Wyrok SN - II PRN 4/96
Izba:Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych
Sygnatura:II PRN 4/96
Typ:Wyrok SN
Opis:Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych 1996/20/305
Data wydania:1996-03-20

- 1 -


Wyrok z dnia 20 marca 1996 r.
II PRN 4/96

Dopuszczalność kwestionowania prawomocnych orzeczeń sądowych
w trybie rewizji nadzwyczajnej ma wyjątkowy charakter i została przez prawo-
dawcę ograniczona do naruszenia interesu Rzeczypospolitej Polskiej lub naru-
szenia prawa w sposób rażący (art. 417 § 1 k.p.c.). Naruszenie prawa jest ra-
żące wtedy, gdy w jego następstwie powstają skutki niemożliwe do aprobaty w
świetle wymagań praworządności, czy też powodujące niemożność akceptacji
zaskarżonego orzeczenia, jako aktu wydanego przez organ praworządnego
państwa.

Przewodniczący SSN: Maria Tyszel, Sędziowie SN: Andrzej Kijowski
(sprawozdawca), Jerzy Kuźniar,

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 20 marca 1996 r. sprawy z powódz-
twa Anny S. przeciwko Przedsiębiorstwu Zaopatrzenia Lecznictwa "C." Spółka z o.o.
w Z.G. o zmianę treści protokołu powypadkowego, na skutek rewizji nadzwyczajnej
NSZZ "Solidarność" od wyroku Sądu Wojewódzkiego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych w Zielonej Górze z dnia 9 sierpnia 1995 r., [...]

o d d a l i ł rewizję nadzwyczajną.

U z a s a d n i e n i e

Powódka Anna S. w pozwie wniesionym w dniu 14 czerwca 1994 r. przeciw-
ko Przedsiębiorstwu Zaopatrzenia Lecznictwa "C." - Spółka z o.o. w Z.G. domagała
się sprostowania protokołu powypadkowego z dnia 10 maja 1994 r. przez ustalenie,
że udar mózgu, któremu uległa w dniu 16 września 1989 r. był wypadkiem przy pra-
cy. W uzasadnieniu takiego żądania powódka podała, że udaru mózgu doznała w
zakładzie pracy i w czasie pracy, a ponadto w warunkach obarczenia nadmiernymi

- 2 -

obowiązkami, powodującymi liczne stresy i nerwową atmosferę.
Odpowiadając na pozew w dniu 12 lipca 1994 r. pozwana Spółka wniosła o
oddalenie powództwa, twierdząc, że schorzenie powódki miało samoistny charakter.
Strona pozwana podniosła też, że powódka co najmniej od 1986 r. cierpiała na cho-
robę nadciśnieniową. Pozwana twierdziła wreszcie, że powódka nie wykonywała pra-
cy nadmiernej, ani dodatkowej.
Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w Zielonej Górze, wyrokiem z dnia 10 maja 1995
r. [...], oddalił powództwo po ustaleniu, że wprawdzie w dniu 16 września 1989 r. po-
wódka w czasie i w miejscu świadczenia pracy na rzecz pozwanej doznała udaru
mózgu pod postacią przemijających zaburzeń krążenia mózgowego, ale był on spo-
wodowany samoistną przyczyną wewnętrzną, tj. miażdżycą naczyń mózgowych i
nadciśnieniem tętniczym.
Rewizję powódki oddalił Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecz-
nych w Zielonej Górze, który w uzasadnieniu wyroku z dnia 9 sierpnia 1995 r., [...],
podzielił w całości ustalenia dokonane przez Sąd pierwszej instancji oraz wyprowa-
dzone z nich wnioski.
Powyższe orzeczenia, rewizją nadzwyczajną z dnia 1 lutego 1996 r., zaskar-
żył Niezależny Samorządny Związek Zawodowy "Solidarność", zarzucając sprzecz-
ność istotnych ustaleń Sądów z treścią zebranego w sprawie materiału i na tej pods-
tawie domagał się w oparciu o art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związ-
kach zawodowych (Dz. U. Nr 55, poz. 234) w zw. z art. 417 § 1 k.p.c. zmiany obu wy-
roków oraz ustalenia, że zdarzenie (udar mózgu), któremu powódka uległa w dniu 16
września 1989 r. jest wypadkiem przy pracy w rozumieniu art. 6 ust. 1 ustawy z dnia
12 czerwca 1975 r. o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodo-
wych (Dz. U. z 1983 r., Nr 30, poz. 144 ze zm.).
W uzasadnieniu rewizji nadzwyczajnej skarżący podniósł, że powołany w
sprawie biegły lekarz neurolog zakwalifikował doznany przez powódkę udar mózgu
jako spowodowany przyczyną samoistną i wykluczył istnienie przyczyny zewnętrznej,
rozumianej jednak tylko w sensie jednorazowego, nagłego zadziałania czynnika zew-
nętrznego w postaci ostrego stresu lub sytuacji emocjonalnej. Biegły dopuścił nato-
miast inną formę przyczyny zewnętrznej, tzn. długotrwałego stresu związanego z do-
datkowymi obowiązkami oraz nadmiarem pracy, i to już wtedy, gdyby taki stan rzeczy

- 3 -

trwał co najmniej kilka tygodni.
Opierając się na wspomnianej opinii Sąd pierwszej instancji wykluczył jednak
wystąpienie tak rozumianej przyczyny zewnętrznej, uznając, że stres psychiczny
związany z pracowniczymi obowiązkami powódki mieścił się w normie, jaką przecięt-
ny organizm ludzki jest w stanie znieść bez istotnego uszczerbku dla zdrowia i dlate-
go nie może być uznany za zewnętrzną przyczynę wypadku. Tymczasem normę do-
puszczalnego wysiłku pracownika należy - według uchwały składu siedmiu sędziów
Sądu Najwyższego z dnia 11 lutego 1963 r., III PO 15/62 (OSPiKA 1964 nr 23) - oce-
niać stosownie do indywidualnych właściwości i sprawności ustroju danej osoby. Jeśli
więc Sąd pierwszej instancji ustalił, że powódka cierpiała na chorobę nadciśnieniową,
to tylko w tym kontekście powinien oceniać jej możliwości wysiłkowe, a nie odnosić je
do wydolności przeciętnego organizmu.
Skarżący zakwestionował też ustalenia Sądów obu instancji, że niezwłocznie
po zauważeniu objawów schorzenia samoistnego, które czyniły powódkę niezdolną
do pracy w dniu 16 września 1989 r. , dyrektor pozwanego przedsiębiorstwa odwiózł
ją do szpitala. Tymczasem świadek Halina S. zeznała, że około godz. 9oo była w po-
koju powódki i widziała ją przy wykonywaniu pracy. Przeczy to zdaniem skarżącego
przyjętej przez Sądy obu instancji tezie o "niezwłoczności" pomocy i dowodzi, że w
założonej przez te Sądy ciągłości działań strony pozwanej zaistniała przerwa, w któ-
rej powódka wykonywała pracę. Wskazuje to, w ocenie skarżącego, że oba wyroki
zawierają sprzeczności w rozumieniu art. 368 pkt 4 k.p.c. pod postacią przeinaczenia
bądź pominięcia wspomnianego dowodu.
Odpowiadając na rewizję nadzwyczajną w dniu 11 marca 1996 r. strona poz-
wana wniosła o jej oddalenie, argumentując, że nie zachodzi sprzeczność istotnych
ustaleń obu Sądów z treścią materiału dowodowego sprawy.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Rewizja nadzwyczajna jest bezzasadna i podlega oddaleniu. Skarżący
przeoczył, że rewizja nadzwyczajna dotyczy orzeczeń prawomocnych a zgodnie z
art. 417 § 1 k.p.c. można ją złożyć jedynie wówczas, gdy zaskarżone orzeczenie sta-
nowi naruszenie interesu Rzeczypospolitej Polskiej lub narusza prawo w sposób "ra-

