Wyrok SN - II URN 32/95
Izba:Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych
Sygnatura:II URN 32/95
Typ:Wyrok SN
Opis:Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych 1996/6/87
Data wydania:1995-09-06

Wyrok z dnia 6 września 1995 r.
II URN 32/95

W sprawie o rentę inwalidzką, sąd orzekający ma obowiązek uzyskania
pełnej dokumentacji lekarskiej, jeżeli prawo do tego świadczenia zależy od us-
talenia wstecznej daty inwalidztwa.

Przewodniczący SSN: Maria Tyszel (sprawozdawca), Sędziowie SN: Maria
Mańkowska, Stefania Szymańska,

Sąd Najwyższy, przy udziale prokuratora Iwony Kaszczyszyn, po rozpoznaniu w
dniu 6 września 1995 r. sprawy z wniosku Stanisławy G. przeciwko Zakładowi Ubez-
pieczeń Społecznych-Oddział w P. o rentę inwalidzką, na skutek rewizji nadzwyczajnej
Ministra Sprawiedliwości [...] od wyroku Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 17
lutego 1994 r. [...]

u c h y l i ł zaskarżony wyrok oraz poprzedzający go wyrok Sądu Wojewódz-
kiego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Poznaniu z dnia 22 września 1993 r.,
[...] i sprawę przekazał temuż Sądowi do ponownego rozpoznania.

U z a s a d n i e n i e

Zakład Ubezpieczeń Społecznych-Oddział w P. decyzją z dnia 19 listopada 1992
r. odmówił Stanisławie G., urodzonej 17 października 1947 r., przyznania renty
inwalidzkiej przyjmując, że nie wykazała wymaganego okresu 5 lat zatrudnienia zarów-
no w dziesięcioleciu przed zgłoszeniem wniosku o rentę, jak również w dziesięcioleciu
poprzedzającym powstanie inwalidztwa.
W odwołaniu wniesionym do Sądu Wojewódzkiego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych w Poznaniu wnioskodawczyni podtrzymała żądanie przyznania renty
inwalidzkiej twierdząc, że stała się inwalidą przed upływem 18-tu miesięcy od ustania
zatrudnienia z dniem 22 marca 1982 r., a w dziesięcioleciu poprzedzającym tę datę
przepracowała 5 lat. Podniosła również, że organ rentowy nie uwzględnił jej wszystkich
okresów zatrudnienia, w szczególności od 15 listopada 1988 r. do 30 listopada 1989 r.
Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania podtrzymując stanowisko wyrażone
w zaskarżonej decyzji.
Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Poznaniu uzyskał z
[...] Centrum Onkologii informację, że nie posiada kartoteki wnioskodawczyni, następnie
uzyskał kartę choroby z Zespołu Opieki Zdrowotnej w P. - N.M., po czym zasięgnął
opinii biegłego ginekologa - onkologa na okoliczność daty powstania inwalidztwa. Ten
biegły rozpoznał u wnioskodawczyni zmiany chorobowe piersi lewej w stopniu III, stan
po leczeniu cytostatykami w trakcie leczenia hormonalnego z progresją choroby, stan
po usunięciu guzka w okolicy lewego podudzia o charakterze Hysticytoma w 1983 r. i z
tego powodu zaliczył wnioskodawczynię do II grupy inwalidów. Odnośnie do daty
powstania inwalidztwa biegły podał, że inwalidztwo to istnieje od końca 1987 r.,
natomiast nie da się ustalić inwalidztwa w związku z zabiegiem wykonanym w 1983 r. W
oparciu o tę opinię Sąd Wojewódzki wyrokiem z dnia 22 września 1993 r. [...] oddalił
odwołanie podzielając stanowisko organu rentowego.
Sąd Apelacyjny-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z dnia 17
lutego 1994 r., [...] oddalił rewizję wniesioną przez wnioskodawczynię.
W rewizji nadzwyczajnej Minister Sprawiedliwości wniósł o uchylenie obydwu
wyroków i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Wojewódzkiemu-
-Sądowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zarzucając, że zostały wydane z rażącym
naruszeniem prawa, w szczególności art. 3 § 2 k.p.c. oraz art. 32 i 33 ust. 2 ustawy z
dnia 14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz. U. Nr
40, poz. 267 ze zm.), a nadto z naruszeniem interesu Rzeczypospolitej Polskiej.
Rozpoznając sprawę Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Słusznie w uzasadnieniu rewizji nadzwyczajnej Minister Sprawiedliwości zarzucił,
że Sądy orzekające w swych rozważaniach pominęły niektóre przepisy ustawy z dnia 14
grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz. U. Nr 40,
poz. 267 ze zm.), mające istotne znaczenie dla prawidłowego ustalenia uprawnień
wnioskodawczyni do renty inwalidzkiej. Wywody prawne ograniczono do przepisu art.
32 tej ustawy w powiązaniu z art. 6 ust. 2 ustawy z dnia 17 października 1991 r. o
rewaloryzacji emerytur i rent...(Dz. U. Nr 104, poz. 450 ze zm.), prawidłowo ustalając,
że wnioskodawczyni nie spełnia warunków do renty inwalidzkiej wobec braku wymaga-
nego 5-letniego okresu zatrudnienia przed zgłoszeniem wniosku o rentę. Zasady us-
talania tego okresu określa art. 33 ust. 1 i 2 ustawy o z.e.p. i - w jego świetle - nie
można natomiast uznać za trafne ustalenia, że wnioskodawczyni nie wykazała wyma-
ganego okresu zatrudnienia przed powstaniem inwalidztwa.
Z decyzji organu rentowego wynika, że wnioskodawczyni wykazała okresy
składkowe:
od 1.04.1973 r. do 31.03.1974 r.

- 1 rok
od 4.03.1978 r. do 22.03.1982 r.


- 4 lata i 18 dni,
a więc okres wystarczający do nabycia prawa do renty inwalidzkiej, jeżeli stała się
inwalidą przynajmniej III-ej grupy przed upływem 18-tu miesięcy od ustania zatrud-
nienia, tj. przed dniem 22 września 1983 r., a materiał dowodowy zawarty w aktach
sprawy nie jest wystarczający do stanowczego wykluczenia powstania inwalidztwa
wnioskodawczyni przed tą datą.
W toku pierwszego posiedzenia Sądu w dniu 17 lutego 1993 r. wnioskodawczyni
złożyła wyjaśnienie o przebiegu swojego leczenia oświadczając, że leczy się od 1983 r.
w Specjalistycznym Zespole Onkologicznym w P. przy ul. S., następnie w Centrum
Onkologii na G., a w czasie wykonywania zatrudnienia w Przychodni ZOZ w P. przy ul.
S.
Wielkopolskie Centrum Onkologii w P. w pisemnej informacji wyjaśniło, że w
ewidencji pacjentów nie figuruje pacjentka Stanisława G., również Poradnia Onkolo-
giczna przy ul. S. nie posiada kartoteki wystawionej na to nazwisko. Z uwagi jednak na
to, że w piśmie Sądu brak bliższych informacji o leczeniu wnioskodawczyni zapropono-
wano, aby Sąd skierował wnioskodawczynię do Przychodni Onkologicznej na badanie
lekarskie wraz z wynikami kontrolnych badań lekarskich względnie kartą wypisową ze
szpitala.
Powołany przez Sąd biegły sądowy specjalista onkolog - ginekolog po zbadaniu
wnioskodawczyni w Szpitalu Onkologicznym w P. rozpoznał zmiany chorobowe wyżej
opisane i wyraził opinię, że z całą pewnością wnioskodawczyni jest inwalidą II grupy od
końca 1987 r., kiedy stwierdzono u niej guza piersi rozwijającego się od dłuższego
czasu, ale początku choroby nie da się ustalić.
Biegły podał też, że w 1983 r. wnioskodawczyni była leczona w Poradni Onko-
logicznej w powodu guza na podudziu prawym i wówczas nie stwierdzono żadnych
zmian w gruczole piersiowym. Początku inwalidztwa na ten okres nie da się ustalić.
Uwadze Sądów obu instancji uszło, że treść opinii biegłego, który stwierdził, że
wnioskodawczyni była leczona w Poradni Onkologicznej, pozostaje w sprzeczności z
informacją Centrum Onkologicznego w P., że pacjentka o nazwisku Stanisława G. nie
figuruje w spisie pacjentów oraz że brak jej kartoteki.
Obowiązkiem Sądu I instancji było wyjaśnienie, na jakiej podstawie biegły
stwierdził fakt leczenia wnioskodawczyni w 1983 r. w Poradni Onkologicznej w P. przy
ul. S. i jaki był wynik leczenia z powodu guza na prawym podudziu.
Dla wyjaśnienia tej okoliczności o istotnym znaczeniu dla wyniku sprawy, Sąd
powinien uzyskać szczegółowe informacje od dotychczas występującego biegłego w
celu usunięcia wykazanych rozbieżności. Następnie Sąd powinien uzupełnić materiał
dowodowy przez zebranie pełnej dokumentacji z przebiegu leczenia wnioskodawczyni i
rozważyć celowość zasięgnięcia zespołowej opinii biegłych lekarzy onkologów z
zakresu ginekologii i chirurgii w celu ustalenia w sposób nie budzący wątpliwości, czy
wnioskodawczyni stała się inwalidą co najmniej III grupy w ciągu 18 miesięcy po ustaniu
z dniem 22 marca 1982 r. zatrudnienia, tj. przed dniem 22 września 1983 r.
Materiał dowodowy wymaga więc uzupełnienia we wskazanym kierunku, co
uzasadnia wniosek rewizji nadzwyczajnej o uchylenie zaskarżonych wyroków i przeka-
zanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.
Przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd wyjaśni wyżej wskazaną sprzeczność
pomiędzy informacją Centrum Onkologii w P. a treścią opinii biegłego onkologa. Nie
podważając stwierdzenia biegłego, że początku choroby wnioskodawczyni nie da się
ściśle ustalić, nie można jednak wykluczyć, że dokumentacja lekarska z przebiegu
leczenia wnioskodawczyni w 1983 r. pozwoli na ustalenie, przynajmniej z przeważają-
cym prawdopodobieństwem, kiedy stała się inwalidą III-ej grupy oraz czy w tym czasie,
tj. w 1983 r. przeprowadzono u wnioskodawczyni badanie dla stwierdzenia zmian w
gruczole piersiowym, czy też ograniczono się do badania i leczenia guza podudzia.
Brak pełnej dokumentacji lekarskiej oraz zbyt ogólnie sformułowana przez Sąd I
instancji teza dowodowa spowodowały, że zaskarżone wyroki zapadły przed
wyjaśnieniem wszystkich istotnych okoliczności sprawy. Sąd orzekający w sprawie o
rentę inwalidzką ma obowiązek dołożenia szczególnej staranności dla uzyskania pełnej
dokumentacji lekarskiej, jeżeli prawo do tego świadczenia zależy od ustalenia wstecznej
daty inwalidztwa. Również teza dowodowa dla biegłego powinna wskazywać konkretne
daty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy; niedopełnienie tych obowiązków przez Sąd
orzekający stanowi rażące naruszenie art. 3 § 2 k.p.c. uzasadniające uwzględnienie
rewizji nadzwyczajnej.
Sąd Najwyższy podziela pogląd wyrażony w uzasadnieniu rewizji nadzwyczajnej,
że zaskarżone wyroki naruszają również interes Rzeczypospolitej Polskiej, bowiem w
interesie państwa prawnego leży szczególna dbałość o rozpoznawanie spraw o
świadczenia z ubezpieczenia społecznego pracowników dotkniętych inwalidztwem, a
wydanie wyroku w sprawie niedostatecznie wyjaśnionej podważa zasadę zaufania
obywateli zarówno do Państwa jak i jego organów, zwłaszcza do wymiaru
sprawiedliwości.
Mając powyższe na uwadze Sąd Najwyższy z mocy powołanych przepisów oraz
art. 421 § 2 i 422 § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji wyroku.

========================================
Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych - inne orzeczenia:
dokumentdata wyd.
[IA] II URN 37/96   Wyrok SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych 1997/10/171
1996-10-30 
[IA] II URN 36/96   Wyrok SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych 1997/9/156
1996-10-03 
[IA] II URN 34/96   Wyrok SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych 1997/10/170
1996-10-24 
[IA] II URN 33/96   Wyrok SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych 1997/10/169
1996-10-24 
[IA] II URN 31/96   Wyrok SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych 1997/10/167
1996-10-24 
  • Adres publikacyjny: