Wyrok z dnia 13 października 1995 r.
II URN 39/95

Wydanie wyroku ustalającego, że osoba zainteresowana spełnia warunek
długotrwałej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym, nie jest orzeczeniem
co do istoty sprawy o przyznanie renty inwalidzkiej rolniczej.

Przewodniczący SSN: Teresa Romer, Sędziowie SN: Jerzy Kuźniar, Stefania
Szymańska (sprawozdawca),

Sąd Najwyższy, z udziałem prokuratora Witolda Bryndy, po rozpoznaniu w dniu
13 października 1995 r., sprawy z wniosku Janiny Ż. przeciwko Kasie Rolniczego
Ubezpieczenia Społecznego Oddział Regionalny w R.P. o rentę inwalidzką rolniczą, na
skutek rewizji nadzwyczajnej Ministra Sprawiedliwości [...] od wyroku Sądu
Wojewódzkiego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Lublinie z dnia 2 marca
1993 r. [...]

u c h y l i ł zaskarżony wyrok i decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych
Oddział w R.P. z dnia 13 marca 1992 r., [...] i przyznał Janinie Ż. rentę inwalidzką rol-
niczą od dnia 1 stycznia 1992 r. do dnia 2 marca 1993 r.

U z a s a d n i e n i e

Decyzją z 13 marca 1992 r. pozwany organ rentowy odmówił wnioskodawczyni
Janinie Ż. renty inwalidzkiej rolniczej, ponieważ w wyniku badań lekarskich prze-
prowadzonych przez lekarzy KiZ nie stwierdzono u niej długotrwałej niezdolności do
pracy w gospodarstwie rolnym.
W odwołaniu do Sądu Wojewódzkiego wnioskodawczyni powoływała się na swój
zły stan zdrowia.
Sąd zasięgnął opinii biegłych lekarzy sądowych, którzy stwierdzili u wniosko-
dawczyni długotrwałą niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym (z powodu zmian w
układzie oddechowym i układzie ruchu), poczynając od daty "zgłoszenia roszczenia".
Wyrokiem z 2 marca 1993 r. Sąd Wojewódzki zmienił zaskarżoną decyzję i
ustalił, że wnioskodawczyni Janina Ż. spełnia warunek "długotrwałej niezdolności do
pracy w gospodarstwie rolnym".
W konsekwencji tego organ rentowy decyzją z dnia 7 maja 1993 r. przyznał
wnioskodawczyni rentę inwalidzką rolniczą od dnia 2 marca 1993 r., to jest od daty
wyroku Sądu Wojewódzkiego.
Wyrok nie został zaopatrzony w uzasadnienie, gdyż żadna ze stron nie zgłosiła o
to wniosku w trybie i terminie ustawowym. Uzasadnienie zostało sporządzone dopiero
na żądanie Sądu Najwyższego. W uzasadnieniu Sąd stwierdził, że spór w sprawie
dotyczył tylko kwestii, czy wnioskodawczyni jest długotrwale niezdolna do pracy w
gospodarstwie rolnym. Wyrok ten zaskarżył rewizją nadzwyczajną Minister
Sprawiedliwości. Zarzucając rażące naruszenie prawa, a w szczególności art. 47714 § 2
k.p.c. i art. 21 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników
(Dz. U. z 1993 r., Nr 71, poz. 342), a nadto naruszenie interesu Rzeczypospolitej
Polskiej, Minister wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i decyzji Zakładu Ubezpie-
czeń Społecznych Oddział w R.P. z dnia 13 marca 1992 r. [...] i orzeczenie, że wnios-
kodawczyni Janinie Ż. przysługuje renta inwalidzka rolnicza od dnia 1 stycznia 1992 r.
do dnia 2 marca 1993 r.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Rewizja nadzwyczajna jest uzasadniona.
W szczególności należy stwierdzić, że istotnie sentencja wyroku nie spełnia
wymagań określonych w art. 47714 § 2 k.p.c. Przepis ten stanowi, że w razie uwzględ-
nienia odwołania, Sąd zmienia zaskarżoną decyzję w całości lub w części i orzeka co
do istoty sprawy.
Ustalenia Sądu, że wnioskodawczyni spełnia jedno z wymagań do przyznania renty
inwalidzkiej rolniczej, gdyż występuje u niej długotrwała niezdolność do pracy w gos-
podarstwie rolnym, nie jest równoznaczne z orzeczeniem co do istoty sprawy, to jest z
przyznaniem renty inwalidzkiej rolniczej.
Sąd nie określił również, od jakiej daty przysługuje wnioskodawczyni renta inwalidzka
rolnicza, chociaż biegli lekarze sądowi podali, że długotrwała niezdolność do pracy w
gospodarstwie rolnym występuje u wnioskodawczyni od daty "zgłoszenia roszczenia" (2
stycznia 1992 r.).
Spowodowało to, iż organ rentowy przyznał wnioskodawczyni rentę inwalidzką
rolniczą dopiero od daty wyroku, tj. od 2 marca 1993 r. W konsekwencji wnioskodaw-
czyni została pozbawiona renty inwalidzkiej za okres od 1 stycznia 1992 r. do 2 marca
1993 r., mimo. iż Sąd uznał opinię biegłych za miarodajną, a z czym następnie zgodził
się także organ rentowy (decyzja Kolegium ZUS).
Z tych powodów należy podzielić zarzut rewizji, że zaskarżony wyrok został wy-
dany z rażącym naruszeniem prawa, a w szczególności przepisów powołanych w
rewizji.
Mając to na uwadze Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji wyroku na mocy art.
422 § 1 k.p.c.
Pozbawienie wnioskodawczyni, pobierającej stosunkowo niskie świadczenie
rentowe, zagwarantowanych prawem świadczeń za okres 14 miesięcy, uzasadnia także
zarzut naruszenia interesu Rzeczypospolitej Polskiej. Godzi to bowiem w politykę
socjalną naszego państwa. Niezależnie od tego, treść sentencji zaskarżonego wyroku
narusza powagę wymiaru sprawiedliwości.
Z tych względów Sąd Najwyższy uwzględnił rewizję nadzwyczajną, mimo
wniesienia jej po upływie terminu określonego w art. 421 § 2 k.p.c.

========================================