Wyrok z dnia 6 stycznia 1995 r.
I PRN 118/94

Dodatek wyrównawczy przewidziany w art 179 § 2 k.p. nie dotyczy okresu,
w którym ciężarna pracownica pobierała zasiłek chorobowy.

Przewodniczący SSN: Maria Mańkowska (sprawozdawca), Sędziowie SN: Józef
Iwulski, Kazimierz Jaśkowski,

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 6 stycznia 1995 r. sprawy z powództwa
Urszuli P. przeciwko Państwowemu Szpitalowi Klinicznemu [...] Akademii Medycznej w
P. o dodatek wyrównawczy, na skutek rewizji nadzwyczajnej Rzecznika Praw
Obywatelskich [...] od wyroku Sądu Wojewódzkiego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych w Poznaniu z dnia 27 kwietnia 1992 r. [...]

o d d a l i ł rewizję nadzwyczajną

U z a s a d n i e n i e

Powódka Urszula P. w pozwie przeciwko Państwowemu Szpitalowi Klinicznemu
[...] Akademi Medycznej w P. wniosła o zasądzenie dodatku wyrównawczego z art. 179
§ 1 i 2 k.p. od dnia 1 września 1990 r. z ustawowymi odsetkami. Od tej daty powódka
nie pełniła dyżurów zakładowych w związku ze stwierdzoną ciążą, a strona pozwana
zaprzestała wypłacania wynagrodzenia za dyżury. Powódka dochodziła łącznej kwoty
7.042.420 zł. z tytułu dodatku wyrównawczego za okres od 1 września 1990 r. do 13
lutego 1991 roku.
Zarówno Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w Poznaniu w wyroku z dnia 15 października
1991 r., [...], jak i Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Poznaniu w
wyroku z dnia 27 kwietnia 1992 r., [...], nie uwzględniły roszczenia powódki uznając, że
w okresie ciąży powódka nie była przeniesiona do innej pracy, wobec czego nie ma
prawa do dodatku wyrównawczego przewidzianego w art. 179 § 2 k.p. w związku z
niespełnieniem warunku z art. 179 § 1 k.p.
Wyrok Sądu Wojewódzkiego zaskarżył Rzecznik Praw Obywatelskich w drodze
rewizji nadzwyczajnej zarzucając rażące naruszenie prawa materialnego i proce-
sowego, w szczególności art. 387 i 390 § 1 k.p.c, art. 179 § 1 i 2 k.p. oraz interesu
Rzeczypospolitej Polskiej (art. 421 § 2 k.p.c.). Rewidujący wniósł o uchylenie zaskar-
żonego wyroku i zmianę wyroku Sądu I instancji przez zasądzenie na rzecz powódki
kwoty 7.042.420 zł (w pieniądzach sprzed 1 stycznia 1995 r.) z ustawowymi odsetkami
od dnia wymagalności roszczenia oraz kosztami. Zdaniem Rzecznika Praw
Obywatelskich, Sąd Wojewódzki z rażącym naruszeniem art. 387 k.p.c. oddalił rewizję
powódki, poprzestał na prostym powołaniu się na brzmienie art. 179 § 1 i 2 k.p. w
związku z art. 178 k.p., pomijając wykładnię tych przepisów dokonaną zarówno w
orzecznictwie Sądu Najwyższego jak i w doktrynie. Przede wszystkim w uchwale z dnia
28 kwietnia 1994 r., I PZP 6/94, Sąd Najwyższy uznał, że pracownicy lekarzowi
przysługuje dodatek wyrównawczy przewidziany w art. 179 § 2 k.p., jeżeli poprzednio
pełniła dyżury zakładowe, za które otrzymywała dodatkowe wynagrodzenie, a ze
względu na ciążę nie może ich pełnić.
Sąd Najwyższy uznał, że rewizja nadzwyczajna nie jest zasadna.
Powołane w rewizji nadzwyczajnej orzecznictwo Sądu Najwyższego, w tym także
uchwała z dnia 28 kwietnia 1994 r., która wydana została po dacie zaskarżonego
wyroku, dotyczy sytuacji, w których pracownica lekarz wykonywała pracę ale z uwagi na
stan ciąży, nie mogła jedynie wykonywać pewnych czynności zakazanych kobietom w
ciąży. Wobec tego w okresie tym otrzymała niższe wynagrodzenie niż wypłacane jej w
okresie sprzed stanu ciąży.
Sąd Najwyższy w składzie rozpoznającym przedmiotową sprawę podziela poglą-
dy przytoczone w rewizji nadzwyczajnej i wypowiedziane w dotychczasowym
orzecznictwie Sądu Najwyższego (np. uchwała z dnia 15 marca 1979 r., V PZP 13/78 -
OSNCP 1979 z. 6 poz. 109, uchwała z dnia 29 czerwca 1979 r., I PZP 19/79 nie
publikowana, uchwała z dnia 8 kwietnia 1994 I PZP 6/94 - OSNAPiUS 1994 nr 8, poz.
125) jak i w doktrynie (opinia prawna A. Kijowskiego - k. 58 - 66 akt sprawy) prze-
mawiające za szeroką interpretacją pojęcia "innej pracy" w rozumieniu art. 179 § 1 k.p.
Lekarka odsunięta w związku z ciążą od pełnienia szpitalnych dyżurów zakładowych
uzyskuje na podstawie art. 179 § 2 k.p. roszczenie o wypłatę dodatku wyrównawczego
kompensującego dodatkowe wynagrodzenie za takie dyżury. Jednakże wspomniane
roszczenie podlega uwzględnieniu jedynie wówczas, gdy lekarka ta wykonuje w okresie
ciąży pracę zawodową i otrzymuje za nią wynagrodzenie. Dodatek wyrównawczy
przewidziany w art. 179 § 2 k.p. nie może dotyczyć innego świadczenia wypłacanego
kobietom w ciąży niż wynagrodzenie za pracę, skoro przepis ten wyraźnie wskazuje na
prawo do tego dodatku w sytuacji "obniżenia wynagrodzenia".
Natomiast w rozpoznawanej sprawie , co uszło uwadze rewidującego, powódka
była nieobecna w pracy w okresie objętym pozwem z powodu choroby wywołanej
stanem ciąży, otrzymała w tym okresie zwolnienie lekarskie od pracy, pobierała więc
zasiłek chorobowy, a nie wynagrodzenie za pracę. Z tych przyczyn nie ma prawa do
dodatku wyrównawczego z art. 179 § 2 k.p.
Zaskarżony wyrok Sądu Wojewódzkiego, mimo odmiennego uzasadnienia, w
konsekwencji nie naruszył art. 179 § 1 i 2 k.p.
Z tych względów rewizja nadzwyczajna podlegała oddaleniu na podstawie art.
421 § 2 k.p.c. gdyż zaskarżony wyrok nie narusza również interesu Rzeczypospolitej
Polskiej.

========================================