Wyrok SN - III ARN 71/95
Izba:Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych
Sygnatura:III ARN 71/95
Typ:Wyrok SN
Opis:Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych 1996/19/282
Data wydania:1996-03-07

Wyrok z dnia 7 marca 1996 r.
III ARN 71/95

Postępowanie o zameldowanie na pobyt stały osoby bliskiej najemcy lokalu
mieszkalnego, której właściciel budynku odmówił potwierdzenia uprawnienia do
przebywania w tym lokalu - stosownie do art. 97 § 1 pkt 4 k.p.a. - powinno być
zawieszone do czasu zakończenia toczącego się postępowania o unieważnienie
decyzji przydzielającej przedmiotowy lokal.


Przewodniczący SSN: Jerzy Kwaśniewski, Sędziowie SN: Teresa Flemming-
-Kulesza, Andrzej Kijowski (sprawozdawca), Janusz Łętowski, Andrzej Wróbel,

Sąd Najwyższy, przy udziale prokuratora Waldemara Grudzieckiego, po roz-
poznaniu w dniu 7 marca 1996 r. sprawy ze skargi Haliny W. na decyzję Wojewody P. z
dnia 23 maja 1994 r., [...] w przedmiocie zameldowania na pobyt stały na skutek rewizji
nadzwyczajnej Ministra Sprawiedliwości [...] od wyroku Naczelnego Sądu Ad-
ministracyjnego-Ośrodek Zamiejscowy w Poznaniu z dnia 11 kwietnia 1995 r., [...]

u c h y l i ł zaskarżony wyrok i sprawę przekazał Naczelnemu Sądowi Admi-
nistracyjnemu-Ośrodek Zamiejscowy w Poznaniu do ponownego rozpoznania.


