Wyrok z dnia 20 września 2005 r.
III KRS 4/05

Krajowa Rada Sądownictwa nie jest zobowiązana do bezpośredniego wy-
słuchania sędziego w sprawie z wniosku o wyrażenie zgody na dalsze zajmo-
wanie stanowiska sędziego po ukończeniu 65 roku życia, jeżeli sędzia nie usto-
sunkował się do opinii sformułowanych w tej sprawie, chociaż miał odpowied-
nie możliwości.

Przewodniczący SSN Katarzyna Gonera, Sędziowie SN: Jerzy Kwaśniewski
(sprawozdawca), Zbigniew Myszka.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 20 września 2005 r.
sprawy z odwołania Antoniego R. od uchwały Krajowej Rady Sądownictwa [...] z dnia
16 marca 2005 r. w przedmiocie odmowy wyrażenia zgody na dalsze zajmowanie
stanowiska sędziego

o d d a l i ł odwołanie.

U z a s a d n i e n i e


Uchwałą [...] z dnia 16 marca 2005 r. podjętą na podstawie art. 2 ust. 1 pkt 4
ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o Krajowej Radzie Sądownictwa (Dz.U. Nr 100, poz.
1082 ze zm.) i art. 69 § 1 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. - Prawo o ustroju sądów po-
wszechnych (Dz.U. Nr 98, poz. 1070 ze zm.) Krajowa Rada Sądownictwa nie wyra-
ziła zgody na dalsze zajmowanie stanowiska sędziego przez Antoniego R. sędziego
Sądu Okręgowego w K. W uzasadnieniu uchwały KRS stwierdziła, że z opinii Kole-
gium Sądu Okręgowego w K. wynika, iż poziom pracy sędziego (wydajność, stabil-
ność orzeczeń, terminowość sporządzania uzasadnień) nie jest odpowiedni. W tej
sytuacji KRS podzieliła negatywne stanowisko Kolegium Sądu Okręgowego w K.
które niemal jednogłośnie sprzeciwiło się wnioskowi - i odmówiła zgody na dalsze
zajmowanie stanowiska sędziego.

W odwołaniu sędzia Antoni R. wniósł o uchylenie zaskarżonej uchwały i prze-
kazanie sprawy Krajowej Radzie Sądownictwa do ponownego rozpoznania w celu
przedłużenia okresu czynnej służby choćby o jeden rok. Odwołujący się zarzucił: 1)
naruszenie przepisów prawa materialnego - art. 69 § 1 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r.
- Prawo o ustroju sądów powszechnych, przez niewłaściwe jego zastosowanie oraz
art. 2 pkt 4 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o Krajowej Radzie Sądownictwa, przez
dowolne ustalenie okoliczności istotnych dla powzięcia decyzji co do zajmowania
stanowiska sędziego po 65 roku życia; 2) naruszenie § 19 ust. 1, § 20 ust. 2 rozpo-
rządzenia Prezydenta RP z dnia 22 grudnia 2001 r. w sprawie szczegółowego trybu
działania Krajowej Rady Sądownictwa oraz postępowania przed Radą (Dz.U. Nr 152,
poz. 1725 ze zm.), przez brak uzyskania wyjaśnień od zainteresowanego co miało
istotny wpływ na podjęcie zaskarżonej uchwały.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:


Po przedstawieniu Krajowej Radzie Sądownictwa wniosku sędziego Antoniego
R. o wyrażenie zgody na dalsze zajmowanie stanowiska wraz z negatywną opinią
Kolegium Sądu Okręgowego w K. przewodniczący Krajowej Rady Sądownictwa
zwrócił się do prezesa Sądu Okręgowego w K. o przedstawienie szczegółowych
motywów tej opinii oraz o umożliwienie uczestnikowi postępowania ustosunkowania
się do niej. W następstwie tych czynności Kolegium Sądu Okręgowego w K. na
swym posiedzeniu z 5 stycznia 2005 r. podtrzymało negatywną opinię co do zasad-
ności wniosku sędziego Antoniego R. W uzasadnieniu tej opinii wyrażono przekona-
nie o bezwzględnej uczciwości i wysokiej kulturze i osobistej życzliwości sędziego
Antoniego R. dla innych. Natomiast w ocenie merytorycznych aspektów pracy na
stanowisku sędziego (wydajność, zachowywanie wymaganej sprawności, w szcze-
gólności przy sporządzaniu uzasadnień orzeczeń) Kolegium Sądu Okręgowego w K.
uznało, że Sędzia uzyskiwał ,,wyniki przeciętne, a w pewnych aspektach niesatysfak-
cjonujące". Zauważono, że ,,powstrzymanie się od wytykań - uchybień w tym zakre-
sie przez wizytatorów Sądu Okręgowego, w oparciu o art. 37 u.s.p. podyktowane
było faktem, że jest to ostatni okres pracy Pana Sędziego przed odejściem w stan
spoczynku". W konkluzji tej opinii stwierdzono, że nie zachodzą okoliczności prze-
mawiające za przedłużeniem pracy na stanowisku sędziego takie jak choćby wyróż-
niająca się zawodowa postawa osoby zainteresowanej.

Powyższą opinię Kolegium Sądu Okręgowego w K. Prezes Sądu Okręgowego
w K. doręczył sędziemu Antoniemu R. w dniu 11 stycznia 2005 r. W piśmie przed-
stawiającym zaznaczono, że opinia ta została sporządzona ,,na wezwanie Krajowej
Rady Sądownictwa".

Do dnia podjęcia uchwały przez Krajową Radę Sądownictwa sędzia Antoni R.
nie zwracał się do Krajowej Rady Sądownictwa z jakimkolwiek własnym wystąpie-
niem w zakresie opinii Kolegium Sądu Okręgowego w K.

W świetle powyższych okoliczności Sąd Najwyższy nie podzielił zarzutów od-
wołania, jakoby Krajowa Rada Sądownictwa podjęła zaskarżoną uchwałę nazbyt ar-
bitralnie bez koniecznego uzyskania wyjaśnień zainteresowanego sędziego. Zasto-
sowana w rozważanym wypadku przez Krajową Radę Sądownictwa jej kompetencja
do wyrażania zgody na dalsze zajmowanie stanowiska sędziego po ukończeniu 65
roku życia ma charakter uznaniowy. Ukształtowanie tej właściwości bez ograniczenia
jej warunkami (pomijając termin na złożenie wniosku i termin dopuszczalnego prze-
dłużenia zajmowania stanowiska sędziego) wynika z ustrojowej pozycji Krajowej
Rady Sądownictwa, której Konstytucja RP (por. art. 186 ust. 1) powierzyła stanie na
straży niezależności sądów i niezawisłości sędziów. Nie nasuwa zastrzeżeń określe-
nie stanowiska Krajowej Rady Sądownictwa z uwzględnianiem opinii właściwych or-
ganów samorządu sędziowskiego, czemu odpowiadają dotyczące rozpatrywania i
rozstrzygania wniosków o wyrażenie zgody na dalsze zajmowanie stanowiska sę-
dziego przepisy § 27-29 powołanego w odwołaniu rozporządzenia Prezydenta Rze-
czypospolitej Polskiej z dnia 22 grudnia 2001 r. w sprawie szczegółowego trybu
działania Krajowej Rady Sądownictwa oraz postępowania przed Radą.

W rozpatrywanej sprawie - jak to wyżej przedstawiono - Krajowa Rada Sądow-
nictwa rozstrzygnęła o wniosku sędziego Antoniego R. zgodnie z opinią właściwego
Kolegium Sądu Okręgowego w K. po odpowiednim spowodowaniu ażeby przedsta-
wiona opinia zawierała wystarczające uzasadnienie, umożliwiające jej rzeczową we-
ryfikację. Jeżeli Krajowa Rada Sądownictwa podzieliła podstawy opinii Kolegium
Sądu Okręgowego, najogólniej biorąc sprowadzające się do zauważenia przeciętne-
go poziomu pracy sędziego Antoniego R. ze wskazaniem niektórych ,,niedociągnięć",
to - wbrew zarzutom odwołania - nie można uznać, że w ten sposób Krajowa Rada
Sądownictwa naruszyła przysługujące jej uznanie. Nie ma też skarżący racji zarzu-
cając dowolność podstaw zaskarżonej uchwały, skoro po pierwsze negatywna opinia
Kolegium Sądu Okręgowego w K. jest faktem bezspornym, a opinia ta została pod-
jęta z zachowaniem właściwych form, po drugie, do określonych w jej uzasadnieniu
przesłanek skarżący nie ustosunkował się w postępowaniu przed Krajową Radą Są-
downictwa, pomimo stworzonych w tym celu przez określone wystąpienia Krajowej
Rady Sądownictwa, odpowiednich możliwości. W toku postępowania przed Krajową
Radą Sądownictwa z wniosku sędziego Antoniego R. uzyskał on opinię w jego spra-
wie Kolegium Sądu Okręgowego w K., jednakże zaniechał przedstawienia Krajowej
Radzie Sądownictwa swego stanowiska w kwestiach objętych tą opinią, nie przed-
stawiając w tym zakresie żadnych wniosków, np. w przedmiocie bezpośredniego wy-
słuchania. Wobec takiego, zależnego tylko od samego zainteresowanego, zaniecha-
nia ustosunkowania się do opinii właściwego organu samorządu sędziowskiego za-
interesowany Sędzia nie ma racji uważając, że Krajowa Rada Sądownictwa złamała
zasady procedury, bo celowe było uzyskanie wyjaśnień skarżącego. Z przepisów, na
które powołuje się skarżący w odwołaniu, nie wynika bezwzględna konieczność bez-
pośredniego uzyskiwania wyjaśnień od sędziego, którego dotyczy rozpatrywana
przez KRS sprawa. Przecież we wskazanym w odwołaniu § 19 ust. 1 rozporządzenia
Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z 22 grudnia 2001 r., expressis verbis określo-
no, że ,,w uzasadnionych przypadkach na wniosek zespołu lub z własnej inicjatywy,
Przewodniczący zaprasza celem odbycia rozmowy w siedzibie Rady, uczestnika po-
stępowania, prezesa właściwego sądu, sędziego wizytatora lub innego sędziego". Z
kolei, wymienienie w § 20 ust. 1 powołanego rozporządzenia - między innymi - wyja-
śnień uczestników postępowania jako podstaw uchwał KRS nie może być rozumiane
jako wprowadzenie obligatoryjności uzyskiwania takich wyjaśnień. Ten ostatni prze-
pis jest funkcjonalnie związany z przepisem poprzednim, w którym - jak to wyżej za-
cytowano - określa się szczególną formę składania wyjaśnień, między innymi,
uczestników postępowania, którą stosuje się ,,w uzasadnionych przypadkach". Argu-
mentacja odwołującego się nie jest przekonywająca, skoro - jak to już wyżej wskaza-
no - nie złożył on swego stanowiska na piśmie ani nie wystąpił z jakimkolwiek
oświadczeniem, czy wnioskiem, zmierzającym do przedstawienia Krajowej Radzie
Sądownictwa stanowiska co do przesłanek opinii Kolegium Sądu Okręgowego w K.

Powyższe stanowisko składu orzekającego jest zbieżne z dotychczasową linią
orzeczniczą Sądu Najwyższego. W szczególności w wyroku z dnia 7 kwietnia 2004
r., III KRS 1/04 (OSNP 2005 nr 2, poz. 29), Sąd Najwyższy sformułował tezę, że ,,w
toku postępowania w sprawie z wniosku o wyrażenie zgody na dalsze zajmowanie
stanowiska sędziego po ukończeniu 65 roku życia należy umożliwić zainteresowa-
nemu sędziemu ustosunkowanie się do opinii sformułowanych w tej sprawie, zwłasz-
cza, gdy są dla niego niekorzystne."

Biorąc powyższe pod uwagę, wobec bezzasadności zarzutów odwołania Sąd
Najwyższy orzekł o jego oddaleniu.
========================================