłatnie, jak
również zrzeczenia się wynagrodzenia już wypracowanego. W ocenie Sądu drugiej
instancji zrzeczenie się prawa do wynagrodzenia to każde oświadczenie woli pra-
cownika zmierzające wprost, lub pośrednio do rezygnacji z zapłaty za świadczoną
pracę. Gdy dotyczy ono wynagrodzenia przyszłego stanowi bezpośrednio zobowią-
zanie do wykonywania pracy bez wynagrodzenia. Według Sądu drugiej instancji po-
zwany (nawet za zgodą powódki) nie mógł obniżyć jej wynagrodzenia za okres
wsteczny (tj. za okres przed datą złożenia przez powódkę oświadczenia o zgodzie na
wynagrodzenie w niższej wysokości). Jednakże, zdaniem Sądu drugiej instancji, od-
różnić trzeba niedopuszczalną czynność, jaką w świetle dyspozycji art. 84 k.p. jest
,,zrzeczenie się wynagrodzenia", od porozumienia zawartego pomiędzy stronami sto-
sunku pracy, które modyfikują i ustalają na przyszłość nowe, obowiązujące warunki
płacy. Nie może budzić wątpliwości to, że na podstawie porozumienia zmieniającego
mogą być także pogorszone warunki płacy pracownika. Ze zgromadzonego w spra-
wie materiału dowodowego wynika, iż 13 września 2001 r. powódka złożyła pismo, w
którym zrezygnowała z przyznanej jej na mocy decyzji dyrektora podwyżki wynagro-
dzenia. W dalszej części tego pisma wyraziła zgodę na otrzymywanie wynagrodzenia
w wysokości obowiązującej przed dniem 1 czerwca 2001 r. To jej oświadczenie zo-
stało zaaprobowane przez dyrektora pozwanego, który pismem z dnia 14 września
2001 r. poinformował powódkę, że w wyniku porozumienia, ,,na pisemną zgodę po-
wódki" przywraca jej z dniem 1 września 2001 r. wynagrodzenie za pracę sprzed 1
czerwca 2001 r., tj. według II kategorii zaszeregowania oraz dodatek funkcyjny w
wysokości 130 zł miesięcznie, ,,a pozostałe warunki pozostają bez zmian". Pismo to
powódka przyjęła do wiadomości w dniu 18 września 2001 r. Zdaniem Sądu drugiej
instancji nie może budzić wątpliwości, iż w odniesieniu do wynagrodzenia powódki
na przyszłość, na skutek złożenia zgodnych oświadczeń obu stron doszło w sposób
zgodny z prawem do zmiany warunków wynagradzania powódki (doszło do porozu-
mienia zmieniającego warunki płacy). Takie porozumienie, zdaniem Sądu drugiej
instancji, nie narusza zakazu wynikającego z art. 84 k.p.
Fakt zawarcia porozumienia pomiędzy stronami potwierdza również dalsze
zachowanie powódki po tej dacie. Powódka bowiem po dacie uzgodnienia nowych
zasad nie zakwestionowała poczynionych ustaleń. Jako główna księgowa, a więc
osoba zajmująca odpowiedzialne stanowisko, musiała mieć świadomość, iż wypłaca-
ne w ustalonej wysokości wynagrodzenie jest konsekwencją poczynionych uzgod-
nień. Co więcej, zauważyć należy, iż w dniu 12 maja 2003 r. zostało zawarte pomię-
dzy stronami kolejne porozumienie zmieniające, a zgodnymi oświadczeniami stron
zostały ustalone nowe warunki pracy i płacy w oparciu o obowiązujący Kodeks pracy.
Również wtedy powódka nie podnosiła okoliczności zaniżenia jej wynagrodzenia.
Powódka dopiero po okresie prawie 3-letniego pobierania niekwestionowanego wy-
nagrodzenia podjęła decyzję o skierowaniu swoich roszczeń na drogę sądową. Jeżeli
chodzi o twierdzenia powódki, przyjęte następnie przez Sąd pierwszej instancji, a
sprowadzające się do ustalenia, że zgoda powódki nie była wyrażona w sposób
swobodny, Sąd drugiej instancji stwierdził, że istotnie powódka oświadczenie z dnia
13 września 2001 r. złożyła w sytuacji, gdy w zakładzie pracy panowała nerwowa
atmosfera. Okoliczność ta jednakże pozostaje bez wpływu na ocenę ważności złożo-
nego oświadczenia. To właśnie z uwagi na dążenie do uniknięcia dalszych konfliktów
i ,,w imię dobrych stosunków międzyludzkich w przedsiębiorstwie" powódka podjęła
dobrowolną, określoną decyzję. W ocenie Sądu drugiej instancji analiza zebranego w
sprawie materiału dowodowego, nie wskazuje w żaden sposób, że oświadczenie po-
wódki z dnia 13 września 2001 r. dotknięte było jakąkolwiek wadliwością. Powódka
miała bowiem możliwość rozumienia podjętej decyzji i wynikających z tego konse-
kwencji. Miała także możliwość kierowania swoim postępowaniem. Wobec tego Sąd
drugiej instancji stwierdził, że oświadczenie o wyrażeniu zgody na obowiązujące wa-
runki płacowe nie było dotknięte wadą określoną w art. 82 k.c.
Zdaniem Sądu drugiej instancji w dacie ustalenia przez strony wynagrodzenia
powódki od 1 września 2001 r. pozwanego obowiązywały przepisy płacowe, które
przewidywały poszczególne kategorie zaszeregowania i tabelę dodatków funkcyj-
nych także dla stanowiska głównego księgowego. Wbrew odmiennemu stanowisku
powódki, obowiązujące w tej dacie przepisy prawa nie przewidywały bezwzględnego
zakazu ustalania w układzie zakładowym zasad wynagradzania dla osób zajmują-
cych stanowiska głównych księgowych. Obowiązujący w tym czasie przepis art.
24126 § 2 k.p. stanowił, że układ zakładowy nie może określać zasad wynagradzania
osób zarządzających w imieniu pracodawcy zakładem pracy. Poglądy doktryny i
orzecznictwa w zakresie zaliczania głównego księgowego przedsiębiorstwa pań-
stwowego do osób zarządzających w rozumieniu art. 24126 § 2 k.p. były podzielone.
Zmiana w obowiązującym stanie prawnym nastąpiła dopiero od dnia 1 stycznia 2004
r. w następstwie ustalenia z tą datą nowego brzmienia art. 24126 § 2 k.p. Sąd drugiej
instancji podkreślił jednak, że w dniu 12 maja 2003 r. zostało zawarte pomiędzy stro-
nami kolejne porozumienie zmieniające (którego powódka w żaden sposób nie za-
kwestionowała), a to w związku z wypowiedzeniem u pozwanego zakładowego
układu zbiorowego pracy. Zgodnym oświadczeniem stron, od dnia 1 czerwca 2003 r.
zostały ustalone nowe warunki pracy i płacy w oparciu o obowiązujące przepisy Ko-
deksu pracy.
Wyrażany przez powódkę pogląd, że pozwany był zobowiązany do wypłacania
jej wyższego wynagrodzenia na podstawie przepisów ustawy z dnia 3 marca 2000 r.
o wynagradzaniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi - zdaniem Sądu
drugiej instancji - jest chybiony, albowiem powyższy akt prawny nie stanowił regulacji
płacowej dla określonych grup pracowników, a jedynie ograniczał możliwość uzyski-
wania nadmiernego wynagrodzenia przez poszczególne podmioty. W ocenie Sądu
drugiej instancji zawarte porozumienie, w którym strony określiły warunki wynagra-
dzania powódki, może odnosić skutki jedynie na przyszłość. Tym samym nowe, ob-
niżone wynagrodzenie mogło być powódce wypłacane dopiero po tej dacie. Tak więc
do dnia 18 września 2001 r. (data przyjęcia przez powódkę oświadczenia pozwanego
o ustaleniu wynagrodzenia) powódce winno być wypłacone wynagrodzenie według
zasad określonych przez Sąd pierwszej instancji. Za okres po tej dacie - wynagro-
dzenie ustalone przez strony (w wysokości obowiązującej przed dniem 1 czerwca
2001 r.).
Z uwagi na to, że postępowanie odwoławcze w rozpatrywanej sprawie toczyło
się wyłącznie z uwagi na złożoną apelację pozwanego (przy braku apelacji strony
przeciwnej) w świetle art. 384 k.p.c. niedopuszczalne, w ocenie Sądu drugiej instan-
cji, jest rozszerzenie w toku postępowania przed Sądem Okręgowym przez pełno-
mocnika powódki powództwa o należność za dalszy okres. Roszczenie to przeka-
zane zostało właściwemu Sądowi do odrębnego rozpoznania.
W skardze kasacyjnej pełnomocnik powódki zaskarżył wyrok Sądu drugiej in-
stancji w pkt I (w zakresie niezasądzonej kwoty 25.357,97 zł) oraz pkt III, a ponadto
na podstawie art. 380 k.p.c. w związku z art. 39821 k.p.c. postanowienie z dnia 15
listopada 2005 r. w sprawie przekazania właściwemu sądowi do odrębnego rozpo-
znania roszczenia powódki zasądzenia kwoty 10.169,31 zł, będącej rozszerzeniem
żądania pozwu. Skarga kasacyjna zawiera wniosek o zmianę zaskarżonego wyroku i
oddalenie apelacji oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kwoty
10.169,31 zł z odsetkami ustawowymi od następujących kwot: a) 756,61 zł od 1 lis-
topada 2004 r. do dnia zapłaty, b) 727,15 zł od 1 grudnia 2004 r. do dnia zapłaty, c)
727,15 zł od 1 stycznia 2005 r. do dnia zapłaty, d) 845,35 zł od 1 lutego 2005 r. do
dnia zapłaty, e) 845,35 zł od 1 marca 2005 r. do dnia zapłaty, f) 845,35 zł od 1 kwiet-
nia 2005 r. do dnia zapłaty, g) 845,35 zł od 1 maja 2005 r. do dnia zapłaty, h) 770,35
zł od 1 czerwca 2005 r. do dnia zapłaty, i) 770,35 zł od 1 lipca 2005 r. do dnia zapła-
ty, j) 770,35 zł od 1 sierpnia 2005 r. do dnia zapłaty, k) 770,35 zł od 1 września 2005
r. do dnia zapłaty, l) 762 zł od 1 października 2005 r. do dnia zapłaty, m) 733,60 zł od
1 listopada 2005 r. do dnia zapłaty, a także o zasądzenie od pozwanego na rzecz
powódki kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego za postępowanie
kasacyjne oraz za postępowanie apelacyjne, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego
wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania z uwzględnieniem zasą-
dzenia kosztów procesu za postępowanie kasacyjne i za postępowanie apelacyjne.
Skarga kasacyjna ma dwie podstawy określone w art. 3983 § 1 k.p.c. W ramach pod-
stawy pierwszej przedstawiono zarzuty naruszenia: a) art. 84 k.p., przez uznanie
oświadczenia woli powódki z dnia 13 września 2001 r. za niebędące zrzeczeniem się
prawa do wynagrodzenia; b) art. 24126 § 2 k.p., w brzmieniu obowiązującym przed
jego znowelizowaniem, przez art. 1 pkt 67 ustawy z dnia 14 listopada 2003 r. o zmia-
nie ustawy - Kodeks pracy oraz zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 213, poz.
2081), przez przyjęcie, że bezwzględny zakaz ustalania w układzie zbiorowym pracy
zasad wynagradzania osobom zarządzającym zakładem pracy w imieniu pracodaw-
cy nie dotyczy pracownika zatrudnionego na stanowisku głównego księgowego; c)
art. 5, art. 8 pkt 1, art. 10 ust. 1 w związku z art. 1 pkt 1 i art. 2 pkt 4 ustawy z dnia 3
marca 2000 r. o wynagradzaniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi,
przez nieuznanie, że są to przepisy stanowiące obowiązujące od dnia 1 maja 2000 r.
zasady wynagradzania osób w ustawie wymienionych, w tym także powódki; d) art.
87 k.c., przez jego niezastosowanie i przyjęcie, że oświadczenie woli z dnia 13 wrze-
śnia 2001 r. nie było złożone pod wpływem bezprawnej groźby zwolnienia z pracy; e)
art. 58 § 1 k.c. w związku z art. 300 k.p., przez jego niezastosowanie i przez przyję-
cie, że nie zachodzi nieważność oświadczenia woli powódki z dnia 13 września 2001
r. z powodu jego sprzeczności z ustawą (art. 84 k.p.).
W ramach drugiej podstawy skarżący wskazał na naruszenia: a) art. 382 k.p.c.
w związku z art. 233 § 1 k.p.c., przez nieuzasadnioną zmianę oceny dowodu oświad-
czenia woli powódki z dnia 13 września 2001 r. w stosunku do dokonanej przez Sąd
pierwszej instancji oraz sprzeczną z doświadczeniem życiowym ocenę postępowania
powódki po dacie 13 września 2001 r., b) art. 383 zdanie drugie in fine k.p.c., przez
jego niezastosowanie do rozszerzonego żądania powódki o kwotę 10.169,31 zł w
piśmie procesowym z dnia 14 listopada 2005 r., a zastosowanie art. 384 k.p.c.; c) art.
102 k.p.c. w związku z art. 98 § 3 k.p.c., przez jego niezastosowanie w zakresie nie-
obciążania powódki w ogóle kosztami - wynagrodzeniem pełnomocnika.

W odpowiedzi na skargę kasacyjną strona pozwana wniosła o jej odrzucenie z
uwagi na brak podstaw do jej przyjęcia, ewentualnie - w razie przyjęcia skargi - o jej
oddalenie oraz o zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych pra-
wem.


Sąd Najwyższy zważył, co następuje:


Stosownie do treści art. 84 k.p. pracownik nie może zrzec się prawa do wyna-
grodzenia ani przenieść tego prawa na inną osobę. Należy jednak odróżnić niedo-
puszczalną czynność, jaką na podstawie wskazanego przepisu jest zrzeczenie się
wynagrodzenia, od porozumienia zawartego pomiędzy stronami stosunku pracy,
które modyfikuje i ustala na przyszłość nowe, obowiązujące warunki płacy. Na pod-
stawie porozumienia zmieniającego mogą ulec zmianie warunki wynagrodzenia pra-
cownika także na jego niekorzyść. Z ustaleń faktycznych stanowiących podstawę
zaskarżonego wyroku, które stanowią wiążący Sąd Najwyższy (por. art. 39313 § 2
k.p.c.) punkt odniesienia do oceny subsumcyjnej (kwestionowanej w skardze kasa-
cyjnej), jasno wynika, że poprzez wymianę sformułowanych na piśmie, o jedno-
znacznej treści, oświadczeń woli powódki jako pracownika i pracodawcy (należycie
reprezentowanego), a następnie poprzez fakty zgodnego stosowania się stron do
tych oświadczeń - strony porozumiały się ze sobą, że wynagrodzenie powódki zosta-
nie obniżone według ściśle określonych zasad (do stanu sprzed 1 czerwca 2001 r.).

Wbrew zarzutom pierwszej podstawy skargi kasacyjnej ocena prawna zaskar-
żonego wyroku jest odpowiednia do ustalonych faktów. W szczególności nie może
być mowy o sprzeczności między uzgodnionym przez strony w drodze porozumienia
i działającym na przyszłość obniżeniem wynagrodzenia za pracę powódki, a art. 84
k.p. określającym zakaz zrzeczenia się przez pracownika prawa do wynagrodzenia.
Kwestię tę należycie wyjaśnił Sąd drugiej instancji wskazując na to, że przedmiotem
porozumienia stron nie było prawo do wynagrodzenia już należnego ani też pozba-
wienie pracownika tego prawa w przyszłości, ale uzgodnienie przez strony warunków
płacowych na przyszłość.