U z a s a d n i e n i e

Prezydent Miasta P. decyzją z dnia 23 marca 1994 r., [...], wydaną na podstawie
art. 47 ust. 2 ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach
osobistych (jednolity tekst: Dz. U. z 1984 r., Nr 32, poz. 174) orzekł o zameldowaniu
Ireneusza Marii K. na pobyt stały w lokalu [...] przy ul. L. w P. Rozstrzygnięcie organu
pierwszej instancji utrzymał w mocy Wojewoda P. wydaną w trybie odwoławczym de-
cyzją z dnia 23 maja 1994 r., [...].
Skarga na powyższą decyzję ostateczną, wniesiona do Naczelnego Sądu
Administracyjnego-Ośrodek Zamiejscowy w Poznaniu przez Halinę W. została oddalona
wyrokiem z dnia 11 kwietnia 1995 r., [...].
Wyrok ten rewizją nadzwyczajną z dnia 11 października 1995 r. zaskarżył Mi-
nister Sprawiedliwości, wnosząc o jego uchylenie i przekazanie sprawy Naczelnemu
Sądowi Administracyjnemu-Ośrodek Zamiejscowy w Poznaniu do ponownego roz-
poznania. Wniosek ten oparł skarżący na zarzucie rażącego naruszenia art. 1 § 1 pkt 1 i
art. 207 § 3 k.p.c. oraz art. 47 ust. 2 ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji
ludności i dowodach osobistych.
W uzasadnieniu rewizji nadzwyczajnej podniesiono, że przy zameldowaniu na
pobyt stały lub czasowy trwający ponad dwa miesiące należy zgodnie z art. 9 ust. 2
cytowanej ustawy przedstawić potwierdzenie uprawnienia do przebywania w lokalu
(pomieszczeniu), w którym miałoby nastąpić zameldowanie. Potwierdzenia takiego up-
rawnienia dokonuje właściciel lub zarządca budynku, co wynika z § 7 ust. 1 pkt 15
rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 28 czerwca 1984 r. w sprawie
wykonywania obowiązku meldunkowego i prowadzenia ewidencji ludności (Dz. U. Nr 32,
poz. 176).
Tymczasem właścicielka budynku Halina W., działając przez pełnomocnika,
odmówiła potwierdzenia uprawnienia Irenusza Mari K. do przebywania w lokalu [...]
przy ulicy L. w P. Skutkiem rzeczonej odmowy zainteresowany mógł w świetle § 3 po-
wołanego rozporządzenia zostać zameldowany tylko na pobyt czasowy do 2 miesięcy.
Uprawnienie do przebywania w lokalu stanowiącym własność prywatną ma
zdaniem skarżącego cywilnoprawny charakter. Wobec tego właściwym do stwierdzenia
uprawnienia zakwestionowanego przez właściciela lokalu jest sąd powszechny, a nie
organ administracji. Kompetencje organu ewidencji ludności, wynikające z art. 47 ust. 2
ustawy dotyczą jedynie samodzielnego rozstrzygania mogących się wyłonić wątpliwości
co do kompletności i wiarygodności złożonej dokumentacji meldunkowej, jej
pochodzenia od osób uprawnionych, czy też przyczyn odmowy wydania koniecznego
dokumentu. Wspomniane kompetencje nie obejmują jednak istnienia albo nieistnienia
uprawnienia potwierdzanego przez właściciela lub zarządcę budynku, jeżeli uprawnienie
ma cywilnoprawny charakter i jest przedmiotem sporu.
W tym zakresie skarżący powołał się na uchwałę składu siedmiu sędziów Sądu
Najwyższego z dnia 11 lutego 1993 r., III AZP 28/92 (OSNCP 1993 z. 7-8 poz. 117), w
której wypowiedziano pogląd, że organ właściwy w sprawach ewidencji ludności może
na zasadzie art. 47 ust. 2 ustawy rozstrzygać wątpliwości co do istnienia po stronie
wnioskującego o zameldowanie na pobyt stały uprawnień do przebywania w lokalu,
którego dotyczy wniosek. Gdyby jednak na tle powyższego uprawnienia powstał spór o
cywilnoprawnym charakterze, to zainteresowanemu służy droga sądowa.
W piśmie procesowym z dnia 23 lutego 1996 r., zatytułowanym "skarga" i "zas-
karżającym wniesienie rewizji nadzwyczajnej" Ireneusz Maria K. wniósł o jej oddalenie.
Natomiast pełnomocnik właścicielki budynku Haliny W., w pismach procesowych
z dnia 16 listopada 1995 r. i 24 stycznia 1996 r., wniósł o uwzględnienie rewizji
nadzwyczajnej, a ponadto przedłożył Sądowi Najwyższemu odpisy szeregu dokumen-
tów uzasadniających jej zdaniem tezę, że wniosek o zameldowanie Ireneusza Marii K.
na pobyt stały w lokalu [...] przy ulicy L. w P. zmierzał wyłącznie do tego, aby wzmocnić
uprawnienie do tego lokalu po stronie Józefa K., teścia wnioskodawcy. Tymczasem
decyzją Samorządowego Kolegium Odwoławczego w P. z dnia 20 listopada 1995 r.,
[...], stwierdzona została nieważność decyzji Urzędu Miejskiego w P. [...] - Wydział
Spraw Lokalowych i Komunalnych z dnia 23 czerwca 1976 r., [...], mocą której lokal [...]
przy ulicy L. w P. przydzielono Józefowi K. w ramach zamiany mieszkań.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Rewizja nadzwyczajna jest uzasadniona, aczkolwiek głównie z przyczyn, które nie
zostały w niej wyeksponowane, choć były konsekwentnie podnoszone w pismach
procesowych pełnomocnika Haliny W., właścicielki budynku przy ulicy L. w P.
Wnoszący rewizję nadzwyczajną skoncentrował się bowiem na wykazaniu, że z
mocy art. 47 ust. 2 ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach
osobistych (jednolity tekst: Dz. U. z 1984 r., Nr 32, poz. 174 ze zm.) właściwy organ
administracyjny rozstrzyga o dokonaniu zameldowania, gdy "zgłoszone dane"
wymagane do zameldowania "budzą wątpliwości". Jeżeli zatem osoba ubiegająca się o
zameldowanie na pobyt stały nie przedstawi potwierdzenia uprawnienia do przebywania
w danym lokalu (pomieszczeniu), dokonanego przez właściciela lub zarządcę budynku
zgodnie z wymaganiem § 7 ust. 1 pkt 15 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych
z dnia 28 czerwca 1984 r. w sprawie wykonywania obowiązku meldunkowego i
prowadzenia ewidencji ludności (Dz. U. Nr 32, poz.176), gdyż wydanie takiego
potwierdzenia zostanie jej odmówione, to obowiązkiem organu administracji jest
wyjaśnienie wszelkich wątpliwości wiążących się z taką odmową, mogącą wynikać z
różnych przyczyn. Zupełnie odrębną kwestią, leżącą w innej płaszczyźnie prawnej, jest
natomiast zagadnienie materialnoprawnych uprawnień do konkretnego lokalu lub
pomieszczenia, przy czym kompetencja do rozstrzygania sporów o istnienie takiego
uprawnienia o cywilnoprawnym charakterze należy do sądów powszechnych.
Cywilnoprawny charakter ma uprawnienie do przebywania w lokalu stanowiącym włas-
ność prywatną. Skoro zatem właścicielka budynku przy ul. L. w P. odmówiła
Ireneuszowi Marii K. potwierdzenia uprawnienia do przebywania w lokalu [...], to brak
było podstaw do uczynienia tego w trybie administracyjnej decyzji o zameldowaniu
wnioskodawcy w tymże lokalu na pobyt stały.
Przedstawione wyżej stanowisko rewizji nadzwyczajnej jest zgodne z poglądem
wyrażonym w uchwale składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 11 lutego
1993 r., sygn. akt III AZP 28/92 (SNCP 1993 z. 7-8 poz. 117). Poglądy wyrażone we
wspomnianej uchwale podziela również Sąd Najwyższy w składzie rozpatrującym
niniejszą sprawę, ale jej rozstrzygnięcie nie zależy od charakteru prawnego sporu
dotyczącego uprawnienia Ireneusza Marii K. do przebywania w lokalu [...] przy ul. L. w
P.
Uprawnienie do przebywania w tymże lokalu wnioskodawca wywodził bowiem z
faktu bycia zięciem Józefa K., najemcy przedmiotowego lokalu na podstawie decyzji
administracyjnej z dnia 23 czerwca 1974 r. Uprawnienie Ireneusza Marii K., jako osoby
bliskiej Józefowi K., było zatem pochodną stosunku najmu nawiązanego na podstawie
aktu administracyjnego, co słusznie zauważył Naczelny Sąd Administracyjny w
uzasadnieniu zaskarżonego wyroku.
Nie ma jednak racji tenże Sąd, gdy równocześnie twierdzi, że okoliczności
dotyczące tytułu prawnego teścia wnioskodawcy do przedmiotowego lokalu nie były
kwestionowane. W uzasadnieniu skargi skierowanej w dniu 13 czerwca 1994 r. do Na-
czelnego Sądu Administracyjnego na decyzję Wojewody P. z dnia 23 maja 1994 r.
pełnomocnik właścicielki budynku wyraźnie bowiem podała, że zameldowaniem
Ireneusza Marii K. jego teść zmierza do "utrzymania się" w dotychczasowym stanie
prawnym lokalu [...] przy ulicy L. w P. w związku ze wszczęciem przez skarżącą pos-
tępowania o unieważnienie decyzji o przydziale tego lokalu, przy czym sprawa ta jest od
września 1993 r. rozpoznawana przez Kolegium Odwoławcze przy Sejmiku Samo-
rządowym Województwa P. [...].
Co prawda Naczelny Sąd Administracyjny, postanowieniem z dnia 13 września
1994 r., uwzględnił wniosek skarżącej z dnia 23 sierpnia 1994 r. o wstrzymanie
wykonania zaskarżonej decyzji, ale w ogóle nie rozpatrzył wniosku skarżącej z dnia 6
października 1994 r. o zawieszenie postępowania. Wniosek ten był zaś motywowany
zawieszeniem postępowania w sprawie [...] o zameldowanie w spornym lokalu żony
wnioskodawcy Małgorzaty K.-K. aż do momentu wydania ostatecznej decyzji w sprawie
o unieważnienie decyzji o przydziale tegoż lokalu Józefowi K.
Wydanie zaskarżonego wyroku w sprawie związanej z uprawnieniem do prze-
bywania w przedmiotowym lokalu wnioskodawcy, jako osoby bliskiej jego najemcy na
podstawie aktu administracyjnego, bez uprzedniego rozstrzygnięcia postępowania o
unieważnienie decyzji przydzielającej sporny lokal, jest rażącym naruszeniem art. 97 § 1
pkt 4 k.p.a., a ponadto stanowi przejaw niezrozumiałej niekonsekwencji Naczelnego
Sądu Administracyjnego w identycznych sprawach odnoszących się do każdego z
obojga małżonków K.
Z wyżej wskazanych względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 422 § 2 k.p.c. w
zw. z art. 59 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym (Dz.
U. Nr 74, poz. 368) orzekł jak w sentencji.

========================================
Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych - inne orzeczenia:
dokumentdata wyd.
[IA] III ARN 53/96   Wyrok SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych 1997/9/142
1996-10-04 
[IA] III ARN 51/96   Wyrok SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych 1997/8/123
1996-10-04 
[IA] III ARN 49/96   Postanowienie SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych 1997/9/146 Monitor Prawniczy 1997/6/243
1996-10-04 
[IA] III ARN 48/96   Wyrok SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych 1997/9/141
1996-10-04 
[IA] III ARN 47/96   Wyrok SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych 1997/7/110 Orzecznictwo Sądów Polskich 1997/9/435 Przegląd Orzecznictwa Podatkowego 1999/7-8/348
1996-09-26 
  • Adres publikacyjny: