Wyrok z dnia 11 kwietnia 2006 r.
I UK 144/05

W razie braku podstaw do zastosowania art. 2 ust. 4 albo art. 2 ust. 5
ustawy z dnia 25 kwietnia 1997 r. o zmianie ustawy o kombatantach oraz niektó-
rych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego
(Dz.U. Nr 68, poz. 436) dodatek kombatancki i ryczałt energetyczny przewi-
dziane w ustawie z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych
osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego (jedno-
lity tekst: Dz.U. z 2002 r. Nr 42, poz. 371 ze zm.) nie mogą zostać przywrócone
(nie są wypłacane) za okres przypadający przed pierwszym dniem miesiąca, w
którym został zgłoszony stosowny wniosek w organie rentowym (art. 129 ust. 1
ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpie-
czeń Społecznych, jednolity tekst: Dz.U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 ze zm.).

Przewodniczący Prezes SN Walerian Sanetra (sprawozdawca), Sędziowie
SN: Teresa Flemming-Kulesza, Katarzyna Gonera.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 11 kwietnia 2006 r.
sprawy z odwołania Mieczysławy K. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych-
Oddziałowi w O. o dodatek kombatancki i ryczałt energetyczny od 1 lipca 1993 r., na
skutek kasacji ubezpieczonej od wyroku Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 27
maja 2004 r. [...]

o d d a l i ł kasację.

U z a s a d n i e n i e


W imieniu wnioskodawczyni Mieczysławy K. wniesiona została kasacja od wy-
roku Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 27 maja 2004 r. [...], którym Sąd ten
oddalił jej apelację od wyroku Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Spo-
łecznych w Olsztynie z dnia 28 stycznia 2004 r. [...].

Sąd pierwszej instancji oddalił odwołanie wnioskodawczyni od decyzji Zakładu
Ubezpieczeń Społecznych-Oddziału w O. z dnia 29 lipca 2003 r., którą Zakład ten
przyznał jej dodatek kombatancki i ryczałt energetyczny od 1 lipca 2003 r. Sąd ten
ustalił, że organ rentowy decyzją z dnia 16 stycznia 1979 r. przyznał wnioskodaw-
czyni prawo do renty inwalidzkiej, zaś decyzją z dnia 9 stycznia 1981 r. prawo do
emerytury. Przy określaniu wysokości emerytury staż pracy wyliczony został na 26 lat
i 12 dni; uwzględniono w nim przy tym okres walki zbrojnej o utrwalenie władzy ludo-
wej (od 18 lipca 1945 r. do 15 maja 1947 r.), z tytułu którego wnioskodawczyni pobie-
rała dodatek kombatancki. W związku z tym, że w dniu 4 czerwca 1993 r. do organu
rentowego wpłynęła decyzja Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Re-
presjonowanych o pozbawieniu wnioskodawczyni uprawnień kombatanckich decyzją
z dnia 21 czerwca 1993 r. organ rentowy wstrzymał wnioskodawczyni wypłatę świad-
czeń wynikających z uprawnień kombatanckich. Natomiast decyzją z dnia 23 grudnia
1996 r. - w związku z wpłynięciem decyzji Kierownika Urzędu do Spraw Kombatan-
tów i Osób Represjonowanych z dnia 30 czerwca 2003 r. o uchyleniu wcześniejszej
decyzji i zmianie tytułu uprawnień kombatanckich - przyznał wnioskodawczyni prawo
do świadczenia pieniężnego przewidzianego za deportację do pracy przymusowej w
okresie od kwietnia 1944 r. do stycznia 1945 r. Z decyzji Kierownika Urzędu do
Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych wynikało, że został uznany okres
służby wnioskodawczyni w organizacji niepodległościowej ,,Jeszcze Polska nie zgi-
nęła" od czerwca 1943 r. do marca 1944 r. oraz że zachowano okres działalności
kombatanckiej przyznanej przez Związek Bojowników o Wolność i Demokrację od 18
lipca 1945 r. do 15 maja 1947 r.

