Wyrok z dnia 8 czerwca 1994 r.II PRN 3/94


Inwalidztwo II grupy wywołane schorzeniami samoistnymi, nie wyłącza
dochodzenia renty uzupełniającej (art. 444 § 2 k.c.) z tytułu występującego
obok niego inwalidztwa III grupy spowodowanego chorobą zawodową.



Przewodniczący SSN: Teresa Romer, Sędziowie SN: Stefania Szymańska
(sprawozdawca), Maria Tyszel,


Sąd Najwyższy przy udziale prokuratora Jana Szewczyka, po rozpoznaniu w
dniu 8 czerwca 1994 r. sprawy z powództwa Czesława O. przeciwko Fabryce Wago-
nów "Świdnica" S.A. w Ś. o rentę uzupełniającą, na skutek rewizji nadzwyczajnej
Ministra Sprawiedliwości [...] od wyroku Sądu Apelacyjnego-Sądu Pracy i Ubezpie-
czeń Społecznych we Wrocławiu z dnia 2 lipca 1993 r. [...],


u c h y l i ł zaskarżony wyrok oraz poprzedzający go wyrok Sądu Woje-
wódzkiego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych we Wrocławiu z dnia 14 grudnia
1992 r. [...] i przekazał sprawę temu Sądowi Wojewódzkiemu do ponownego rozpo-
znania.

U z a s a d n i e n i e


Powód Czesław O., po sprecyzowaniu żądań pozwu, domagał się zasądzenia
od pozwanej Fabryki Wagonów "Ś." S.A. w Ś. skapitalizowanej renty wyrównawczej
za okres od 1 stycznia 1990 r. do 31 maja 1992 r. w kwocie 35.000.000 zł oraz na
przyszłość od dnia 1 czerwca 1992 r. po 1.000.000 zł miesięcznie. W uzasadnieniu
pozwu podał, że u strony pozwanej był zatrudniony w latach 1952-1983, ostatnio w
charakterze ślusarza i w czasie tej pracy nabawił się choroby zawodowej - uszko-
dzenia słuchu.

Strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa zarzucając, że powód,
niezależnie od choroby zawodowej, został zaliczony do II grupy inwalidów z
ogólnego stanu zdrowia i z uwagi na ten ostatni stan zdrowia zaprzestał wykony-
wania pracy.

Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych we Wrocławiu wyro-
kiem z dnia 14 grudnia 1992 r. powództwo oddalił. Sąd ustalił, że powód od 1983 r.
nie pracuje, gdyż orzeczeniem Obwodowej K.I.Z. z dnia 18 lutego 1983 r. został jed-
nocześnie zaliczony do III grupy inwalidów z tytułu choroby zawodowej i do II grupy
inwalidów z ogólnego stanu zdrowia. Inwalidztwo powoda z ogólnego stanu zdrowia
spowodowało, że stał się on całkowicie niezdolny do pracy zarobkowej, a zaliczenie
powoda do III grupy inwalidów z tytułu choroby zawodowej nie miało wpływu na jego
zdolność do zarobkowania. W tej sytuacji Sąd uznał, że powód nie poniósł szkody w
rozumieniu art. 444 § 2 k.c. i dlatego uznał roszczenie powoda za nieuzasadnione.

Na skutek rewizji powoda sprawę rozpoznawał Sąd Apelacyjny-Sąd Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych, który wyrokiem z dnia 2 lipca 1993 r. rewizję oddalił.
Sąd Apelacyjny podzielił ustalenia i pogląd Sądu I instancji, że przyczyną całkowitej
utraty przez powoda zdolności do zarobkowania są schorzenia samoistne nie pozo-
stające w żadnym związku z chorobą zawodową - uszkodzeniem słuchu. Zdaniem
Sądu Apelacyjnego, choroba zawodowa nie spowodowała również zwiększenia już
istniejącej u powoda niezdolności do pracy. Skoro więc całkowita niezdolność do
pracy powoda powstała z ogólnego stanu zdrowia, na który choroba zawodowa po-
zostawała bez wpływu, to nie ma podstaw do uwzględnienia roszczeń pozwu.

Od wyroku tego złożył rewizję nadzwyczajną Minister Sprawiedliwości. Zarzu-
cając rażące naruszenie prawa, a w szczególności art. 3 § 2 k.p.c., art. 316 § 1
k.p.c., art. 416 k.c., art. 444 § 2 k.c. oraz naruszenie interesu Rzeczypospolitej Pol-
skiej, Minister wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku oraz poprzedzającego go
wyroku Sądu Wojewódzkiego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych we Wrocławiu
z dnia 14 grudnia 1992 r. i przekazanie sprawy temu ostatniemu Sądowi do ponow-
nego rozpoznania.


Sąd Najwyższy zważył, co następuje :


Rewizja nadzwyczajna jest uzasadniona, gdyż zaskarżony wyrok istotnie ra-
żąco narusza powołane wyżej przepisy prawa. Przede wszystkim nie można podzie-
lić poglądu Sądu, iż powód utracił zdolność do zarobkowania wyłącznie z powodu
schorzeń samoistnych, skoro powód niezależnie od inwalidztwa z tego tytułu został
równocześnie zaliczony do III grupy inwalidów z tytułu choroby zawodowej - uszko-
dzenia słuchu. Inwalida III grupy zachowuje jedynie znacznie ograniczoną zdolność
do wykonywania dotychczasowego zatrudnienia bądź też zdolność tę traci, zacho-
wując jednak zdolność do wykonywania innego, niżej kwalifikowanego zatrudnienia.
Skoro - jak trafnie wywiedziono w rewizji nadzwyczajnej - prócz inwalidztwa II grupy
wywołanego schorzeniami samoistnym, powód jest bezspornie inwalidą III grupy z
powodu choroby zawodowej - znacznego stopnia uszkodzenia słuchu, powstałego w
związku z narażeniem zawodowym podczas pracy u strony pozwanej - to inwalidz-
two to istniejące obok inwalidztwa z ogólnego stanu zdrowia, mogło ograniczać jego
widoki na przyszłość w zakresie przekwalifikowania zawodowego, czy też podejmo-
wania innej, niżej kwalifikowanej pracy. Tym samym powód spełnia warunki, o jakich
mowa w art. 444 § 1 k.c., zgodnie z którym w razie uszkodzenia ciała lub wywołania
rozstroju zdrowia, naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu
koszty. Jeżeli zaś poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy
zarobkowej, albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powo-
dzenia na przyszłość, może on żądać od zobowiązanego naprawienia szkody do
wysokości odpowiedniej renty.

Nie można podzielić poglądu Sądu, że choroba zawodowa powoda nie spo-
wodowała również zwiększenia już istniejącej u powoda niezdolności do pracy z po-
wodu schorzeń samoistnych. Pogląd ten pozostaje bowiem w sprzeczności z orze-
czeniem Obwodowej K.I.Z. z dnia 7 września 1982 r. (akta rentowe powoda), w uza-
sadnieniu którego stwierdzono, że "przewlekłe zapalenie oskrzeli przy niewydolności
IIo znacznie ogranicza możliwości zarobkowania w warunkach normalnych, tym bar-
dziej, że chory ma ubytki słuchu typu zawodowego".
Bez znaczenia jest przy tym okoliczność, że samo zwolnienie powoda z pracy na-
stąpiło z powodu inwalidztwa z przyczyn ogólnych. Jak to bowiem wyjaśnił Sad Naj-
wyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 2 czerwca 1993 r., II PRN 3/93 (nie publiko-
wany) samo zwolnienie pracownika z pracy z powodu inwalidztwa z przyczyn ogól-
nych, nie przesądza o braku związku między jego niezdolnością do pracy, a chorobą
zawodową.

Dlatego przy ponownym rozpoznawaniu sprawy Sąd powinien przeprowadzić
postępowanie dowodowe, m.in. przez dopuszczenie dowodu z opinii biegłych lekarzy
sądowych, właściwych specjalistów w zakresie schorzeń powoda, na okoliczność
ustalenia wpływu choroby zawodowej powoda na jego zdolność do pracy zarobkowej
oraz na zmniejszenie się jego widoków na przyszłość z powodu tej choroby i
uwzględniając wszystkie istotne okoliczności sprawy rozstrzygnąć o zasadności po-
wództwa.

Zaskarżony wyrok nie tylko rażąco narusza powołane na wstępie przepisy
prawa, lecz również interes Rzeczypospolitej Polskiej. Interes Rzeczypospolitej prze-
jawia się bowiem w zagwarantowanej prawem trosce o wyrównanie wszystkich
szkód pracownikom, którzy utracili zdolność do zarobkowania z powodu chorób za-
wodowych i wypadków przy pracy.

Stąd też rewizja nadzwyczajna oraz jej wniosek zasługują na uwzględnienie
mimo upływu terminu, o jakim mowa w art. 421 § 2 k.p.c.