Wyrok SN - III ARN 30/96
Izba:Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych
Sygnatura:III ARN 30/96
Typ:Wyrok SN
Opis:Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych 1997/6/83
Data wydania:1996-09-04

Wyrok z dnia 4 września 1996 r.
III ARN 30/96

Jeżeli osoba, która uzyskała uprawnienia kombatanckie na podstawie
dotychczasowych przepisów z tytułu uczestnictwa w latach 1944-1956 w walkach
o ustanowienie i utrwalanie władzy ludowej, mogła je uzyskać także z innego
(innych) tytułu, to organ administracyjny nie może pozbawić jej tych uprawnień
bez należytego oraz wszechstronnego wyjaśnienia sprawy w postępowaniu
weryfikacyjnym i z pominięciem okoliczności, które wskazują, iż uprawnienia te
mogły jej przysługiwać z mocy tego innego tytułu.


Przewodniczący SSN: Jerzy Kwaśniewski, Sędziowie SN: Adam Józefowicz
(sprawozdawca), Janusz Łętowski, Walerian Sanetra, Józef Iwulski.

Sąd Najwyższy, z udziałem prokuratora Waldemara Grudzieckiego, po rozpoz-
naniu w dniu 4 września 1996 r. sprawy ze skargi Stefana B. na decyzję Kierownika
Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych w Warszawie z dnia 6
grudnia 1993 r. [...] w przedmiocie pozbawienia uprawnień kombatanckich, na skutek
rewizji nadzwyczajnej Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie [...]
od wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie-Ośrodka Zamiejscowego
w Krakowie z dnia 14 listopada 1995 r. [...]

1. u c h y l i ł zaskarżony wyrok,
2. u c h y l i ł decyzję Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób
Represjonowanych z dnia 6 grudnia 1993 r. [...],
3. zasądził od Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowa-
nych na rzecz Stefana B. kwotę 10 (dziesięć) złotych z tytułu zwrotu kosztów
postępowania przed Naczelnym Sądem Administracyjnym.

U z a s a d n i e n i e

Kierownik Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych decyzją z
dnia 6 grudnia 1993 r. [...] wydaną na podstawie art. 25 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 24
stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji
wojennych i okresu powojennego (Dz. U. Nr 17, poz. 75 ze zm.) pozbawił Stefana B.
uprawnień kombatanckich z uwagi na to, że zostały mu przyznane z tytułu działalności
w latach 1944-1956 w charakterze "uczestników walk o ustanowienie i utrwalenie
władzy ludowej". W uzasadnieniu decyzji Kierownik Urzędu stwierdził, że uprawnienia
kombatanckie przyznane Stefanowi B. przez ZBoWiD oparto na zaświadczeniu WKU w
N.S. z dnia 3 grudnia 1984 r., z którego wynikało, iż pełnił służbę w Ludowym Wojsku
Polskim w jednostce, która prowadziła walki z reakcyjnym podziemiem od 6 lutego 1946
r do 16 grudnia 1947 r.
W skardze do Naczelnego Sądu Administracyjnego Stefan B. wskazał, że w
1945 r. został powołany do odbycia zasadniczej służby wojskowej, w czasie której brał
udział w walkach z oddziałami Ukraińskiej Powstańczej Armii.
Naczelny Sąd Administracyjny-Ośrodek Zamiejscowy w Krakowie wyrokiem z
dnia 14 listopada 1995 r. [...] oddalił skargę. W uzasadnieniu wyroku stwierdził, że z art.
25 ust. 2 pkt 2 wymienionej ustawy o kombatantach wynika, iż osoby, które na mocy
dotychczasowych przepisów uzyskały uprawnienia wyłącznie z tytułu działalności w
latach 1944-1956 w charakterze uczestników walk o ustanowienie i utrwalenie władzy
ludowej, ustawodawca pozbawia uprawnień kombatanckich. Zdaniem NSA zaskarżona
decyzja nie narusza prawa.
Powyższy wyrok zaskarżył Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego. W
rewizji nadzwyczajnej zarzucił temu wyrokowi rażące naruszenie następujących
przepisów prawa: art. 1 ust. 2 pkt 3 i art. 1 ust. 2 pkt 6 oraz art.25 ust. 2 pkt 2 ustawy o
kombatantach, a nadto art. 207 § 2 pkt 1 KPA. Skarżący wniósł o uchylenie zaskarżo-
nego wyroku oraz poprzedzającej go decyzji administracyjnej i przekazanie sprawy do
rozpoznania Kierownikowi Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych.
Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego powołał się na przyjęty w orzecznictwie
NSA pogląd, wyrażony między innymi w wyroku z dnia 10 września 1992 r., V SA
205/93 (ONSA 1994 nr 2 poz. 83), iż osoba , która uzyskała uprawnienia kombatanckie
jako "uczestnik walk o ustanowienie i utrwalenie władzy ludowej", a ponadto prowadziła
działalność kombatancką lub działalność równorzędną z działalnością kombatancką w
rozumieniu wyżej powołanej ustawy, nie traci uprawnień na mocy art. 25 ust. 2 tej
ustawy, chyba że zachodzi przypadek określony w art. 21 ust. 2 ustawy.