W ocenie Sądu Okręgowego zaskarżona decyzja była prawidłowa i zgodna z
art. 129 ust. 1 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu
Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. Nr 162, poz. 1118 ze zm.), przewidującym, że
świadczenie wypłaca się poczynając od dnia powstania do nich prawa, nie wcześniej
jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu.
Skoro wniosek Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowa-
nych z dnia 30 czerwca 2003 r. wpłynął do organu rentowego w lipcu 2003 r., to
,,prawidłowo dodatek kombatancki, ryczałt energetyczny oraz działalność komba-
tancka" zostały uwzględnione poczynając od 1 lipca 2003 r. Ponadto skoro wniosko-
dawczyni udokumentowała stosowny staż pracy zapewniający jej prawo do emery-
tury, to zgodnie z art. 5 ust. 3 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpie-
czeń Społecznych nie było przesłanek do liczenia okresu działalności kombatanckiej
w wymiarze podwójnym.

Rozstrzygając sprawę w wyniku apelacji wnioskodawczyni Sąd drugiej instan-
cji w szczególności powtórzył, że zgodnie z prawidłowo zastosowanym przez Sąd
pierwszej instancji przepisem art. 129 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o eme-
ryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych świadczenie wypłaca się
poczynając od dnia powstania prawa do świadczenia, nie wcześniej niż od miesiąca,
w którym złożono wniosek lub wydano decyzję z urzędu. Brzmienie wymienionego
przepisu nie nasuwa żadnych wątpliwości. Wynika z niego, że wypłatę świadczenia
warunkuje nie tylko prawo do jego nabycia ale również data złożenia o nie wniosku.
Błędna decyzja Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowa-
nych pozbawiająca wnioskodawczynię prawa do uprawnień kombatanckich oraz de-
cyzja uchylająca wcześniejszą błędną decyzję pozbawiającą wnioskodawczynię
prawa do tych uprawnień nie były przesłankami decydującymi o dacie wypłaty świad-
czeń, bowiem w sprawach z zakresu prawa ubezpieczeń społecznych obowiązuje
generalna zasada, że postępowanie wszczyna się i świadczenia wypłaca się na
wniosek osoby uprawnionej, a nie z urzędu. Wnioskodawczyni decyzje Kierownika
Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych o uchyleniu wcześniej-
szej decyzji i o zmianie tytułu uprawnień kombatanckich (z dnia 30 czerwca 2003 r.)
złożyła do organu rentowego w dniu 25 lipca 2003 r. Słusznie zatem świadczenie
uwzględniające dodatek kombatancki, ryczałt energetyczny i ,,działalność komba-
tancką" zostało jej wypłacone od pierwszego dnia miesiąca, w którym złożyła wnio-
sek, tj. od 1 lipca 2003 r. Organ rentowy przyznając i pozbawiając wnioskodawczynię
prawa do wymienionych świadczeń nie dopuścił się błędu w rozumieniu art. 133 ust.
1 pkt 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubez-
pieczeń Społecznych ,,uprawniającego do przyznania świadczenia z uwzględnieniem
uprawnień kombatanckich za 3 lata wstecz", ponieważ przyznanie świadczenia z
pominięciem ,,tych uprawnień" nie było następstwem wadliwej decyzji organu rento-
wego, a bezzasadnej decyzji Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Re-
presjonowanych, za którego działania organ rentowy odpowiedzialności nie ponosi.
Użyte w przepisie art. 133 ust. 1 pkt 2 ustawy o emeryturach i rentach określenie
,,błąd organu rentowego" obejmuje sytuacje, w których ten organ miał podstawy do
przyznania świadczenia, lecz z przyczyn leżących po jego stronie tego nie uczynił. W
ocenie Sądu Apelacyjnego za takie przyczyny można uznać wszelkie zaniedbania
tego organu niezależnie od tego czy są one skutkiem zaniedbania, pomyłki, czy też
celowego jego działania. ,,Jednak w stanie faktycznym rozpoznawanej sprawy powo-
ływany przepis nie daje podstawy do przyznania wnioskodawczyni podwyższonych
świadczeń od daty przyznania prawa do nich, a wyłącznie od daty złożenia wniosku".
Według tego Sądu bezpodstawny jest również zawarty w apelacji zarzut skar-
żącej, że okres działalności kombatanckiej powinien był zostać zaliczony w wymiarze
podwójnym przy ustaleniu wysokości emerytury. Przepis art. 5 ust. 3 pkt 1 ustawy z
dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecz-
nych wyraźnie bowiem stanowi, że okresy działalności kombatanckiej, działalności
równorzędnej z tą działalnością, a także okresy zaliczane do okresów tej działalno-
ści, czy podlegania represjom wojennym i okresu powojennego uwzględnia się w
wymiarze podwójnym wyłącznie przy ustalaniu prawa do emerytury lub renty. Skoro
wnioskodawczyni udowodniła staż pracy przekraczający wymiar wymagany do naby-
cia prawa do emerytury, ,,to brak jest podstaw do zaliczenia tego okresu podwójnie".

W kasacji od wyroku Sądu Apelacyjnego postawiono zarzuty naruszenia prze-
pisów: 1. art. 5 ust. 3 pkt 1 i 2 ustawy o emeryturach i rentach, przez uznanie, iż po-
wódce przy ustalaniu prawa do emerytury, nie uwzględnia się w wymiarze podwój-
nym okresów działalności kombatanckiej oraz działalności równorzędnej z tą działal-
nością, a także okresów zaliczanych do okresów tej działalności, okresów podlegania
represjom wojennym i okresu powojennego, oraz pracy przymusowej, 2. art. 129 ust.
1 tej ustawy w związku z art. 2 ust. 4 ustawy z dnia 25 kwietnia 1997 r. o zmianie
ustawy o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojen-
nych i okresu powojennego (Dz.U. Nr 68, poz. 436), polegającego na przyjęciu przez
Sąd Apelacyjny stanowiska, że przepisy te nie pozwalają na ustalenie wysokości i
wypłatę (dodatku kombatanckiego i ryczałtu energetycznego) za okres od dnia
1.07.1993 r. do dnia 30.06.2003 r. oraz 3. art. 133 ust. 1 ustawy o emeryturach i
rentach, ,,poprzez uznanie, że pozwany nie popełnił błędu nie wypłacając świadcze-
nia (dodatek kombatancki i ryczałt energetyczny) za okres od dnia 1.03.1993 r. do
dnia 30.06.2003 r.".


Sąd Najwyższy zważył, co następuje:


Kasacja nie ma usprawiedliwionych podstaw i z tej racji nie została uwzględ-
niona. W istocie jej główny zarzut pod adresem rozstrzygnięcia Sądu Apelacyjnego
dotyczy nieprawidłowej - w ocenie wnioskodawczyni - wykładni art. 129 ust. 1 ustawy
o emeryturach i rentach. Według niej zawarte w nim sformułowanie ,,świadczenia
wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń" oznacza, ,,iż
pozwany winien wypłacić także świadczenia za okres od 1 lipca 1993 r. do
30.06.2003 r., a jego wypłata jako całości nastąpi nie wcześniej niż od miesiąca w
którym wydano wniosek" (powinno być: ,,zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z
urzędu"). Reguły wykładni językowo-logicznej, historycznej, systemowej i funkcjonal-
nej nie uzasadniają wszakże takiego pojmowania unormowania prawnego zawartego
w art. 129 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach (poprzednio zawarte było ono w art.
99 ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich
rodzin, Dz.U. Nr 40, poz. 267 ze zm., który został zmieniony przez ustawę z dnia 25
października 1996 r. o waloryzacji emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw,
Dz.U. Nr 136, poz. 636 ze zm.). Przepis ten był zawsze rozumiany jako regulacja w
istocie ograniczająca w czasie prawo do świadczeń okresowych (emerytury, renty,
świadczeń z nimi związanych). Przyjęcie takiego sposobu jego pojmowania, jak to,
które zostało przedstawione w kasacji, oznaczałoby, że zawsze - niezależnie od
tego, kiedy zgłoszony został wniosek o przyznanie świadczenia - obowiązek spełnie-
nia świadczenia oraz roszczenie o nie, powstawałoby od chwili powstania do niego
prawa, a to oznaczałoby, że przewidziane w art. 129 ust. 1 ustawy o emeryturach i
rentach ograniczenie nie miałoby żadnego znaczenia prawnego. Jest to zaś
sprzeczne zarówno z celem jak i literą tego przepisu. Prawo do świadczeń, o którym
mowa w tym przepisie nie może być identyfikowane z roszczeniem, gdyż w systemie
ubezpieczeń społecznych jest ono co do zasady uzależnione od złożenia przez
ubezpieczonego stosownego wniosku. Z art. 129 ust. 1 ustawy o emeryturach i ren-
tach wynika, że roszczenie o świadczenie ubezpieczeniowe nie może poprzedzać w
czasie powstania stosownego prawa do świadczenia, ale powstanie takiego prawa
nie oznacza jeszcze, że automatycznie z tą chwilą ubezpieczonemu służy odpowia-
dające temu prawu roszczenie i możliwość domagania się wynikającego z niego
świadczenia. Wniosek taki znajdował mocniejsze potwierdzenie na gruncie sformu-
łowań art. 99 ust. 1 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin w
jego pierwotnym brzmieniu, z którego wynikało, że świadczenia były wypłacane ,,za
okres nie dłuższy niż 3 miesiące kalendarzowe poprzedzające miesiąc, w którym
złożono wniosek lub wydano decyzję z urzędu". Nowa redakcja tego przepisu została
wprowadzona przez nowelę z 25 października 1996 r., jednakże bez zamiaru zmiany
istoty wcześniejszego unormowania, a jedynie w celu pogłębienia jego rygoryzmu.
Obecne uregulowanie (art. 129 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach) w istocie zaś
stanowi powtórzenie unormowania art. 99 ust. 1 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym
pracowników i ich rodzin w jego zmienionym w 1996 r. brzmieniu. Wszystko to pro-
wadzi do wniosku, że nie ma podstaw, by - tak jak chce tego wnioskodawczyni - art.
129 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach rozumieć w ten sposób, iż roszczenie o
świadczenie powstaje w chwili spełnienia warunków do nabycia określonego prawa i
podlega swoistej kumulacji, która oznacza, że w razie zgłoszenia w organie rento-
wym stosowanego wniosku powstaje obowiązek jego wypłaty (odpowiadającego mu
świadczenia) w całości (za cały okres od chwili powstania prawa). Dodatkowo poja-
wia się tu pytanie z jaką datą powinna nastąpić wypłata świadczenia (z datą złożenia
wniosku, z datą wydania decyzji); wcześniejsza wypłata nie jest w takim przypadku
możliwa ze względów faktycznych, a jednocześnie z przepisu art. 129 ust. 1 ustawy
o emeryturach i rentach wynika, że gdy prawo do świadczeń powstaje wcześniej to
,,wypłata świadczenia" powinna poprzedzać datę złożenia wniosku. Potwierdza to
konkluzję, że w przepisie tym idzie w istocie o wskazanie okresu, za który wypłacane
są świadczenia (za który można domagać się ich realizacji), tj. za okres nie dłuższy
(gdy idzie o okresy poprzedzające wydanie decyzji) niż od pierwszego dnia danego
miesiąca, w którym zgłoszono wniosek (lub wydano decyzję z urzędu), nie zaś o
wskazanie daty, w której ma być ,,wypłacane prawo do świadczeń".

Dodatek kombatancki i ryczałt energetyczny przysługują na podstawie ustawy
z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofia-
rami represji wojennych i okresu powojennego (jednolity tekst: Dz.U. z 2002 r. Nr 42,
poz. 371 ze zm.) - art. 15, art. 20 ust. 2 pkt 3. Zgodnie z art. 17 ust. 1 tej ustawy do
ustalania wysokości dodatku kombatanckiego oraz w innych sprawach w niej nie-
określonych mają zastosowanie odpowiednie przepisy o zaopatrzeniu emerytalnym
pracowników i ich rodzin (obecnie przepisy o emeryturach i rentach). W myśl § 1 roz-
porządzenia Rady Ministrów z dnia 4 marca 1997 r. w sprawie trybu postępowania
przy przyznawaniu, wypłacaniu oraz finansowaniu niektórych świadczeń kombatan-
tom i innym osobom uprawnionym (Dz.U. Nr 21, poz. 109 ze zm.) dodatek komba-
tancki i ryczałt energetyczny wypłacane są przez właściwy oddział Zakładu Ubezpie-
czeń Społecznych. Przepisy te uzasadniają stosowanie do tych świadczeń - między
innymi - art. 129 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach, czego zresztą w kasacji się
nie kwestionuje, a wręcz przeciwnie oparta została ona na założeniu, że przepis ten
ma w przypadku wnioskodawczyni zastosowanie, tyle tylko, że został on - w jej oce-
nie - źle zinterpretowany i wskutek tego źle zastosowany. Zarzut ten w kasacji połą-
czony został przy tym z powołaniem się na art. 2 ust. 4 ustawy z 25 kwietnia 1997 r.,
która znowelizowała ustawę o kombatantach. W myśl art. 2 ust. 1 ustawy z 25 kwiet-
nia 1997 r. Kierownik Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych
przywraca uprawnienia kombatanckie z urzędu w przypadkach, w których decyzja
pozbawiająca uprawnień kombatanckich była w momencie jej wydania nieważna z
mocy prawa. Tylko tej sytuacji dotyczy art. 2 ust. 4 tej ustawy, w myśl którego, w
przypadkach, o których mowa w tym przepisie, wznowienie wypłaty świadczeń pie-
niężnych wynikających z przywrócenia uprawnień kombatanckich, wraz z należnymi
odsetkami, następuje z urzędu od miesiąca, w którym wstrzymano wypłatę świad-
czeń lub obniżono ich wysokość. Przepisy te nie mogły mieć wszakże zastosowania
do wnioskodawczyni, gdyż jej uprawnienia kombatanckie zostały przywrócone na jej
wniosek (przywrócenie uprawnień kombatanckich z innych przyczyn niż określone w
art. 2 ust. 1 ustawy z 25 kwietnia 1997 r. następowało na wniosek osoby uprawnionej
- art. 2 ust. 3 tej ustawy), przy czym wypłata świadczeń pieniężnych w takim przy-
padku następowała od dnia wejścia w życie ustawy i pod warunkiem że został on
zgłoszony w ciągu12 miesięcy od jej wejścia w życie (art. 2 ust. 5 ustawy z 25 kwiet-
nia 1997 r.). Warunku tego wnioskodawczyni nie spełniła, co wynika z ustalonego w
sprawie stanu faktycznego i co nie jest kwestionowane w kasacji. Z ustaleń faktycz-
nych przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia niniejszej sprawy wynika, że stosowny
wniosek został złożony przez wnioskodawczynię dopiero 25 lipca 2003 r. Z wywodów
formułowanych w uzasadnieniu kasacji, a dotyczących unormowania art. 2 ust. 4
ustawy z 25 kwietnia 1997 r., jeżeli uwzględniony zostanie cały jego kontekst syste-
mowy, wynikają przy tym wnioski wręcz przeciwne do tych, które są w tych wywo-
dach sugerowane. W przepisach art. 2 ustawy z 25 kwietnia 1997 r. wyraźnie bo-
wiem wskazano przypadki, w których wznowienie wypłaty świadczeń wynikających z
przywrócenia uprawnień kombatanckich następuje (następowało) z mocą wsteczną
(w przypadku przywrócenia ich na wniosek - od dnia wejścia wżycie ustawy i pod
warunkiem złożenia wniosku w ciągu 12 miesięcy, licząc również od dnia jej wejścia
w życie), a to oznacza, że nie dotyczy to innych sytuacji, a nawet więcej jest świa-
dectwem przyjęcia zasady (poza przypadkami nieważności decyzji z mocy prawa, w
których przywrócenie uprawnień następuje z urzędu), że przywrócenie uprawnień
kombatanckich nie następuje z mocą wsteczną. Inaczej mówiąc, przewidujące moż-
liwość przywrócenia uprawnień kombatanckich z mocą wsteczną przepis art. 2 ust. 4
ustawy z 25 kwietnia 1997 r., jak i jej art. 2 ust. 5, nie mają zastosowania do wnio-
skodawczyni i tym samym potwierdzają konkluzję, że w takich przypadkach jak przy-
padek wnioskodawczyni zasadą jest oddziaływanie decyzji Kierownika Urzędu do
Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych jedynie na przyszłość. Mówiąc jesz-
cze inaczej, w takim przypadku przepisy ustawy z 25 kwietnia 1997 r. nie wprowa-
dzają odstępstwa od reguł ustalonych w prawie emerytalno-rentowym, a co więcej
reguły te w istocie potwierdzają. W przypadkach, w których brak jest (było) podstaw
do zastosowania przepisów art. 2 ust. 4 i 5 ustawy z 25 kwietnia 1997 r., do dodatku
kombatanckiego i ryczałtu energetycznego przewidzianych w ustawie o kombatan-
tach zastosowanie ma art. 129 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach, co oznacza, że
nie mogą one zostać przywrócone (nie są wypłacane) za okres przypadający przed
pierwszym dniem miesiąca, w którym został zgłoszony stosowny wniosek w oddziale
Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Kasacyjny zarzut naruszenia art. 133 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach (z
uzasadnienia kasacji wynika, że w istocie zarzut dotyczy jedynie naruszenia art. 133
ust. 1 pkt 2 tej ustawy) połączony został z zarzutem naruszenia jej art. 129 ust. 1 i to
w ten sposób, że uznany został on za konsekwencję naruszenia tego drugiego prze-
pisu. Tym samym - już tylko z tego powodu - skoro pogwałcenia art. 129 ust. 1
ustawy o emeryturach i rentach nie było to tym samym nie może być - w świetle
przedstawionej argumentacji skargi kasacyjnej - także naruszenia art. 133 ust. 1
ustawy o emeryturach i rentach. Wnioskodawczyni utrzymuje, że organ rentowy po-
pełnił błąd, o którym mowa w tym przepisie (jeżeli odmowa lub przyznanie niższych
świadczeń były następstwem błędu organu rentowego lub odwoławczego to świad-
czenia wypłaca się za okres 3 lat poprzedzających bezpośrednio miesiąc, w którym
powstało prawo do świadczeń lub do ich podwyższenia (nawiasem mówiąc również
zasada wyrażona w art. 133 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach i to zarówno w
jego punkcie 1 jak i 2 dobitnie potwierdza przedstawiony wyżej sposób interpretacji
jej art. 129 ust. 1), błędu tego wszakże nie było, bo dodatek kombatancki i ryczałt
energetyczny przysługiwały jej począwszy od miesiąca, w którym zgłosiła ona sto-
sowny wniosek. Tym samym zarzut naruszenia art. 133 ust. 1 ustawy o emeryturach
i rentach jest bezpodstawny.

Za nieuzasadniony należy również uznać zarzut naruszenia art. 5 ust. 3 pkt 1 i
2 ustawy o emeryturach i rentach. W myśl tych przepisów okresy w nich wskazane
(1. okresy działalności kombatanckiej oraz działalności równorzędnej z tą działalno-
ścią, a także zaliczane do okresów tej działalności oraz okresy podlegania represjom
wojennym i okresu powojennego, 2. okresy pracy przymusowej) uwzględniane są
wprawdzie w wymiarze podwójnym ale tylko w zakresie w jakim idzie o ustalenie
prawa do emerytury lub renty (a więc z wyłączeniem kwestii związanych z ustala-
niem wysokości tych świadczeń). Stąd też słusznie postąpił Sąd drugiej instancji
uznając, że skoro wnioskodawczyni domaga się uwzględnienia zasady zaliczania w
wymiarze podwójnym okresów działalności kombatanckiej przy ustalaniu wysokości
emerytury, to jest to nieuzasadnione. Okresy tej działalności nie mogą być bowiem
brane pod uwagę - zgodnie z zasadą podwójnego liczenia - przy ustalaniu okresów,
od których zależy wysokość emerytury, a mają znaczenie tylko przy ustalaniu do niej
prawa. Prawo do emerytury powódka ma wszakże już ustalone, co oznacza, że nie
budzi wątpliwości, iż ma ona wymagany staż pracy (okresy składkowe i ewentualnie
nieskładkowe). W ocenie wnioskodawczyni bez względu na cel zaliczenia wskazane
okresy ,,powinny być zaliczone podwójnie, gdyż tak nakazują przepisy, nie rozróż-
niając tego zaliczenia od udokumentowanego stażu pracy". Twierdzenie to nie jest w
pełni jasne, przyjmując wszakże, że idzie w nim o to, iż niezależnie od tego, czy
wnioskodawczyni wcześniej wykazała, iż posiada staż pracy w wymiarze wymaga-
nym do nabycia prawa do emerytury organ rentowy na jej wniosek powinien w decy-
zji ponownie stwierdzić, iż ma ona określony staż pracy (okresy składkowe i ewentu-
alnie nieskładkowe), ale jednocześnie powinien dokonać tego uwzględniając regułę
liczenia okresów wskazanych w art. 5 ust. 3 ustawy o emeryturach i rentach w wy-
miarze podwójnym, należy uznać, iż nie jest ono trafne. W rozważanej sytuacji - gdy
idzie o ustalenie okresów składkowych (nieskładkowych) - interesy wnioskodawczyni
nie są bowiem zagrożone i stąd dokonywanie ustaleń, których ona się w tym zakre-
sie domaga jest niecelowe. Czynienie ustaleń ponad realną potrzebę, przy braku za-
grożenia dla praw i interesów ubezpieczonego, jest nieracjonalne i wobec tego nie
można z tego powodu czynić zarzutów organowi rentowemu.

Mając na względzie powyżej wskazane motywy, stosownie do art. 39312 k.p.c.,
Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji wyroku.
========================================