Wyrok z dnia 7 kwietnia 1994 r.

II URN 8/94

Wyniki badań kontrolnych komisji lekarskich do spraw
inwalidztwa i zatrudnienia przeprowadzonych po upływie dziesięciu
lat, przez które trwało nieprzerwanie inwalidztwo, nie mogą stanowić
podstawy do pozbawienia rencisty prawa do renty.

Przewodniczący SSN: Teresa Romer, Sędziowie SN: Krzysztof
Kolasiński (sprawozdawca), Stefania Szymańska.
Sąd Najwyższy przy udziale prokuratora Iwony Kaszczyszyn, po
rozpoznaniu w dniu 7 kwietnia 1994 r. sprawy z wniosku Jana O. przeciwko
Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w K. o rentę inwalidzką, na
skutek rewizji nadzwyczajnej Ministra Sprawiedliwości [...] od wyroku Sądu
Apelacyjnego w Krakowie z dnia 8 czerwca 1993 r. [...],

u c h y l i ł zaskarżony wyrok oraz poprzedzający go wyrok Sądu
Wojewódzkiego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Kielcach z dnia
26 marca 1993 r., [...] i decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w K. z dnia 29 stycznia 1993 r., [...] i przywrócił Janowi O. od dnia 1 lutego
1993 r. prawo do renty inwalidzkiej według III (trzeciej) grupy inwalidów, z
innych przyczyn niż wypadek przy pracy lub choroba zawodowa.


U z a s a d n i e n i e

Jan O. urodzony w 1940 r. pobierał od października 1973 r. rentę
inwalidzką według III grupy inwalidów z przyczyn ogólnych. Prawo do niej
zostało wstrzymane decyzją organu rentowego od dnia 20 sierpnia 1974 r.
i przywrócone wyrokiem Okręgowego Sądu Ubezpieczeń Społecznych w
Kielcach z dnia 4 października 1974 r.
Wyrokiem z dnia 29 marca 1977 r. Okręgowy Sąd Pracy i Ubez-
pieczeń Społecznych w Kielcach przyznał wnioskodawcy za okres
zamknięty od 29 lipca 1973 r. do 14 maja 1974 r. rentę inwalidzką według
trzeciej grupy inwalidów z tytułu wypadku przy pracy. Po tym okresie
pobierał on nadal rentę inwalidzką III grupy inwalidów z ogólnego stanu
zdrowia.
Jan O. i został poddany badaniom kontrolnym w dniu 16 października
1992 r. Obwodowa Komisja Lekarska orzeczeniem z tej daty zaliczyła
wnioskodawcę nadal do trzeciej grupy inwalidów i zaleciła kontrolne
badania lekarskie za rok.
Od orzeczenia tego odwołał się Jan O. utrzymując, iż jego
inwalidztwo związane jest z wypadkiem przy pracy, któremu uległ w 1973 r.
Wojewódzka Komisja Lekarska do Spraw Inwalidztwa i Zatrudnienia
orzeczeniem z dnia 31 grudnia 1992 r. odmówiła zaliczenia wnioskodawcy
do jakiejkolwiek grupy inwalidów. Komisja Lekarska ustaliła, że rozległe
blizny na tułowiu i lewym łokciu nie upośledzają sprawności organizmu, a
układ krążenia jest wydolny. Na tej podstawie Zakład Ubezpieczeń
Społecznych - Oddział w K. decyzją z dnia 29 stycznia 1993 r. wstrzymał
od dnia 1 lutego 1993 r. wypłatę renty inwalidzkiej. Rozpoznając odwołanie
wnioskodawcy od tej decyzji Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych w Kielcach poddał Jana O. badaniom lekarzy biegłych
sądowych chirurga i kardiologa. Biegli rozpoznali u niego rozległe blizny
poparzeniowe, nie upośledzające jednak funkcji organizmu, żylaki kończyn
dolnych i zaburzenia układu krążenia w okresie wydolności i uznali, że nie
kwalifikuje się on do żadnej z grup inwalidów. Na tej podstawie Sąd
Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Kielcach wyrokiem z
dnia 26 marca 1993 r. oddalił odwołanie. Sąd Apelacyjny-Sąd Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych w Krakowie wyrokiem z dnia 8 czerwca 1993 r.
oddalił rewizję Jana O. Sąd Apelacyjny podzielił w uzasadnieniu wyroku
stanowisko Sądu Wojewódzkiego, iż wnioskodawca przestał być inwalidą i
wobec tego nie spełnia warunków do dalszego pobierania renty
inwalidzkiej.
Minister Sprawiedliwości w rewizji nadzwyczajnej z dnia 24 lutego
1994 r. zarzucił temu wyrokowi rażące naruszenie prawa, a w szcze-
gólności art. 25, 32, 78 ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu
emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz. U. Nr 40, poz. 267 ze zm.) oraz
interesu Rzeczypospolitej Polskiej. Rewizja nadzwyczajna wnosi o
uchylenie zaskarżonego wyroku i poprzedzającego go wyroku Sądu
Wojewódzkiego w Kielcach oraz decyzji organu rentowego i przywrócenie
Janowi O. prawa do renty inwalidzkiej od dnia 1 lutego 1993 r. W rewizji
nadzwyczajnej wywodzi się, iż poddanie Jana O., pobierającego
nieprzerwanie od 1973 r. rentę inwalidzką według trzeciej grupy inwalidów,
kontrolnym badaniom lekarskim w 1992 r. narusza § 29 ust. 1 pkt 2
rozporządzenia Ministra Pracy, Płacy i Spraw Socjalnych z dnia 5 sierpnia
1983 r. w sprawie składu komisji lekarskich do spraw inwalidztwa i
zatrudnienia, trybu postępowania, trybu kierowania na badania przez te
komisje oraz szczegółowych zasad ustalania inwalidztwa (Dz. U. Nr 47,
poz. 214, zm. Dz. U. z 1990 r., Nr 37, poz. 210). Przepis ten nie zezwala
na wyznaczenie terminu badań kontrolnych osób, u których inwalidztwo
trwa nieprzerwanie ponad 10 lat od daty jego powstania. Wnioskodawca
był uznawany zaś za inwalidę III grupy nieprzerwanie od 20 sierpnia 1974
r. do daty wstrzymania prawa do renty inwalidzkiej z dniem 1 lutego 1993 r.
Wobec tego także Sąd Wojewódzki w Kielcach nie powinien poddać
wnioskodawcy badaniom lekarzy biegłych sądowych. W tym stanie rzeczy
zaskarżone wyroki - Sądu Wojewódzkiego i Sądu Apelacyjnego, oparte o
opinie lekarzy biegłych sądowych rażąco naruszają prawo.

Rewizja nadzwyczajna jest uzasadniona.

Wyniki badań kontrolnych komisji lekarskiej do spraw inwalidztwa i
zatrudnienia, przeprowadzonych po upływie dziesięciu lat, przez które
trwało nieprzerwanie inwalidztwo, nie mogą stanowić podstawy do
pozbawienia rencisty prawa do renty. Na podstawie § 29 ust. 1 pkt 2 cyt.
rozporządzenia Ministra Pracy, Płac i Spraw Socjalnych z dnia 5 sierpnia
1983 r. nie wyznacza się terminów badań kontrolnych osób, których
inwalidztwo trwa nieprzerwanie ponad 10 lat, licząc od daty powstania
inwalidztwa. Rozporządzenie to zostało wydane na podstawie delegacji z
art. 25 ust. 3 i 4 ustawy z 14 grudnia 1982 r. o z.e.p. Upoważnia ona
Ministra Pracy, Płac i Spraw Socjalnych do określenia w drodze rozpo-
rządzenia szczegółowych zasad ustalania inwalidztwa, a w tym i trybu
kierowania na badania przez te komisje. Dyrektywa § 29 w cyt. rozpo-
rządzeniu nie wyznaczania w określonych przypadkach badań kontrolnych
ma rangę ustawową. Z ustawowego zakazu przeprowadzania tych badań
wynika niedopuszczalność kwestionowania przez organ rentowy w tych
przypadkach dalszego występowania inwalidztwa ustalonej grupy.
W tej sytuacji więc, gdy wnioskodawca pobierał nieprzerwanie od
października 1973 r. do końca 1992 r. rentę inwalidzką według trzeciej
grupy inwalidów, skierowanie go przez organ rentowy na badanie komisji
lekarskiej naruszyło prawo. Tak też Sąd Wojewódzki poddając ocenie
biegłych lekarzy dalsze istnienie inwalidztwa naruszył wskazany zakaz
badań kontrolnych. Wobec tego zaskarżony wyrok Sądu Apelacyjnego i
poprzedzający go wyrok Sądu Wojewódzkiego, w których dokonano oceny
dalszego istnienia inwalidztwa rażąco naruszają wskazane przepisy prawa.
Pozbawienie rencisty prawa do renty inwalidzkiej bez podstawy prawnej
narusza równocześnie interes Rzeczypospolitej.
Z tych względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 422 § 1 w związku
z art. 421 § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji.

========================================
renta inwalidzka; postępowanie w sprawach rentowych;

29 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Pracy, Płacy i Spraw
Socjalnych z dnia 5 sierpnia 1983 r. w sprawie składu komisji lekarskich do
spraw inwalidztwa i zatrudnienia, trybu postępowania, trybu kierowania na
badania przez te komisje oraz szczegółowych zasad ustalania inwalidztwa
(Dz. U. Nr 47, poz. 214, zm.);

========================================