Rozpatrując rewizję nadzwyczajną Sąd Najwyższy wziął pod uwagę, co
następuje:

Przepis art. 25 ust. 2 pkt 2 ustawy o kombatantach normuje materialnoprawną
przesłankę pozbawienia uprawnień kombatanckich osób, które na mocy dotychcza-
sowych przepisów uzyskały takie uprawnienia wyłącznie z tytułu działalności w latach
1944-1956 w charakterze "uczestników walk o ustanowienie i utrwalenie władzy
ludowej". Trafny jest zatem pogląd wyrażony w rewizji nadzwyczajnej, że osoba taka nie
traci automatycznie uprawnień kombatanckich, jeżeli prowadziła działalność,
stanowiącą odrębną podstawę do uznania jej za kombatanta w rozumieniu przepisów
ustawy, chyba że istnieje jeden z przypadków określonych w art. 22 ust. 2 ustawy, które
wyłączają możliwość przyznania uprawnień kombatanckich.Dotyczy to osób, którym
takie uprawnienia w ogóle nie przysługują. Nie odnosi się to jednak do osób
wymienionych w art. 1 ust. 2 pkt 3 i 6 ustawy, bowiem ustawodawca uznaje za dzia-
łalność kombatancką pełnienie służby w polskich podziemnych formacjach i organi-
zacjach, w tym w oddziałach partyzanckich w okresie wojny 1939-1945 r. oraz uczes-
tniczenie w walkach z oddziałami UPA.
W swej skardze do Naczelnego Sądu Administracyjnego Stefan B. powoływał się
na powyższe okoliczności, które znajdują odzwierciedlenie także w zebranym w sprawie
materiale dokumentacyjnym. Organ administracji państwowej powinien w postępowaniu
weryfikującym uprawnienia kombatanckie rozpatrzyć ten materiał i poczynić
odpowiednie ustalenia, czego wbrew swojemu obowiązkowi, wynikającemu z art. 77 § 1
KPA nie uczynił. Kwestii tej nie rozważył też Naczelny Sąd Administracyjny w
zaskarżonym wyroku z naruszeniem art.316 § 1 i art. 328 § 2 KPC w związku z art. 59
ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym (Dz. U. Nr 74,
poz. 368 ze zm.).
Sąd Najwyższy w swej uchwale z dnia 21 listopada 1993 r., II UZP 25/93
(OSNCP 1994 z. 11 poz. 200) wyjaśnił, że wprawdzie art. 25 ust. 2 pkt. 2 omawianej
ustawy stanowi samodzielną podstawę do pozbawienia uprawnień kombatanckich osób
w nim wymienionych, to jednak mogą występować sytuacje, gdy osoba, która uzyskała
uprawnienia kombatanckie na podstawie dotychczasowych przepisów, otrzymała je lub
mogła otrzymać nie tylko z tytułu działalności w latach 1944-1956 w charakterze
uczestnika walk o ustanowienie i utrwalenie władzy ludowej, ale także z innego (innych)
tytułu, np. z powodu uczestnictwa w ruchu oporu. W takich przypadkach należy odnieść
się do art. 25 ust. 2 pkt. 1 ustawy, co oznacza, iż o zachowaniu dotychczasowych
uprawnień lub ich utracie będzie decydowało to, czy osoba ta dopuściła się zachowań
określonych w tym przepisie.
Jeżeli zatem z materiału zebranego w sprawie wynika, że osobie, której przyz-
nano uprawnienia kombatanckie wyłącznie z tytułu wymienionego w art. 25 ust. 2 pkt 2
wymienionej ustawy, przysługują takie uprawnienia na innej podstawie prawnej, to
administracyjny organ orzekający nie może pozbawić jej uprawnień kombatanckich bez
należytego i wszechstronnego wyjaśnienia sprawy w postępowaniu weryfikacyjnym. W
sprawach administracyjnych, w których prawa lub obowiązki stron wynikają ze stanu
faktycznego oraz prawnego, regulowanego przez tę samą ustawę, a także w których
właściwy jest ten sam organ administracji państwowej, może toczyć się jedno
postępowanie dotyczące tej samej sprawy i nie ma potrzeby prowadzenia odrębnego
postępowania.
W tym świetle wobec wydania zaskarżonego wyroku z rażącym naruszeniem
prawa okazuje się, że rewizja nadzwyczajna jest w pełni uzasadniona
Mając to na uwadze Sąd Najwyższy na zasadzie art. 422 § 2 KPC w związku z
art. 11 ust. 5 ustawy z dnia 1 marca 1996 r.o zmianie Kodeksu postępowania cywil-
nego, rozporządzeń Prezydenta Rzeczypospolitej - Prawo upadłościowe i Prawo o
postępowaniu układowym, Kodeksu postępowania administracyjnego, ustawy o kosz-
tach sądowych w sprawach cywilnych oraz innych ustaw (Dz. U. Nr 43, poz. 189) orzekł
jak w sentencji.

========================================
Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych - inne orzeczenia:
dokumentdata wyd.
[IA] III ARN 53/96   Wyrok SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych 1997/9/142
1996-10-04 
[IA] III ARN 51/96   Wyrok SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych 1997/8/123
1996-10-04 
[IA] III ARN 49/96   Postanowienie SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych 1997/9/146 Monitor Prawniczy 1997/6/243
1996-10-04 
[IA] III ARN 48/96   Wyrok SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych 1997/9/141
1996-10-04 
[IA] III ARN 47/96   Wyrok SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych 1997/7/110 Orzecznictwo Sądów Polskich 1997/9/435 Przegląd Orzecznictwa Podatkowego 1999/7-8/348
1996-09-26 
  • Adres publikacyjny: