Wyrok z dnia 8 marca 2006 r.
III KRS 1/06

Sędzia przeniesiony w stan spoczynku na podstawie art. 70 § 1 ustawy z
dnia 27 lipca 2001 r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz.U. Nr 98, poz.
1070 ze zm.) nie ma prawa powrotu na poprzednio zajmowane stanowisko w
przypadku ustania trwałej niezdolności do pełnienia obowiązków sędziego.

Przewodniczący SSN Kazimierz Jaśkowski (sprawozdawca), Sędziowie SN:
Herbert Szurgacz, Małgorzata Wrębiakowska-Marzec.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 8 marca 2006 r. sprawy
z odwołania Jacka K. od uchwały Krajowej Rady Sądownictwa z dnia 12 stycznia
2006 r. [...] w sprawie wniosku sędziego w stanie spoczynku zgłaszającego zamiar
powrotu na stanowisko sędziego Sądu Rejonowego w B., ewentualnie zgłaszajacego
wniosek o wyznaczenie stanowiska równorzędnego w Sądzie Rejonowym w Ż.

o d d a l i ł odwołanie.

U z a s a d n i e n i e

Jacek K., sędzia Sądu Rejonowego w B. w stanie spoczynku złożył wniosek w
trybie art. 74 § 2 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. - Prawo o ustroju sądów powszech-
nych (Dz.U. Nr 98, poz. 1070 ze zm.) zgłaszając zamiar powrotu na stanowisko sę-
dziego Sądu Rejonowego w B., względnie prosił o wyznaczenie stanowiska równo-
rzędnego w Sądzie Rejonowym w Ż. W uzasadnieniu wniosku podniósł, iż skoro jako
sędzia w stanie spoczynku, przeniesiony w ten stan ze względu na stan zdrowia nie
ma prawa powrotu w trybie zgłoszenia się na wolny etat sędziowski, to na zasadzie
analogii ma prawo powrotu w trybie art. 74 prawa o u.s.p. Zdaniem wnioskodawcy
przyczyny przeniesienia w stan spoczynku ustały, o czym świadczą wydane przez
lekarzy zaświadczenia o zdolności do pełnienia obowiązków sędziego.
Krajowa Rada Sądownictwa uchwałą z dnia 12 stycznia 2006 r. [...] odmówiła
uwzględnienia wniosku sędziego. W toku postępowania zasięgnęła opinii sędziego
Sądu Najwyższego w zakresie wykładni art. 61, 63 i 64 w związku z art. 74 prawa o
u.s.p.
W odwołaniu do Sądu Najwyższego sędzia Jacek K. zarzucił jej naruszenie
art. 74 § 1 prawa o u.s.p. w związku z art. 32 ust. 1 i art. 180 ust. 1 Konstytucji RP
oraz naruszenie przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na wynik
sprawy: § 15 ust. 1 i § 10 ust. 6 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Pol-
skiej z dnia 22 grudnia 2001 r. sprawie szczególnego trybu działania Krajowej Rady
Sądownictwa oraz postępowania przed Radą (Dz.U. Nr 152, poz. 1725), poprzez
niedoręczenie uchwały [...] z dnia 13 grudnia 2005 r. i niesporządzenie jej uzasad-
nienia; § 20 tego rozporządzenia, poprzez niewysłuchanie sędziego w toku niniej-
szego postępowania; art. 175 ust. 1 Konstytucji, poprzez oparcie uchwały na opinii
sędziego, ,,gdy tymczasem wymiar sprawiedliwości sprawują nie sędziowie a sądy."

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Odwołanie jest bezzasadne. Zgodnie z § 20 ust. 1 zdaniem pierwszym powo-
łanego rozporządzenia Prezydenta z dnia 22 grudnia 2001 r. w sprawach indywidu-
alnych Krajowa Rada Sądownictwa podejmuje uchwały po wszechstronnym rozwa-
żeniu wszystkich okoliczności sprawy na podstawie udostępnionej dokumentacji oraz
wyjaśnień uczestników postępowania. Sędzia Jacek K. zarzucił naruszenie tego
przepisu powołując się na to, że w toku postępowania przed Radą nie został wysłu-
chany. Nie jest to zarzut zasadny. Okoliczność, iż przepis nakazuje wzięcie pod
uwagę wyjaśnień uczestników postępowania, nie oznacza bowiem obowiązku każdo-
razowego ich wysłuchania. Pojęcie wyjaśnień ma szerszy zakres niż pojęcie wysłu-
chania. Za wyjaśnienia można w szczególności uznać okoliczności przytaczane w
samym wniosku. Jeżeli nie jest konieczne dla wszechstronnego rozważenia wszyst-
kich okoliczności sprawy uzupełnienie tych wyjaśnień poprzez wysłuchanie strony lub
zobowiązanie jej do wyrażenia ich na piśmie, to zaniechanie tych czynności nie może
być uznane za naruszenie tego przepisu. Należy stwierdzić, iż w przedmiotowej
sprawie całokształt okoliczności wskazuje, iż dodatkowe wysłuchanie sędziego nie
było potrzebne i nie mogło mieć wpływu na wynik sprawy. Decyzja w sprawie sędzie-
go zależała bowiem od rozstrzygnięcia występującego w niej problemu prawnego, a
to możliwości powrotu do czynnej służby sędziego przeniesionego w stan spoczynku
z powodu choroby. Jako problem stricte prawny kwestia ta nie wymagała badania ani
rozważania znanych okoliczności sprawy, ani też pozyskania dodatkowych wyja-
śnień. Z uzasadnienia uchwały Krajowej Rady Sądownictwa wynika, iż w żadnym
stopniu nie kwestionowała ona okoliczności stanowiących faktyczną osnowę wniosku
sędziego, sprawa sprowadzała się do rozstrzygnięcia, czy w tych niekwestionowa-
nych okolicznościach sędzia może powrócić do służby w wyniku zgłoszenia się na
wolny etat sędziowski i czy może mieć w sprawie zastosowanie w drodze analogii
przepis art. 74 § 1 prawa o u.s.p. Pozyskanie dodatkowych wyjaśnień sędziego nic
by zatem do sprawy nie wniosło.
Niezasadny jest również zarzut naruszenia w toku postępowania przed Krajo-
wą Radą Sądownictwa art. 175 ust. 1 Konstytucji RP, zgodnie z którym wymiar spra-
wiedliwości w Rzeczypospolitej Polskiej sprawują Sąd Najwyższy, sądy powszechne,
sądy administracyjne oraz sądy wojskowe. Jest on bowiem oparty na błędnym zało-
żeniu, iż zasięgnięcie opinii osoby trzeciej jest równoznaczne z przekazaniem jej
sprawy do rozstrzygnięcia. Jest oczywiste, iż Krajowa Rada Sądownictwa zwracając
się o opinię w sprawie opisywanego problemu prawnego do sędziego Sądu Najwyż-
szego nie przekazała mu sprawy do rozpoznania, sędzia ten nie występował tu jako
,,organ sprawujący wymiar sprawiedliwości". Krajowa Rada Sądownictwa jako organ
niezależny rozstrzygnęła sprawę samodzielnie korzystając z tej opinii.
Pozostałe dwa zarzuty naruszenia przepisów postępowania jako dotyczące
postępowania w innej sprawie (uchwała Krajowej Rady Sądownictwa z dnia 13 grud-
nia 2005 r. [...] zapadła w przedmiocie pozostawienia bez rozpoznania zgłoszenia na
stanowisko sędziowskie sędziego Jacka K.), nie pozostają z rozpatrywaną sprawą w
związku. Bezcelowe jest zatem ustosunkowywanie się do ich zasadności.
Nie jest również zasadny zarzut naruszenia prawa materialnego: art. 74 § 1
prawa o u.s.p. w związku z art. 32 ust. 1 i art. 180 ust. 1 Konstytucji RP. Zgodnie z
tym przepisem sędzia przeniesiony w stan spoczynku z powodu zmiany ustroju są-
dów lub zmiany granic okręgów sądowych, ma prawo powrócić na stanowisko zaj-
mowane poprzednio albo otrzymać stanowisko równorzędne poprzednio zajmowa-
nemu, jeżeli ustały przyczyny będące podstawą przeniesienia w stan spoczynku. Sę-
dzia Jacek K. zarzucił naruszenie tego przepisu przez odmowę jego zastosowania
przez analogię do jego sytuacji.
W uzasadnieniu zaskarżonej uchwały wskazano, iż według wykładni Trybu-
nału Konstytucyjnego zawartej w uchwale z dnia 6 listopada 1991 r., W 2/91 (OTK
1991 nr 1, poz. 20), prawo powrotu sędziego na stanowisko zajmowane poprzednio
stanowi zagwarantowane przez przepisy ustawowe prawo podmiotowe. Aby tak ro-
zumiane ,,prawo powrotu" było możliwe, konieczne jest wskazanie przepisu ustawo-
wego, który je przewiduje. W prawie o u.s.p. takie prawo przewidziane jest w dwóch
przypadkach, a to w art. 74 i w art. 98 § 3. Krajowa Rada Sądownictwa stwierdziła, iż
oznacza to, że sędzia przeniesiony w stan spoczynku na podstawie art. 70 § 1 prawa
o u.s.p. nie ma prawa powrotu na poprzednio zajmowane stanowisko także w przy-
padku ustania trwałej niezdolności do pełnienia obowiązków sędziego. Sąd Najwyż-
szy podziela to stwierdzenie.
Nadto nie uznaje za zasadny zarzut skarżącego, iż taka wykładnia skłania do
wniosku, iż przepisy prawa o u.s.p, nie przewidując prawa powrotu na stanowisko
sędziego przeniesionego w stan spoczynku z powodu choroby są niezgodne z wyra-
żonymi w Konstytucji RP zasadą równości (art. 32 ust. 1) i nieusuwalności sędziów
(art. 180 ust. 1). Z istoty zasady równości wynika, iż dopuszczalne jest różne trakto-
wanie dwóch podmiotów w porównywalnej sytuacji ze względu na posiadanie przez
jednego z nich pewnej cechy odróżniającej, która jest jednak relewantna z punktu
widzenia różnicowania. Relewantna, to znaczy taka, że jej wystąpienie stanowi uza-
sadniony powód innego traktowania posiadającego ją podmiotu. Za taką cechę nale-
ży uznać przeniesienie sędziego w stan spoczynku z powodu choroby. Okoliczność,
iż nie może on po powrocie do zdrowia powrócić na urząd sędziego, tak jak to jest
przewidziane dla sędziego przeniesionego w stan spoczynku z powodu zmiany
ustroju sądów lub zmiany granic okręgów sądowych, nie stanowi jego dyskryminacji.
Nie godzi to również w konstytucyjną zasadę nieusuwalności sędziów.

Z tych względów orzeczono jak w sentencji.
========================================