Wyrok SN - II PRN 13/95
Izba:Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych
Sygnatura:II PRN 13/95
Typ:Wyrok SN
Opis:Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych 1996/15/211
Data wydania:1996-02-02

Wyrok z dnia 2 lutego 1996 r.
II PRN 13/95

W sprawie o rentę wyrównawczą z tytułu choroby zawodowej, jako do-
tyczącej roszczeń związanych ze stosunkiem pracy w rozumieniu art. 476 § 1 pkt
1 k.p.c., sąd nie jest związany żądaniem pozwu i orzeka o roszczeniach
wynikających z faktów ustalonych w postępowaniu dowodowym (art. 4771 § 1
k.p.c.).


Przewodniczący SSN: Maria Tyszel, Sędziowie SN: Jerzy Kuźniar (sprawoz-
dawca), Stefania Szymańska,

Sąd Najwyższy, z udziałem prokuratora Iwony Kaszczyszyn, po rozpoznaniu w
dniu 2 lutego 1996 r. sprawy z powództwa Zbigniewa K. przeciwko [...] Spółce Węglo-
wej S.A. Kopalni Węgla Kamiennego "S." w G. o rentę wyrównawczą z tytułu choroby
zawodowej, na skutek rewizji nadzwyczajnej Ministra Sprawiedliwości [...] od wyroku
Sądu Rejonowego-Sądu Pracy w Gliwicach z dnia 27 czerwca 1994 r., [...]

u c h y l i ł zaskarżony wyrok w części umarzającej postępowanie (pkt 2) i
sprawę przekazał w tym zakresie Sądowi Rejonowemu-Sądowi Pracy w Gliwicach do
ponownego rozpoznania.


U z a s a d n i e n i e

W pozwie z dnia 4 lutego 1994 r. powód Zbigniew K. dochodził zasądzenia od
pozwanej [...] Spółki Węglowej SA KWK "S." w G. kwoty 20.000.000 zł tytułem "odszko-
dowania za cierpienia fizyczne i krzywdę moralną" oraz renty wyrównawczej w kwocie
po 1.500.000 zł miesięcznie, poczynając od 1 października 1990 r. z ustawowymi
odsetkami od dnia doręczenia pozwanemu odpisu pozwu. W uzasadnieniu powód
twierdził, że na skutek warunków pracy górniczej utracił dalszą zdolność do niej i został
skierowany na rentę inwalidzką, co uzasadnia pozew, biorąc pod uwagę dochody jakie
faktycznie obecnie otrzymuje (niższe niż wynagrodzenie, które uzyskiwałby przy
kontynuowaniu pracy górniczej).
W odpowiedzi na pozew, strona pozwana uznała powództwo co do zasady
przyznając, że stosunek pracy łączący strony ustał na skutek jego rozwiązania wobec
przejścia powoda na rentę inwalidzką z tytułu choroby zawodowej. Jednakże powód
podjął działalność gospodarczą i dochody z niej powinny być wraz z pobieraną rentą
inwalidzką podstawą porównania z wynagrodzeniem, jakie osiągałby kontynuując
zatrudnienie.
Do odpowiedzi dołączono kserokopię wypisu orzeczenia Obwodowej Komisji
Lekarskiej d/s Inwalidztwa i Zatrudnienia [...] w G. z dnia 13 września 1993 r. ustalają-
cego 10% stałego uszczerbku na zdrowiu w związku z chorobą zawodową.
Wyrokiem częściowym z dnia 13 maja 1994 r. [...] Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w
Gliwicach zasądził od strony pozwanej na rzecz powoda kwotę 15.915.000 zł z usta-
wowymi odsetkami od dnia 4 maja 1994 r., przy czym z protokołu rozprawy wynika, że
powyższa kwota rekompensowała dalszy 15% uszczerbek na zdrowiu stwierdzony w
opinii biegłego sądowego.
W toku dalszego postępowania Sąd orzekający po przeprowadzeniu dowodu z
opinii biegłego z zakresu świadczeń z ubezpieczenia społecznego i rent uzupełniają-
cych, wyrokiem z dnia 27 czerwca 1994 r. zasądził od pozwanego na rzecz powoda
kwotę 14.158.700 zł tytułem skapitalizowanej renty wyrównawczej za okres od 8 lutego
1991 r. do 28 lutego 1994 r. z ustawowymi odsetkami od dnia 1 marca 1994 r., umorzył
postępowanie "w pozostałej części roszczenia" i orzekł o kosztach postępowania.
Wobec braku wniosku stron nie zostało sporządzone uzasadnienie wyroku.
Wyrok ten w punkcie I orzekającym o rencie wyrównawczej, został na wniosek
powoda sprostowany postanowieniem z dnia 13 grudnia 1994 r., w ten sposób, że "w
miejsce kwoty 14,158.700 zł wpisano 50.158.700 zł", stwierdzając błąd rachunkowy,
skoro "odliczono z rachunku kwoty po 18.000.000 zł za pół roku 1992 i za dalsze pół
roku 1993".
Wobec zażalenia pozwanego, Sąd Wojewódzki- Sąd Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych w Katowicach, postanowieniem z dnia 22 maja 1995 r., [...] zmienił zas-
karżone postanowienie i wniosek o sprostowanie wyroku oddalił, wskazując, że błąd
zawiera opinia biegłego, taki zaś błąd nie podlega sprostowaniu w trybie art. 350 k.p.c.
Wyrok Sądu Rejonowego został zaskarżony rewizją nadzwyczajną przez Ministra
Sprawiedliwości w części umarzającej postępowanie, zarzucając rażące naruszenie
prawa, tj. art. 444 § 1 i 2 k.c., 233 § 1 i 4771 § 1 k.p.c. oraz interesu Rzeczypospolitej
Polskiej. Rewidujący wnosił o uchylenie zaskarżonego wyroku w części umarzającej
postępowanie i zasądzenie na rzecz powoda dodatkowo kwoty 3.600 zł lub też o
uchylenie wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego
rozpoznania.
Według rewizji nadzwyczajnej, Sąd orzekający oparł się w całości na opinii bieg-
łego mimo, iż opinia ta budziła zasadnicze wątpliwości, skoro bezzasadnie "odliczała"
od należnej powodowi renty kwotę 36.000.000 zł, jako dochód przez powoda
osiągnięty za okres od lipca 1992 r. do czerwca 1993 r., gdy tymczasem zatrudnienie
powoda w [...] Towarzystwie Ubezpieczeniowym "H.I." rozpoczęło się od dnia 1 lipca
1993 r.
W sporządzonym - na żądanie Sądu Najwyższego w trybie art. 419 § 3 k.p.c. -
uzasadnieniu, Sąd Rejonowy wskazał, że oparł się w całości na opinii biegłego, który
przyjął, że powód jako inwalida rozpoczął pracę [...] od lipca 1992 r., gdy tymczasem
powód pracę tę rozpoczął w lipcu 1993 r.", to zaś spowodowało mylne wyliczenie do-
chodów osiągniętych przez niego i zaniżyło należną rentę o kwotę 36.000.000 zł.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Rewizja nadzwyczajna jest uzasadniona wobec słuszności podniesionych w niej
zarzutów, zaś jej uwzględnienie powoduje uchylenie zaskarżonego wyroku w części
umarzającej postępowanie (pkt 2) i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu do
ponownego rozpoznania.
Nie jest wątpliwe - jako nie kwestionowane przez strony i rewizję nadzwyczajną -
że powództwo w przedmiocie skapitalizowanej renty wyrównawczej jest uzasadnione,
wobec treści art. 444 § 2 k.c. Powołując okoliczności sprawy przytoczone w części
wstępnej uzasadnienia, a także "przyznane" przez Sąd orzekający w uzasadnieniu
wyroku sporządzonym po wniesieniu rewizji nadzwyczajnej, należy zauważyć, że przy
wydawaniu wyroku Sąd w całości oparł się na opinii biegłego, gdyż nie była ona
kwestionowana przez strony, zaś pełnomocnik powoda ograniczył żądanie pozwu do
kwoty renty wyliczonej w opinii biegłego.
Opinia ta tymczasem nie może być uznana za miarodajną, skoro nie uwzględnia
innych dowodów w sprawie, w tym zwłaszcza dokumentu, tj. zaświadczenia [...]
Towarzystwa Ubezpieczeniowego "H.I." w S. z dnia 9 maja 1994 r., z którego wynika,
że powód podjął zatrudnienie od dnia 1 lipca 1993 r. Ustalając więc dochód powoda w
okresie od 1 lipca 1992 r. do 30 czerwca 1993 r., biegły zawyżył go o 36.000.000 zł, co
w sposób oczywisty wpłynęło na wysokość dochodzonego świadczenia - należnej renty
wyrównawczej.
Już to wskazuje na oczywiste naruszenie przez Sąd Rejonowy przepisu art. 233
§ 1 k.p.c., który nakazuje wszechstronne rozważenie dowodów. Gdyby Sąd analizował
opinię biegłego przy rozważeniu pozostałego materiału dowodowego sprawy, to st-
wierdziłby jej sprzeczność z cytowanym wyżej zaświadczeniem z dnia 9 maja 1994 r.,
która mogła być usunięta w ustnych wyjaśnieniach biegłego, stosownie do art. 286
k.p.c.
Trafnie też zarzuca rewidujący, że fakt ograniczenia powództwa przez pełno-
mocnika powoda do kwoty wyliczonej w opinii, nie wiązał sądu orzekającego. Rozpoz-
nawana sprawa miała bowiem charakter sprawy z zakresu prawa pracy, gdyż dotyczy
roszczeń związanych ze stosunkiem pracy (art. 476 § 1 pkt 1 k.p.c.). W takiej zaś
sytuacji Sąd orzekając o roszczeniach, wynikających z faktów przytoczonych przez
pracownika i potwierdzonych postępowaniem dowodowym (art. 4771 § 1 k.p.c.), nie jest
związany żądaniem pozwu.
W rozpoznawanej sprawie zachodziła taka właśnie sytuacja, skoro przeprowa-
dzone postępowanie dowodowe wykazało, że należna powodowi renta wyrównawcza
za okres od 8 lutego 1991 r. do 28 lutego 1994 r. powinna być wyższa, niż ostatecznie
dochodzona po ograniczeniu żądania pozwu w tym zakresie. Powyższe uzasadnia
rewizję nadzwyczajną i daje podstawę do uchylenia zaskarżonego wyroku w części
umarzającej postępowanie i przekazanie sprawy sądowi I instancji do ponownego
rozpoznania. W postępowaniu takim, Sąd wyjaśni wątpliwości wynikające z opinii
biegłego, po uwzględnieniu innych dowodów zebranych w sprawie i oceni wysokość
dalszej renty wyrównawczej należnej powodowi.
Zdaniem Sądu Najwyższego brak było warunków do ostatecznego rozstrzyg-
nięcia sprawy, skoro zachodzi konieczność uzupełnienia materiału dowodowego w
podany wyżej sposób i jego ponowna ocena.
Nie wyjaśniając w sposób należyty sprawy i pomijając przepisy postępowania o
zasadach orzekania w sprawach ze stosunku pracy, Sąd pozbawił długoletniego
pracownika, obecnie inwalidę II grupy całkowicie niezdolnego do pracy, należnego
świadczenia z tytułu choroby zawodowej, co narusza także interes Rzeczypospolitej
Polskiej. Pracownicy bowiem, którzy w wyniku choroby zawodowej utracili zdolność do
pracy, powinni otrzymać pełne świadczenia przewidziane z tego tytułu w obowiązu-
jącym prawie.
Z tych względów na podstawie art. 422 § 2 k.p.c. orzeczono, jak w sentencji.

=======================================
Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych - inne orzeczenia:
dokumentdata wyd.
[IA] II PRN 9/96   Wyrok SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych 1997/5/70 Orzecznictwo Sądów Polskich 1997/7-8/131
1996-09-05 
[IA] II PRN 8/96   Wyrok SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych 1997/9/149
1996-10-24 
[IA] II PRN 7/96   Wyrok SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych 1996/24/372
1996-05-28 
[IA] II PRN 5/96   Wyrok SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych 1996/21/321
1996-04-23 
[IA] II PRN 4/96   Wyrok SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych 1996/20/305
1996-03-20 
  • Adres publikacyjny: