Wyrok z dnia 2 października 1996 r.
I PRN 71/96

Zakładowe porozumienie płacowe mogło postanowić, że nagroda jubi-
leuszowa przysługuje pracownikom najwcześniej po upływie 5 lat od nabycia
uprawnienia do nagrody na podstawie uprzednio obowiązującego porozumienia.
W takiej sytuacji bieg przedawnienia roszczenia o nagrodę jubileuszową
rozpoczynał się z upływem wspomnianego okresu pięcioletniego, a nie z upły-
wem okresu zatrudnia uprawniającego do danej nagrody.

Przewodniczący SSN: Józef Iwulski (sprawozdawca), Sędziowie SN: Andrzej
Kijowski, Walerian Sanetra.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 2 października 1996 r. sprawy z powódz-
twa Leona M. przeciwko Przedsiębiorstwu Państwowej Komunikacji Samochodowej w
C. o nagrodę jubileuszową, na skutek rewizji nadzwyczajnej Pierwszego Prezesa Sądu
Najwyższego [...] od wyroku Sądu Wojewódzkiego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych w Warszawie z dnia 15 stycznia 1996 r. [...]

u c h y l i ł zaskarżony wyrok oraz poprzedzający go wyrok Sądu Rejonowego-
Sądu Pracy w Ciechanowie z dnia 19 października 1995 r. [...] i przekazał sprawę temu
Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania


U z a s a d n i e n i e

Powód Leon M. wniósł o zasądzenie od Przedsiębiorstwa Państwowej Komu-
nikacji Samochodowej w C. kwoty 9 000 000 starych złotych wraz z ustawowymi od-
setkami tytułem niewypłaconej nagrody jubileuszowej za 25 lat pracy.
Strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa, podnosząc zarzut przedaw-
nienia roszczenia. Dowodziła, iż powód był zatrudniony od 1967 r. na stanowisku radcy
prawnego. Okres 25 lat pracy upłynął mu zatem 31 grudnia 1991 r. Poczynając od 1
stycznia 1992 r. rozpoczął się bieg terminu przedawnienia, który zakończył się 31
grudnia 1994 r., tj. przed podjęciem przez powoda pierwszej czynności prawnej przed
sądem pracy.
Sąd Rejonowy w Ciechanowie ustalił, iż powód zatrudniony był u pozwanego od
1 stycznia 1967 r. do 31 grudnia 1993 r. na stanowisku radcy prawnego, z tym że w
dniu 30 czerwca 1990 r. pozwany zakład pracy uległ przekształceniu. W miejsce
Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa PKS w W.-Oddział w C. powstało w dniu 30 czerwca
1990 r. Przedsiębiorstwo Państwowej Komunikacji Samochodowej w C. W dniu 1
stycznia 1991 r. w nowo powstałym PPKS w C. zaczęło obowiązywać nowe
porozumienie płacowe, które m.in. w § 19 przewidziało wypłatę nagród jubileuszowych
za wieloletnią pracę w PPKS C. przyjmując jednocześnie, że okresem równorzędnym
wobec stażu pracy wymaganego do nabycia nagrody jubileuszowej jest okres pracy w
zlikwidowanym Wojewódzkim Przedsiębiorstwie PKS w W.-Oddział w C. Protokołem
dodatkowym Nr 2 z dnia 28 maja 1992 r. wprowadzono - zdaniem Sądu Rejonowego -
do porozumienia płacowego nowe brzmienie § 19. Zmiana polegała między innymi na
tym, że nagroda jubileuszowa nie przysługiwała pracownikom, którzy na podstawie
poprzedniego porozumienia płacowego pobrali nagrodę, a od chwili nabycia uprawnień
nie upłynął 5-letni okres pracy. Powód otrzymał ostatnią nagrodę jubileuszową za 35 lat
pracy dnia 31 grudnia 1988 r. W grudniu 1993 r. powód wystąpił do pozwanego z
pismem o wypłatę nagrody jubileuszowej za 25 lat pracy. Pozwany odmówił wypłaty
nagrody jubileuszowej, podnosząc iż nagroda ta powodowi nie przysługuje. Natomiast w
momencie upływu 25 lat zatrudnienia, nie minął u powoda 5 letni okres pracy od chwili
nabycia uprawnień do ostatnio otrzymanej nagrody. Sąd Rejonowy ustalił, iż długość
stażu pracy powoda uprawniająca do nabycia nagrody jubileuszowej nie była między
stronami sporna. Biorąc pod uwagę tak ustalony stan faktyczny sprawy, a przede
wszystkim fakt, iż powód nie wnosił o wypłatę nagrody jubileuszowej przez okres ponad
3 lat Sąd Rejonowy w Ciechanowie wyrokiem z dnia 19 października 1995 r. [...] oddalił
powództwo.
W uzasadnieniu Sąd Rejonowy, podkreślił, iż w chwili uzyskania przez powoda
stażu wymaganego do nagrody jubileuszowej za 25 lat pracy, tj. w dniu 31 grudnia 1991
r., u pozwanego nie obowiązywał jeszcze przepis porozumienia Nr 2 z dnia 28 maja
1992 r. dotyczący konieczności zachowania 5 letniej przerwy między uzyskaniem
kolejnych nagród jubileuszowych. Warunkiem nabycia tej gratyfikacji był tylko staż
pracy. W dniu 31 grudnia 1991 r. powodowi przysługiwało zatem, zdaniem Sądu
Rejonowego, prawo do nagrody jubileuszowej za 25 lat pracy. Od tego też jednak dnia
zaczął biec okres przedawnienia roszczenia o wypłatę nagrody, który upłynął z dniem
31 grudnia 1994 r. Pozew został przez powoda złożony w dniu 11 stycznia 1995 r., czyli
po upływie okresu przedawnienia. Pozwany nie zrzekł się prawa do korzystania z
przedawnienia, a Sąd z uwagi na wykształcenie powoda nie znalazł podstaw do
zastosowania art. 292 § 2 in fine KP.
Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie wyrokiem
z dnia 15 stycznia 1996 r. [...] oddalił rewizję powoda, przychylając się w pełni do oceny
stanu faktycznego sprawy i kwalifikacji prawnej spornego przypadku dokonanej przez
Sąd pierwszej instancji.
Od tego wyroku rewizję nadzwyczajną złożył Pierwszy Prezes Sądu Najwyż-
szego, który zarzucił rażące naruszenie przepisu art. 3 § 2 KPC, co doprowadziło do
naruszenia art. 291 § 1 KP. Skarżący wniósł o uchylenie orzeczeń Sądów obu instancji i
przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania. Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego
w szczególności wywiódł, że Sądy obu instancji przyjęły, iż "wyczekiwanie" na prawo do
kolejnej nagrody przez okres 5 lat zostało wprowadzone u pozwanego dopiero
protokołem dodatkowym Nr 2 z dnia 28 maja 1992 r. Warunek ten zatem nie mógł mieć
wpływu na prawo do nagrody jubileuszowej powoda, które to prawo powstało przed
dniem wejścia w życie owego protokołu dodatkowego Nr 2, tj. z dniem 31 grudnia 1991
r. W aktach sprawy znajduje się jednak protokół dodatkowy Nr 1 z dnia 1 czerwca 1991
r., który wszedł w życie z tą datą. Treść postanowień protokołu dodatkowego Nr 1 z
dnia 1 czerwca 1991 r. była identyczna z treścią postanowienia protokołu dodatkowego
Nr 2 z dnia 28 maja 1992 r. Jednakże okres obowiązywania normy zawartej w tych
przepisach był odmienny od ustalonego przez Sądy orzekające w sprawie. Z protokołu
Nr 1 z dnia 1 czerwca 1991 r. wynikało mianowicie, iż warunek 5 letniego okresu
wyczekiwania na prawo do kolejnej gratyfikacji obowiązywał u pozwanego już przed
dniem 31 grudnia 1991 r., tj. przed uzyskaniem przez powoda 25-letniego stażu pracy
uprawniającego go do nagrody jubileuszowej. A zatem prawo do nagrody jubileuszowej
powoda powstało dopiero po upływie tego okresu, tj. dnia 31 grudnia 1993 r. W dniu
zgłoszenia roszczenia przed Sądem nie uległo więc ono przedawnieniu i wbrew
stanowisku Sądów obu instancji, wymagało pełnego zaspokojenia.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Rewizja nadzwyczajna jest zasadna, gdyż w sprawie zostały w sposób rażący
naruszone wskazane w niej przepisy. Sprzecznie z materiałem dowodowym zebranym
w sprawie Sądy obu instancji przyjęły, że u strony pozwanej dopiero protokołem
dodatkowym Nr 2 z dnia 28 maja 1992 r. wprowadzono warunek upływu okresu 5 lat, od
którego uzależniono nabycie prawa do kolejnej nagrody jubileuszowej. Tymczasem w
aktach sprawy na kartach 11 i 12 znajduje się protokół dodatkowy Nr 1 z dnia 1 czerwca
1991 r., który wszedł w życie z tą datą (§ 2 protokołu). W myśl § 1 ust. 2 zdanie drugie
tego protokołu "nagroda jubileuszowa nie przysługuje pracownikom, którzy na
podstawie przepisów poprzedniego porozumienia płacowego pobrali nagrodę
jubileuszową, a od chwili nabycia uprawnień nie upłynął 5 letni okres pracy". Treść
zatem cytowanego postanowienia protokołu dodatkowego Nr 1 z dnia 1 czerwca 1991 r.
jest identyczna z treścią postanowienia protokołu dodatkowego Nr 2 z dnia 28 maja
1992 r. Z protokołu Nr 1 z dnia 1 czerwca 1991 r. wynika więc, że warunek 5 letniego
okresu wyczekiwania na prawo do kolejnej gratyfikacji obowiązywał u pozwanego już
przed dniem 31 grudnia 1991 r., tj. przed uzyskaniem przez powoda 25-letniego stażu
pracy uprawniającego go do nagrody jubileuszowej. A zatem prawo do nagrody
jubileuszowej powoda powstało dopiero po upływie owego 5-letniego okresu
"wyczekiwania", tj. dnia 31 grudnia 1993 r. W dniu zgłoszenia roszczenia przed Sądem
nie uległo więc ono przedawnieniu i wbrew stanowisku Sądów obu instancji wymagało
zaspokojenia.
Biorąc to pod rozwagę Sąd Najwyższy na podstawie art. 422 § 2 KPC uchylił
zaskarżony wyrok oraz poprzedzający go wyrok Sądu Rejonowego i przekazał sprawę
do ponownego rozpoznania. Brak jest bowiem warunków do ostatecznego rozs-
trzygnięcia, gdyż konieczne jest poczynienie ustaleń co do wysokości należnej powo-
dowi nagrody jubileuszowej.

========================================