Wyrok SN - I PRN 65/95
Izba:Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych
Sygnatura:I PRN 65/95
Typ:Wyrok SN
Opis:Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych 1996/9/128
Data wydania:1995-10-03

Wyrok z dnia 3 października 1995 r.
I PRN 65/95


Zasądzenie odsetek od świadczeń okresowych
skapitalizowanych do określonej daty jest dopuszczalne, gdyż
stanowią one tę samą wartość co odsetki od poszczególnych kwot
miesięcznych do tej samej daty.


Przewodniczący SSN: Kazimierz Jaśkowski (sprawozdawca),
Sędziowie SN: Maria Mańkowska, Andrzej Kijowski,


Sąd Najwyższy, przy udziale prokuratora Stefana
Trautsolta, po rozpoznaniu w dniu 3 października 1995 r.
sprawy z powództwa Bartłomieja D., Zofii K., Bogusławy W.,
Reginy W., Grażyny T. i Wandy K. przeciwko [...] Zakładom
Telewizyjnym "E." w W. o wyrównanie wynagrodzenia, na skutek
rewizji nadzwyczajnej Ministra Sprawiedliwości od wyroku Sądu
Wojewódzkiego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie
z dnia 27 stycznia 1995 r., [...]


o d d a l i ł rewizję nadzwyczajną.

U z a s a d n i e n i e


Powodowie Bartłomiej D., Zofia K., Bogusława W., Regina
W., Grażyna T. i Wanda K. wnieśli o zasądzenie od pozwanych
[...] Zakładów Telewizyjnych "E." wyrównania wynagrodzenia
wraz z odsetkami.

Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi-Sąd Pracy wyrokiem z dnia
8 września 1994 r., [...] zasądził na rzecz powodów kwoty
stanowiące wyrównanie wynagrodzenia za dochodzony okres,
odsetki od tych wynagrodzeń skapitalizowane na dzień 31
sierpnia 1994 r. wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 1
września 1994 r. do dnia zapłaty i orzekł o rygorze
natychmiastowej wykonalności. Wysokość należnych wynagrodzeń
oraz kwoty stanowiące skapitalizowane odsetki obliczył pozwany
na żądanie Sądu.

W rewizji od tego wyroku pozwany wniósł o jego zmianę i
zasądzenie odsetek od każdej należnej kwoty od dnia jej
wymagalności do dnia zapłaty, bez kapitalizowania należnych
odsetek i bez zasądzenia odsetek od skapitalizowanych odsetek
oraz o uchylenie rygoru natychmiastowej wykonalności.

Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w
Warszawie wyrokiem z dnia 27 stycznia 1995 r., [...] zmienił
wyrok Sądu I instancji w części dotyczącej odsetek w ten
sposób, że zasądził odsetki ustawowe od dnia 1 września 1994
r. do dnia zapłaty od należności głównych czyli od kwot
stanowiących wyrównania wynagrodzenia. W uzasadnieniu tego
wyroku Sąd Wojewódzki wskazał, że powodowie wnosili o
zasądzenie należnych im kwot łącznie z odsetkami. Odsetki za
okres od daty wymagalności poszczególnych wynagrodzeń do dnia
31 sierpnia 1994 r. zostały obliczone przez pozwanego i w
oparciu o to wyliczenie zasądzono je w wyroku Sądu Rejonowego
jako konkretne kwoty pieniężne. Zasadne jest także zasądzenie
odsetek za dalszy okres od należnych powodom wynagrodzeń - do
dnia ich zapłaty - gdyż do dnia 31 sierpnia 1994 r. strona
pozwana tych wynagrodzeń nie zapłaciła. Natomiast zasądzenie
przez Sąd I instancji odsetek od skapitalizowanych odsetek
nastąpiło z naruszeniem przepisu art. 482 § 1 k.c., gdyż
powodowie nie wytoczyli o nie powództwa i z tego względu w tym
zakresie uwzględniono rewizję strony pozwanej.

Od tego wyroku w części zasądzającej odsetki rewizję
nadzwyczajną złożył Minister Sprawiedliwości zarzucając rażące
naruszenie art. 481 § 3 k.c. (przepis powołany błędnie - z
uzasadnienia rewizji nadzwyczajnej wynika, że chodzi o przepis
art. 481 § 1 k.c.) w związku z art. 300 k.p. oraz naruszenie
interesu Rzeczypospolitej Polskiej i wnosząc o jego uchylenie
w zaskarżonej części i przekazanie sprawy w tym zakresie
Sądowi II instancji do ponownego rozpoznania.

Zarzut rażącego naruszenia prawa skarżący uzasadnił
dwiema przyczynami. Po pierwsze stwierdzono, że wynagrodzenie
za pracę jest świadczeniem płatnym miesięcznie i od dnia, w
którym powinno ono być wypłacone, pozwany był w opóźnieniu, a
tym samym ten termin wyznacza początkową datę liczenia
odsetek. Ponieważ jest to inna data w odniesieniu do każdego
wynagrodzenia miesięcznego, to nie można sumować miesięcznych
wynagrodzeń i od tej sumy liczyć odsetek. Po drugie skarżący
wskazał, że błędnie określono początkową datę odsetek. Jego
zdaniem datę, od której zasądzono odsetki od całej kwoty, Sądy
ustaliły na miesiąc później od daty, kiedy przysługiwało
pierwsze wynagrodzenie miesięczne. Podano przykład powoda
Bartłomieja D., któremu zasądzono sumę zaległego wynagrodzenia
w kwocie 11.142.000 zł za okres od dnia 1 października 1990 r.
do dnia 30 września 1991 r., zaś odsetki od całej kwoty
zasądzono począwszy od dnia 1 listopada 1990 r. W rezultacie
tego pozwany został obciążony odsetkami za okres przypadający
przed terminem płatności poszczególnych miesięcznych
wynagrodzeń, co rażąco narusza art. 481 § 1 k.c.

Uzasadniając zarzut naruszenia interesu Rzeczypospolitej
Polskiej podniesiono, że bezpodstawne obciążenie
przedsiębiorstwa państwowego wysokimi zobowiązaniami
finansowymi pogarsza jego trudną sytuację i utrudnia proces
przekształcania się przedsiębiorstwa, co narusza podstawowe
zasady funkcjonowania państwa prawa.


Sąd Najwyższy zważył, co następuje:


Rewizja nadzwyczajna nie jest uzasadniona.

Według przepisu art. 481 § 1 k.c. jeżeli dłużnik opóźnia
się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może
żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej
szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności,
za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Przepis ten ma
odpowiednie zastosowanie do stosunku pracy, jako że nie jest
sprzeczny z zasadami prawa pracy (art. 300 k.p.).

Istnieją dwa podstawowe sposoby liczenia odsetek od
należności okresowych. Można je liczyć oddzielnie od każdej
miesięcznej należności poczynając od pierwszego dnia
opóźnienia - którym jest następny dzień po terminie zapłaty (a
nie, jak twierdzi się w rewizji nadzwyczajnej dzień, w którym
świadczenie powinno być wypłacone) - do dnia spełnienia
świadczenia. Można także liczyć odsetki w taki sposób, jak to
zrobił pozwany na żądanie Sądu. Pozwany obliczał oddzielnie
wysokość należnych odsetek za każdy poszczególny miesiąc
opóźnienia w zależności od wysokości długu na rzecz powodów w
tych miesiącach, a następnie zsumował te wartości według stanu
na dzień 31 sierpnia 1994 r.

Pozostając przy przykładzie powoda Bartłomieja D.,
któremu zasądzono wynagrodzenie za okres od dnia 1
października 1990 r. do dnia 30 września 1991 r. należy
stwierdzić, że kwoty, od których liczono odsetki od dnia 1
listopada 1990 r. stopniowo wzrastają o kolejne miesięczne
należności do miesiąca października 1991 r., a następnie od
dnia 1 listopada 1991 r. do dnia 31 sierpnia 1994 r. odsetki
liczone są od stałej kwoty należności głównej. Nie jest więc
trafny także drugi zarzut rewizji nadzwyczajnej, że odsetki od
całej należności głównej zasądzono od dnia 1 listopada 1990 r.
W ten sam sposób liczono odsetki na rzecz pozostałych powodów.

Jak wynika z rewizji pozwanego od wyroku Sądu I instancji
wnoszono w niej w istocie o zmianę tej części wyroku, w której
zasądzono odsetki od odsetek skapitalizowanych na dzień 31
sierpnia 1994 r. i to żądanie zostało uwzględnione przez Sąd
II instancji. Natomiast pozwany nie kwestionował prawa powodów
do należności głównych i odsetek do dnia 31 sierpnia 1994 r.,
które to roszczenia zostały przez niego uznane na rozprawie w
dniu 30 sierpnia 1994 r. Sama zaś kapitalizacja odsetek -
jeżeli jest prawidłowo obliczona, a pozwany nie podawał tego w
wątpliwość w rewizji od wyroku Sądu I instancji - jest tylko
zabiegiem technicznym i nie zmienia wartości zasądzonych
odsetek w porównaniu z zasądzeniem odsetek od poszczególnych
kwot miesięcznych do określonej daty. Skoro więc wyrokiem Sądu
I instancji zasądzono na rzecz powodów odsetki od należności
głównych do dnia 31 sierpnia 1994 r., to Sąd II instancji
trafnie zasądził odsetki od tych kwot poczynając od dnia 1
września 1994 r. do dnia zapłaty.

Z powyższych względów na mocy art. 421 § 1 k.p.c.
orzeczono jak w sentencji.
=======================================
Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych - inne orzeczenia:
dokumentdata wyd.
[IA] I PRN 118/96   Wyrok SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych 1997/6/95
1996-08-21 
[IA] I PRN 103/96   Wyrok SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych 1997/6/93
1996-07-11 
[IA] I PRN 101/96   Wyrok SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych 1997/11/190
1996-11-07 
[IA] I PRN 99/96   Wyrok SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych 1997/9/151 Prawo Pracy 1997/3/34
1996-10-30 
[IA] I PRN 98/96   Wyrok SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych 1997/9/150
1996-10-30 
  • Adres publikacyjny: