Wyrok z dnia 21 marca 1996 r.
III ARN 75/95

Rozpoznając skargę na decyzję administracyjną wydaną na podstawie
przepisu, który utracił moc obowiązującą zgodnie z obwieszczeniem Prezesa
Trybunału Konstytucyjnego opublikowanym po wydaniu tej decyzji, Naczelny Sąd
Administracyjny powinien uwzględnić zmieniony stan prawny.

Przewodniczący SSN: Janusz Łętowski, Sędziowie SN: Kazimierz Jaśkowski
(sprawozdawca), Adam Józefowicz, Jerzy Kwaśniewski, Andrzej Wróbel,

Sąd Najwyższy, z udziałem prokuratora Włodzimierza Skoniecznego, po roz-
poznaniu w dniu 21 marca 1996 r. sprawy ze skargi Przedsiębiorstwa Handlowo-Przet-
wórczego "Z."Jana K. w S. na decyzję Prezesa Głównego Urzędu Ceł z dnia 23 marca
1994 r. [...] w przedmiocie opłaty manipulacyjnej dodatkowej, na skutek rewizji
nadzwyczajnej Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie [...] od wy-
roku Naczelnego Sądu Administracyjnego-Ośrodek Zamiejscowy w Poznaniu z dnia 20
kwietnia 1995 r. [...]

1. u c h y l i ł zaskarżony wyrok
2. stwierdził nieważność zaskarżonej decyzji Prezesa Głównego Urzędu Ceł oraz
poprzedzającej ją decyzji Dyrektora Urzędu Celnego w P. z dnia 9 sierpnia 1993 r., [...]
3. zasądził od Prezesa Głównego Urzędu Ceł na rzecz skarżącego kwotę 277 zł
60 gr. (dwieście siedemdziesiąt siedem 60/100) tytułem zwrotu kosztów postępowania
przed Naczelnym Sądem Administracyjnym.


U z a s a d n i e n i e

Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego złożył rewizję nadzwyczajną od
wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego-Ośrodek Zamiejscowy w Poznaniu z dnia
20 kwietnia 1995 r., [...] wydanego w sprawie ze skargi Przedsiębiorstwa Handlowo-
Przetwórczego "Z." w S. na decyzję Prezesa Głównego Urzędu Ceł z dnia 23 marca
1994 r. [...], w przedmiocie opłaty manipulacyjnej dodatkowej.
Wyrokowi temu zarzucił rażące naruszenie art. 207 § 5 k.p.a. w związku z art. 31
ust. 3 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 109,
poz. 470 z 1991 r.) i na podstawie art. 57 ust. 2 ustawy o Naczelnym Sądzie Ad-
ministracyjnym (Dz. U. z 1995 r., Nr 74, poz. 368) wniósł o uchylenie zaskarżonego
wyroku i przekazanie sprawy Naczelnemu Sądowi Administracyjnemu-Ośrodek Za-
miejscowy w Poznaniu do ponownego rozpoznania.
W uzasadnieniu podniesiono, że zaskarżonym wyrokiem Naczelny Sąd Admi-
nistracyjny-Ośrodek Zamiejscowy w Poznaniu oddalił skargę Przedsiębiorstwa Handlowo
Przetwórczego "Z." w S., wniesioną na w.w. decyzję Prezesa Głównego Urzędu Ceł z
dnia 23 marca 1994 r. w przedmiocie opłaty manipulacyjnej dodatkowej.
Sąd Administracyjny stwierdził, że skarżące Przedsiębiorstwo nie wykonało
obowiązku określonego w art.52 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r. Prawo
Celne (jednolity tekst: Dz. U. z 1994 r., Nr 71, poz. 312 ze zm.), to jest nie złożyło zgło-
szenia celnego w terminie 14 dni od dnia, w którym towar dostarczono do miejsca
odprawy celnej. W art. 70 ust. 2 pkt 3 Prawa celnego przewidziano sankcje za niewy-
konanie powyższego obowiązku w postaci opłaty manipulacyjnej dodatkowej.
Sąd Administracyjny uznał, iż w niniejszej sprawie organy administracji celnej
orzekły o opłacie manipulacyjnej dodatkowej za niewykonanie obowiązków związanych
ze zgłoszeniem celnym przed dniem 24 czerwca 1994 r. tj. przed wejściem w życie
obwieszczenia Prezesa Trybunału Konstytucyjnego z dnia 24 czerwca 1994 r. o utracie
mocy obowiązującej § 20 rozporządzenia Ministra Współpracy Gospodarczej z
Zagranicą z dnia 22 sierpnia 1990 r. w sprawie dozoru i kontroli celnej oraz poboru opłat
(Dz. U. z 1994 r., Nr 76, poz. 348).
Zdaniem wnoszącego rewizję zaskarżony wyrok rażąco narusza art. 31 ust. 3
ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o Trybunale Konstytucyjnym (jednolity tekst: Dz. U. z
1991 r., Nr 109, poz. 470 ze zm.). Należało bowiem zgodnie z tym przepisem uznać
zaskarżone decyzje za nieważne ponieważ były one wydane z zastosowaniem przepisu,
który w wyniku orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego został uchylony.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Rewizja nadzwyczajna jest uzasadniona.
Zgodnie z art. 31 ust. 3 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym ostateczne decyzje
wydane w ogólnym postępowaniu administracyjnym z zastosowaniem przepisu
prawnego, który w wyniku orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego , jako sprzeczny z
Konstytucją lub aktem ustawodawczym , został zmieniony bądź uchylony w części lub w
całości, uznaje się za nieważne w trybie i na zasadach określonych w kodeksie
postępowania administracyjnego, w części dotyczącej stwierdzenia nieważności decyzji
administracyjnych oraz związanych z tym roszczeń odszkodowawczych; w wypadkach
gdy wynika to z przepisu prawa i okoliczności sprawy - organ stwierdzający nieważność
decyzji - może równocześnie wydać decyzję rozstrzygającą co do istoty sprawy. Z tego
przepisu wynika - podobnie jak z art. 31 ust. 1, 2 i 4 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym
- że prawomocne orzeczenie sądu lub organu administracyjnego, wydane przed utratą
mocy obowiązującej przez przepis uznany orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego za
sprzeczny z Konstytucją albo aktem ustawodawczym, podlega wzruszeniu w sposób
przewidziany w art. 31 tej ustawy. Co do zasady, tego rodzaju pozbawienie przepisu
mocy obowiązującej następuje więc ze skutkiem wstecznym.
Zaskarżony wyrok zatem rażąco narusza prawo. Oddala on bowiem skargę na
decyzje wydane na podstawie przepisu § 20 rozporządzenia Ministra Współpracy
Gospodarczej z Zagranicą z dnia 22 sierpnia 1990 r. w sprawie dozoru i kontroli celnej
oraz poboru opłat (Dz. U. Nr 61, poz. 357 ze zm.) w odniesieniu do którego Prezes
Trybunału Konstytucyjnego wydał dnia 24 czerwca 1994 r. obwieszczenie o utracie
mocy obowiązującej (Dz. U. Nr 76, poz. 348). Wskutek obwieszczenia Prezesa
Trybunału Konstytucyjnego decyzje zostały pozbawione podstawy prawnej, a orzekając
po opublikowaniu tego obwieszczenia Sąd Administracyjny powinien uwzględnić
zmieniony stan prawny.
Z tych względów na podstawie art. 422 § 1 k.p.c.orzeczono jak w sentencji.

========================================