Jeżeli - jak to zostało ustalone - strony w przedmiotowym porozumieniu usta-
liły powrót do warunków wynagrodzenia powódki z okresu wcześniejszego, który
strony przyjmowały wówczas zgodnie z zakładowym układem zbiorowym pracy - to
zupełnie chybiona jest argumentacja skargi kasacyjnej wskazująca na kontrowersyj-
ność kwestii dopuszczalności włączenia do przepisów układu zakładowego warun-
ków wynagrodzenia głównego księgowego. Nie ma potrzeby rozstrzygania tu kon-
trowersji wynikających na tle stosowania art. 24126 k.p. w jego brzmieniu obowiązują-
cym do 1 stycznia 2004 r. Przecież podstawę ustalonego przez strony w drodze po-
rozumienia wynagrodzenia powódki stanowi właśnie to porozumienie, będące w
swych cechach konstytutywnych formą umowy. Nie może być mowy o wadliwości
takiego ukształtowania wynagrodzenia skoro nie będąc mniej korzystne dla pracow-
nika niż przepisy prawa pracy nie narusza ono zakazu w art. 18 § 1 k.p. ustanowio-
nego w tym przedmiocie. Gdyby było inaczej pracownik - stosownie do art. 18 § 2
k.p. - uzyskiwałby zamiast wynagrodzenia umówionego, wynagrodzenie wynikające z
przepisów prawa pracy. Jednakże taka kwestia w rozpatrywanej sprawie w ogóle nie
powstaje, a także nie wynika ze skargi kasacyjnej, która nie wskazuje naruszenia art.
18 § 1 i § 2 k.p.

Nie ma racji skarżący wskazując na przepisy ustawy z dnia 3 marca 2000 r. o
wynagradzaniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi (Dz.U. Nr 26, poz.
206), jako te, z których miałoby wynikać prawo powódki jako głównej księgowej
przedsiębiorstwa państwowego do wyższego wynagrodzenia niż wynagrodzenie
ustalone umownie. Kwestię tę prawidłowo ocenił Sąd drugiej instancji, podkreślając
zasadniczy cel wskazanych przepisów ustawy, którą potocznie nazywa się komino-
wą, bo wprowadziła ograniczenia wynagrodzeń osób, które obejmuje swą regulacją,
a nie jest samoistnym źródłem prawa do wynagrodzenia. Nie jest więc sprzeczna z
przepisami tej ustawy sytuacja umownego ustalenia wynagrodzenia za pracę na
poziomie niższym od tego, który ustawa kominowa uznaje za maksymalnie dopusz-
czalny.

Oczywiście bezzasadny jest zarzut naruszenia art. 87 k.c., który określa kon-
sekwencje prawne złożenia oświadczenia woli pod wpływem bezprawnej groźby dru-
giej strony lub osoby trzeciej ze względu na ustalone okoliczności faktyczne, które w
żadnej mierze nie mogły usprawiedliwiać oceny w kategorii bezprawnej groźby.

Jeżeli chodzi o zarzuty drugiej podstawy skargi kasacyjnej, to w odniesieniu
do oceny dowodów stanowią one niedopuszczalną w postępowaniu kasacyjnym po-
lemikę z wiążącymi ustaleniami (por. art. 3983 § 3 i art. 39813 § 2 k.p.c.), natomiast w
zakresie zarzutu dotyczącego art. 383 zdanie drugie in fine k.p.c. są niedopuszczal-
ne bo nie odnoszą się do rozstrzygnięcia zawartego w wyroku, a ponadto są bez-
przedmiotowe ze względu na ustaloną bezzasadność dochodzonych przez powódkę
roszczeń powyżej zasądzonej kwoty 999,23 zł. Zarzut dotyczący zawartego w wyro-
ku rozstrzygnięcia o kosztach postępowania apelacyjnego, że pozostaje ono w
sprzeczności z art. 102 k.p.c. nie jest zasadny skoro skarga nie zawiera uzasadnie-
nia dotyczącego przesłanki określonej w tym przepisie władzy sądu do nieobciążenia
strony przegrywającej kosztami w całości lub części, że może to mieć miejsce tylko w
,,wypadkach szczególnie uzasadnionych".

Z powyższych względów uznając, że skarga kasacyjna nie ma zasadnych
podstaw Sąd Najwyższy orzekł w myśl art. 39814 k.p.c.
========================================
Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych - inne orzeczenia:
dokumentdata wyd.
[IA] III PK 2/07   Wyrok SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2008/9-10/127
2007-04-04 
[IA] III PK 1/07   Wyrok SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2008/11-12/164 Orzecznictwo Sądów Polskich 2009/1/12
2007-04-04 
[IA] III PK 96/06   Wyrok SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2008/5-6/61
2007-01-23 
[IA] III PK 90/06   Wyrok SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2008/11-12/155
2007-01-10 
[IA] III PK 57/06   Wyrok SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2007/19-20/272
2006-10-03 
  • Adres publikacyjny: