Wyrok z dnia 2 czerwca 1995 r.
I PRN 25/95

1. Znaczny niedobór zajęć dydaktycznych jest ważną przyczyną uza-
sadniającą wypowiedzenie stosunku pracy na czas nie określony (art. 93 ustawy z
dnia 12 września 1990 r. o szkolnictwie wyższym, Dz. U. Nr 65, poz. 385 ze zm.).
2. Upływ 8 miesięcy między datą konsultacji w trybie art. 38 k.p. a chwilą
wypowiedzenie stosunku pracy nie stwarza powinności ponowienia tej
konsultacji, jeżeli powodem nie złożenia pracownikowi wypowiedzenia po jej
przeprowadzeniu była choroba pracownika, a okoliczności faktyczne stanowiące
uzasadnienie wypowiedzenia nie uległy w międzyczasie zmianie.

Przewodniczący SSN: Jadwiga Skibińska-Adamowicz, Sędziowie SN: Józef
Iwulski, Kazimierz Jaśkowski (sprawozdawca),

Sąd Najwyższy, przy udziale prokuratora Stefana Trautsolta, po rozpoznaniu w
dniu 2 czerwca 1995 r. sprawy z powództwa Zenona W. przeciwko Akademii Rolniczej
w P. o przywrócenie do pracy, na skutek rewizji nadzwyczajnej Ministra Sprawiedliwości
[...] od wyroku Sądu Wojewódzkiego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w
Poznaniu z dnia 22 listopada 1994 r. [...]
o d d a l i ł rewizję nadzwyczajną.

U z a s a d n i e n i e

Wyrokiem z dnia 14 czerwca 1994 r. [...] Rejonowy-Sąd Pracy w Poznaniu
oddalił powództwo Zenona W. przeciwko Akademii Rolniczej w P. o uznanie wypo-
wiedzenia stosunku pracy za bezskuteczne. Sąd ten ustalił, że powód jest mianowanym
starszym wykładowcą w Instytucie Nauk Społecznych pozwanej Akademii. Dnia 19
listopada 1993 r. doręczono mu wypowiedzenie stosunku pracy z zachowaniem
6-miesięcznego okresu wypowiedzenia na podstawie art. 93 ust. 3 ustawy z dnia 12
września 1990 r. o szkolnictwie wyższym (Dz. U. Nr 65, poz. 385 ze zm.) ze skutkiem
rozwiązania tego stosunku z dniem 30 września 1994 r. Zgodnie z § 69 pkt 3 statutu
pozwanej Akademii wypowiedzenie było poprzedzone zgodą Rady Wydziału. Zdaniem
Sądu I instancji Akademia zachowała również tryb konsultacji zamiaru wypowiedzenia z
zakładową organizacją związkową określony w art. 38 k.p. Pismem z dnia 15 marca
1993 r. zwrócono się bowiem do Rady Zakładowej Związku Nauczycielstwa Polskiego,
którego powód był członkiem, informując o zamiarze wypowiedzenia stosunku pracy z
uwagi na niedobór zajęć dydaktycznych w katedrze, w której pracował powód. Związek
zawodowy nie wniósł zastrzeżeń wobec zamiaru wypowiedzenia. Z uwagi na chorobę
powoda nie było możliwe wręczenie mu wypowiedzenia ze skutkiem na dzień 30
września 1993 r. Sąd I instancji uznał, że ze względu na tożsamość przyczyny
wypowiedzenia oraz brak ustawowego określenia terminu, w którym po konsultacji
zamiaru wypowiedzenia z art. 38 k.p. wypowiedzenie powinno być złożone, konsultacja
z marca 1993 r. zachowuje swoje znaczenie prawne do wypowiedzenia w listopadzie
1993 r. Wymaganą przez art. 93 ust. 3 ustawy o szkolnictwie wyższym ważną
przyczynę rozwiązania stosunku pracy stanowił znaczny niedobór zajęć dydaktycznych.
Pensum powoda wynosiło bowiem 360 godzin, a wykonywał on pracę w wymiarze 165
godzin. Faktyczne obciążenie dydaktyczne pracowników katedry, w której pracował
powód, wyniosło 1633 godziny, podczas gdy ich łączne pensum dydaktyczne wynosiło
3630 godzin.
Drugą przyczyną oddalenia powództwa było uchybienie przez powoda okreś-
lonemu w art. 264 § 1 k.p. terminowi do złożenia odwołania. Wypowiedzenie doręczone
powodowi dnia 19 listopada 1993 r. zawierało pouczenie o terminie odwołania się do
sądu pracy. Powód najpierw wystąpił do działającej w Akademii Komisji Pojednawczej.
W dniu 1 grudnia 1993 r. odbyło się jej posiedzenie, na którym nie zawarto ugody.
Powód wytoczył powództwo dnia 14 grudnia 1993 r., a więc po upływie terminu 7 dni
(art. 264 § 1 k.p.). Powód nie składał wniosku o przywrócenie terminu.
Wyrokiem z dnia 22 listopada 1994 r., [...], Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych w Poznaniu oddalił rewizję powoda. Zdaniem tego Sądu obie
przyczyny wskazane przez Sąd I instancji uzasadniały oddalenie powództwa.
Wypowiedzenie było bowiem uzasadnione i złożone powodowi z zachowaniem odpo-
wiedniej procedury, zaś powód odwołał się od niego po upływie 7 dni od dnia posie-
dzenia Komisji Pojednawczej. Nie złożył on wniosku o przekazanie sprawy przez Ko-
misję Pojednawczą do sądu na podstawie art. 254 k.p., nie wniósł także o przywrócenie
terminu do złożenia odwołania do sądu.
Od wyroku tego złożył rewizję nadzwyczajną Minister Sprawiedliwości zarzucając
mu rażące naruszenie art. 3 § 2, art. 316 § 1 i art. 4774 § 1 k.p.c., art. 38 § 1 - 3, art. 45
§ 1, art. 264 § 1 i art. 265 § 1 i 2 k.p. oraz art. 93 ust. 3 ustawy z dnia 12 września 1990
r. o szkolnictwie wyższym (Dz. U. Nr 65, poz. 385 ze zm.). Rewidujący wniósł o
uchylenie zaskarżonego wyroku i poprzedzającego go wyroku Sądu I instancji oraz o
przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania. W uzasadnieniu
podniesiono dwa zarzuty. Pierwszy z nich dotyczy terminu złożenia odwołania od
wypowiedzenia, drugi - konsultacji związkowej z art. 38 k.p.
Stwierdzono w rewizji nadzwyczajnej, że nie wydaje się dopuszczalne mery-
toryczne rozpoznawanie sprawy wtedy, gdy powództwo wytoczono po terminie; także
nie jest wówczas możliwe oddalenie powództwa z powołaniem się również na jego
bezzasadność, a nie tylko na uchybienie terminowi. Podniesiono też, że powód nie był
do końca posiedzenia Komisji Pojednawczej ze względu na zasłabnięcie i o decyzji
Komisji Pojednawczej mógł dowiedzieć się dopiero dnia 7 grudnia 1993 r., gdyż tego
dnia został sporządzony protokół z posiedzenia tej Komisji z dnia 1 grudnia 1993 r.
Ponieważ Sąd I instancji prowadził postępowanie merytoryczne, to powód był
przekonany o niekwestionowaniu przez Sąd zachowania przez powoda spornego ter-
minu, mimo że pozwana Akademia postawiła zarzut jego naruszenia. Z tego względu
nie składał wniosku o przywrócenie terminu. Rewidujący stwierdził także, iż w sprawie
zachodziły okoliczności przemawiające za przywróceniem terminu do złożenia
odwołania, gdyż po dniu 1 grudnia 1993 r. powód prowadził rozmowy z Rektorem
pozwanej Akademii w sprawie jego dalszego zatrudnienia.
W odniesieniu do konsultacji związkowej zamiaru wypowiedzenia stwierdzono,
że Rada Zakładowa ZNP odróżnia dwa wypowiedzenia, wymagające odrębnych
konsultacji ze względu na znaczny upływ czasu między marcem 1993 r. (gdy odbyła się
konsultacja z art. 38 k.p., a nie złożono powodowi wypowiedzenia ze względu na jego
chorobę), a listopadem 1993 r., w którym złożono powodowi wypowiedzenie będące
przedmiotem procesu. Brak konsultacji co do drugiego wypowiedzenia oznacza jego
wadliwość.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Rewizja nadzwyczajna nie jest uzasadniona.
Według art. 93 ust. 3 ustawy z dnia 12 września 1990 r. o szkolnictwie wyższym
(Dz. U. Nr 65, poz. 385 ze zm.) "stosunek pracy z nauczycielem akademickim
mianowanym na czas nie określony może być rozwiązany również z innych ważnych
przyczyn z końcem roku kalendarzowego na mocy decyzji właściwego organu, po
uzyskaniu zgody organu kolegialnego wskazanego w statucie uczelni. Okres wypowie-
dzenia stosunku pracy z nauczycielem akademickim wynosi sześć miesięcy". Na
podstawie § 69 pkt 3 statutu pozwanej Akademii organem właściwym do wyrażenia
zgody na rozwiązanie stosunku pracy z powodem była rada wydziału.
Sądy obu instancji trafnie przyjęły, że znaczny niedobór zajęć dydaktycznych jest
ważną przyczyną uzasadniającą wypowiedzenie stosunku pracy na podstawie art. 93
ust. 3 ustawy o szkolnictwie wyższym. Jest też bezsporne, że właściwa Rada Wydziału
wyraziła zgodę na rozwiązanie z powodem stosunku pracy. Obie te okoliczności nie są
kwestionowane w rewizji nadzwyczajnej.
Zdaniem Sądu Najwyższego nie jest trafny zarzut rewizji nadzwyczajnej doty-
czący naruszenia przez pozwaną Akademię trybu konsultacji związkowej z art. 38 k.p.
Przepis ten nie określa, w jakim terminie od niezgłoszenia przez zakładową organizację
związkową zastrzeżeń co do zamiaru wypowiedzenia zakład pracy może złożyć
pracownikowi to wypowiedzenie. W tezie XII uchwały pełnego składu Izby Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych Sądu Najwyższego z dnia 19 maja 1978 r., V PZP 6/77
(OSNCP 1978 z. 8 poz. 127), stwierdzono, że upływ czasu dzielący zakończenie
postępowania przewidzianego w art. 38 k.p. od mającego nastąpić wypowiedzenia
pracownikowi przez kierownika zakładu pracy umowy o pracę może uzasadniać
konieczność ponownego zawiadomienia rady zakładowej o zamiarze wypowiedzenia. W
niniejszej sprawie nie zachodzą jednakże okoliczności, które dezaktualizowałyby odbytą
w marcu 1993 r. konsultację związkową w stosunku do wypowiedzenia złożonego
powodowi dnia 19 listopada 1993 r. Strona pozwana nie mogła bowiem złożyć
powodowi wypowiedzenia w marcu 1993 r. z uwagi na jego chorobę, a ze względu na
właściwe dla powoda okres i termin wypowiedzenia (6 miesięcy, na koniec roku aka-
demickiego), wypowiedziała ona ze skutkiem na najbliższy możliwy termin, to jest na
dzień 30 września 1994 r. Nie byłby więc uzasadniony wniosek, że mimo istnienia tych
samych okoliczności faktycznych uzasadniających wypowiedzenie, pozwana Akademia
przejściowo odstąpiła od zamiaru wypowiedzenia i po upływie około 8 miesięcy
ponownie powzięła ten zamiar.
Ponieważ w postępowaniu przed Sądami obu instancji trafnie uznano wypowie-
dzenie za zgodne z prawem, co uzasadniało oddalenie powództwa o orzeczenie
bezskuteczności tego wypowiedzenia, to rozważania dotyczące przywrócenia na pods-
tawie art. 265 k.p. terminu do wytoczenia tego powództwa są bezprzedmiotowe. Celem
przywrócenia tego terminu jest bowiem to, aby pracownik bez swej winy nie został
pozbawiony prawa do sądu - co w niniejszej sprawie nie zachodzi. Nie jest także
uzasadniony pogląd, że Sąd nie może prowadzić postępowania w razie uchybienia
przez pracownika materialnoprawnemu terminowi z art. 264 k.p., gdyż żaden przepis
tego nie zakazuje, a o niezachowaniu tego terminu sąd orzeka w wyroku (tak uchwała
składu Siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego z dnia 14 marca 1986 r., III PZP 8/86,
OSNCP 1986 z. 12 poz. 194).
Z powyższych względów na podstawie art. 421 § 1 k.p.c. orzeczono jak w sen-
tencji.

========================================