- 4 -

żący". Zasadą jest bowiem stabilność i wiążąca moc prawomocnych orzeczeń sądo-
wych, zaś dopuszczalność ich kwestionowania w trybie rewizji nadzwyczajnej ma wy-
jątkowy charakter i została przez prawodawcę wyraźnie ograniczona.
Rozpoznając sprawy wniesione w drodze rewizji nadzwyczajnej Sąd Najwyż-
szy zawsze uwzględnia ów wyjątkowy i nadzwyczajny charakter swej właściwości w
tym zakresie. Dotychczasowe orzecznictwo dowodzi, że istnieje niewymierna, ale
dość wyraźna różnica między "prostym", czy "zwykłym" naruszeniem prawa, a naru-
szeniem, które może być zakwalifikowane jako "rażące". Najogólniej rzecz ujmując,
naruszenie prawa jest "rażące" tylko wtedy, gdy w jego wyniku powstają skutki nie-
możliwe do zaakceptowania z punktu widzenia wymagań praworządności, czy też
powodujące niemożność akceptacji zaskarżonego orzeczenia jako aktu wydanego
przez organ praworządnego państwa.
Wnoszący rewizję nadzwyczajną nie tylko nie umotywował, ale nawet nie
zgłosił zarzutu, że zaskarżone orzeczenie narusza interes Rzeczypospolitej Polskiej,
względnie dopuszcza się rażącego naruszenia prawa. Sąd Najwyższy uważa
zresztą, że skarżący nie wykazał nawet "zwykłej" sprzeczności istotnych ustaleń
Sądów obu instancji z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego.Materiał
dowodowy sprawy pokazuje, że Sąd pierwszej instancji przeprowadził bardzo
szczegółowe, wręcz drobiazgowe postępowanie dowodowe, a zebrany materiał
poddał starannej analizie i wnikliwej ocenie, która w żadnym razie nie wykracza poza
granice swobodnej oceny dowodów (art. 233 § 1 k.p.c.).
Dodać przy tym trzeba, że zarzut dopuszczenia powódki do pracy w okolicz-
nościach wskazujących na niezdolność do jej wykonywania oraz zwłoki w udzieleniu
powódce odpowiedniej pomocy lekarskiej był już zgłoszony w rewizji od wyroku Sądu
pierwszej instancji. W związku z tym Sąd Wojewódzki przeprowadził uzupełniające
postępowanie dowodowe, lecz w jego wyniku w pełni podzielił ustalenia i wnioski Są-
du Rejonowego. Sąd Wojewódzki szczegółowo też uzasadnił dlaczego daje wiarę
zeznaniom dyrektora pozwanego przedsiębiorstwa, a odmawia wiarygodności trzy-
krotnie zmienianej wersji zdarzeń z dnia 16 września 1989 r. przedstawionej przez
powódkę, jak też dwukrotnie odmiennej relacji o tych zdarzeniach przez świadka
Halinę S.
Wbrew twierdzeniom rewizji nadzwyczajnej nie zachodzi też nawet "zwykła"

- 5 -

sprzeczność pomiędzy treścią opinii biegłego lekarza neurologa a ustaleniami Sądu
pierwszej instancji w kwestii przyczyny doznanego przez powódkę udaru mózgu.
Wprawdzie biegły nie wykluczył, że zewnętrzną współprzyczyną - obok miażdżycy
naczyń mózgowych oraz choroby nadciśnieniowej - wspomnianego udaru mógłby
być co najmniej kilkutygodniowy stres związany z dodatkowymi obowiązkami i nad-
miarem pracy, ale bardzo wyraźnie podkreślił rzecz skądinąd oczywistą, iż do kom-
petencji sądu orzekającego w sprawie należy ustalenie, czy takie warunki rzeczywiś-
cie zaistniały. Sąd zaś ustalił, że powódka nie wykonywała pracy spoza zakresu jej
normalnych obowiązków, a i te nie były nadmierne nawet dla osoby dotkniętej cho-
robą nadciśnieniową. Zresztą w 1989 r. żaden z pracowników pozwanego przedsię-
biorstwa nie mógł się jeszcze uskarżać na nadmiar pracy.
Z wyżej wskazanych względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 421 § 1
k.p.c. orzekł jak w sentencji.

========================================
Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych - inne orzeczenia:
dokumentdata wyd.
[IA] II PRN 9/96   Wyrok SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych 1997/5/70 Orzecznictwo Sądów Polskich 1997/7-8/131
1996-09-05 
[IA] II PRN 8/96   Wyrok SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych 1997/9/149
1996-10-24 
[IA] II PRN 7/96   Wyrok SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych 1996/24/372
1996-05-28 
[IA] II PRN 5/96   Wyrok SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych 1996/21/321
1996-04-23 
[IA] II PRN 3/96   Wyrok SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych 1996/18/264
1996-03-06 
  • Adres publikacyjny: