Wyrok z dnia 16 stycznia 2007 r.
II PK 174/06

Niewykonanie przez pracodawcę obowiązku świadczenia w naturze w sy-
tuacji, gdy nie jest przewidziane zastępcze świadczenie pieniężne, uprawnia
pracownika - według jego wyboru - do dochodzenia wykonania świadczenia w
naturze lub odszkodowania (art. 353, art. 363 i art. 471 k.c. w związku z art. 300
k.p.).

Przewodniczący SSN Kazimierz Jaśkowski (sprawozdawca), Sędziowie SN:
Beata Gudowska, Roman Kuczyński.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 16 stycznia
2007 r. sprawy z powództwa Antoniego C. przeciwko Przedsiębiorstwu Komunikacji
Samochodowej C. Spółce z o.o. w C. o ustalenie i zapłatę, na skutek skargi kasacyj-
nej powoda od wyroku Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w
Słupsku z dnia 30 grudnia 2005 r. [...]

o d d a l i ł skargę.

U z a s a d n i e n i e


Powód Antoni C. w sprawie przeciwko jego byłemu pracodawcy - Przedsię-
biorstwu Komunikacji Samochodowej w C. Spółce z o.o. w C. o ustalenie i zapłatę
wniósł skargę kasacyjną od wyroku Sądu Okręgowego w Słupsku z dnia 30 grudnia
2005 r. [...]. Zaskarżonym wyrokiem oddalono jego apelację od wyroku Sądu pierw-
szej instancji oddalającego powództwo.

Powód pracował u pozwanego jako radca prawny do czasu przejścia na eme-
ryturę dnia 1 kwietnia 2003 r. Przejście na emeryturę nie pozbawiło go prawa do ko-
rzystania z ulgowych przejazdów środkami transportu strony pozwanej. Legitymację
uprawniającą do ulgi pozwany wystawił powodowi dopiero dnia 2 czerwca 2004 r.
Powód domaga się więc ustalenia, że w okresie między 1 kwietnia 2003 r. a 2
czerwca 2004 r. miał prawo do ulgowych przejazdów oraz zasądzenia od pozwanego
10.001 zł, będących - jego zdaniem - równowartością tego uprawnienia.

Sądy obu instancji uznały żądania powoda za bezzasadne z uwagi na brak
interesu prawnego w żądaniu ustalenia (art. 189 k.p.c.) oraz niewykazanie szkody
wynikającej z niewydania legitymacji.

W skardze kasacyjnej powód zaskarżył wyrok Sądu Okręgowego w części
dotyczącej zapłaty. Zarzucił naruszenie § 24 ust. 1 i 2 pkt 1 regulaminu, art. 183a § 1 i
art. 183b § 1 k.p., art. 6 i art. 363 k.c. oraz art. 32 Konstytucji.


Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Skarga jest bezzasadna. Prawo powoda do korzystania z ulgowych przejaz-
dów nie budzi wątpliwości, gdyż wynika wprost z § 60 ponadzakładowego układu
zbiorowego pracy dla pracowników transportu samochodowego z dnia 15 listopada
1995 r. oraz § 24 regulaminu pracy obowiązującego u pozwanego. Nie ma więc żad-
nych podstaw do uznania zasadności zarzutu naruszenia przepisów dotyczących
równego traktowania i zakazujących dyskryminacji (art. 32 Konstytucji i art. 183a § 1
oraz art. 183b § 1 k.p.).
Powód twierdzi, że dochodzona kwota 10.001 zł stanowi równowartość przy-
sługującego mu uprawnienia do ulgowych przejazdów, czego pozbawił go pozwany.
Z wywodów skargi kasacyjnej wynika, iż zdaniem powoda za pozbawienie możliwo-
ści korzystania z tego prawa w naturze przysługuje mu zryczałtowane świadczenie
pieniężne (którego wartość obliczył w sposób dowolny, być może mając na uwadze,
że skarga kasacyjna przysługuje - w sprawach z zakresu prawa pracy - gdy wartość
przedmiotu zaskarżenia wynosi co najmniej dziesięć tysięcy złotych - art. 3982 § 1
k.p.c.). To twierdzenie powoda jest błędne.

Niewykonanie przez pracodawcę zobowiązania w naturze, czyli niewydanie
wskazanej legitymacji - na podstawie art. 353 oraz art. 363 i art. 471 k.c. związku z
art. 300 k.p. - uprawnia pracownika lub emeryta do żądania jego wykonania lub za-
płaty odszkodowania, jak trafnie przyjęły Sądy obu instancji. Wtedy, gdy przepisy
prawa pracy lub umowa przewidują możliwość wyboru przez pracownika lub praco-
dawcę świadczenia w naturze lub zastępującego go świadczenia pieniężnego, w ra-
zie niewykonania przez pracodawcę wybranego przez pracownika świadczenia w
naturze nabywa on prawo do odszkodowania w wysokości nie niższej niż wysokość
świadczenia pieniężnego. W pozostałych przypadkach pracodawca ponosi odpowie-
dzialność za wyrządzoną pracownikowi szkodę tylko na zasadach określonych przez
przepisy Kodeksu cywilnego, stosowane odpowiednio na mocy art. 300 k.p. Nato-
miast gdy przewidziana jest możliwość świadczenia w naturze lub pieniądzu, to od-
powiedzialność z Kodeksu cywilnego ma charakter uzupełniający. Pracodawca po-
nosi tę odpowiedzialność za dalszą szkodę powstałą w wyniku nienależytego wyko-
nania obowiązku świadczenia (w naturze lub w pieniądzu), w szczególności za opóź-
nione spełnienie świadczenia.

Z tego względu trafny jest pogląd Sądów obu instancji, że powód powinien
udowodnić wysokość szkody. Obowiązek ten ciąży na poszkodowanym niezależnie
od tego, czy jako podstawę odpowiedzialności pozwanego przyjąć czyn niedozwo-
lony (art. 415 k.c.), czy niewykonanie umowy (art. 471 k.c.).

Z tych względów na podstawie art. 39814 k.p.c. orzeczono jak w sentencji.
========================================