Wyrok z dnia 8 stycznia 2002 r.
I PKN 758/00

Przy stosowaniu § 9 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 1 lipca
1997 r. w sprawie wynagradzania pracowników zatrudnionych w jednostkach
organizacyjnych jednostek samorządu terytorialnego (Dz.U. Nr 77, poz. 482 ze
zm.) nie można traktować jako jednego zatrudnienia, okresów pracy u dwóch
różnych pracodawców na podstawie odrębnych stosunków pracy, choćby
drugi pracodawca był następcą prawnym pierwszego.


Przewodniczący Prezes SN Walerian Sanetra, Sędziowie SN: Katarzyna
Gonera, Józef Iwulski (sprawozdawca).

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 8 stycznia 2002 r. sprawy z powództwa
Ryszarda P. przeciwko Gminie P. - Ośrodkowi Profilaktyki i Rozwiązywania Proble-
mów Alkoholowych w P. o zapłatę nagrody jubileuszowej, na skutek kasacji strony
pozwanej od wyroku Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w
Poznaniu z dnia 2 czerwca 2000 r. [...]

o d d a l i ł kasację.

U z a s a d n i e n i e

Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w Pile wyrokiem z dnia 8 marca 2000 r. [...] zasądził
od pozwanego Gminnego Ośrodka Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoho-
lowych w P. na rzecz powoda Ryszarda P. kwotę 6.641,16 zł tytułem nagrody jubileu-
szowej wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 16 sierpnia 1999 r. Sąd Rejonowy
ustalił, że powód był zatrudniony: 1) od 16 sierpnia 1959 r. do 31 sierpnia 1965 r. w
Szkole Podstawowej w P., 2) od 1 września 1965 r. do 31 marca 1990 r. w Szkole
Policji w P. oraz 3) od 14 września 1988 r. do 31 sierpnia 1995 r. w Zespole Szkół
Ekonomicznych w P. Pismem z dnia 4 marca 1991 r. przewodniczący zarządu miasta
w P. powołał powoda na stanowisko dyrektora Izby Wytrzeźwień w P. od dnia 5
marca 1991 r. Na stanowisku dyrektora tej Izby powód był zatrudniony do 30 czerwca
1999 r. Izba uległa likwidacji, a stosunek pracy rozwiązany za porozumieniem stron.
Od 1 lipca 1999 r. powód został zatrudniony na stanowisku dyrektora pozwanego
Ośrodka na czas określony, tj. do czasu zatrudnienia dyrektora wyłonionego w dro-
dze konkursu. Ośrodek jest następcą prawnym zlikwidowanej Izby Wytrzeźwień w P.
Stosunek pracy stron ustał z dniem 1 listopada 1999 r. W okresie od 1 kwietnia 1990
r. do 4 marca 1991 r. powód pracował tylko u jednego pracodawcy, tj. w Zespole
Szkół Ekonomicznych w P. Okres zatrudnienia w Zespole Szkół Ekonomicznych w P.
zakończył się w dniu 31 sierpnia 1995 r. Wynagrodzenie powoda za sierpień 1999 r.
wynosiło 2.213,72 zł. Zgodnie z § 9 ust. 2 i 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 1
lipca 1997 r. w sprawie wynagradzania pracowników zatrudnionych w jednostkach
organizacyjnych jednostek samorządu terytorialnego (Dz.U. Nr 77, poz. 482 ze zm.)
do okresu pracy uprawniającego do nagrody jubileuszowej wlicza się wszystkie po-
przednio zakończone okresy zatrudnienia. W razie równoczesnego pozostawania w
więcej niż jednym stosunku pracy, do okresu pracy uprawniającego do nagrody wli-
cza się jeden z tych okresów. Niesporną okolicznością jest, że w okresie od 1 kwiet-
nia 1990 r. do 4 marca 1991 r. powód był zatrudniony wyłącznie w Zespole Szkół
Ekonomicznych w P. Jest również poza sporem, że zatrudnienie to ustało w dniu 31
sierpnia 1995 r. Brak jest przeszkód, aby ten okres zatrudnienia zaliczyć powodowi
do okresu pracy uprawniającego do nagrody jubileuszowej. Powód w dniu 15 sierp-
nia 1999 r. osiągnął 40-letni staż pracy. Po 40 latach przysługuje powodowi nagroda
jubileuszowa w wysokości 300% wynagrodzenia miesięcznego.
Wyrokiem z dnia 2 czerwca 2000 r. [...] Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpie-
czeń Społecznych w Poznaniu oddalił apelację pozwanego. Sąd Okręgowy przejął
ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd pierwszej instancji. Niesporne między stro-
nami jest, że okres zatrudnienia powoda w Zespole Szkół Ekonomicznych w P. za-
kończył się przed nabyciem prawa do nagrody jubileuszowej. Okres zatrudnienia po-
woda od 1 kwietnia 1990 r. do 4 marca 1991 r. w Zespole Szkół Ekonomicznych w P.
był zatrudnieniem w jedynym miejscu pracy. Do okresu pracy powoda należy więc
zaliczyć następujące okresy: 1) w Szkole Podstawowej w P. od dnia 16 sierpnia 1959
r. do 31 sierpnia 1965 r. (łącznie 9 lat i 14 dni), 2) w Szkole Policji w P. od 1 września
1965 r. do 31 marca 1990 r. (łącznie 24 lata 5 miesięcy), 3) w Zespole Szkół Ekono-
micznych w P. w okresie od 1 kwietnia 1990 r. do 4 marca 1991 r. (łącznie 11 miesię-
cy i 4 dni), 4) u pozwanego i jego poprzednika prawnego od 4 marca 1991 r. do 1
listopada 1999 r. (łącznie 8 lat, 6 miesięcy i 27 dni). Łączny okres zatrudnienia powo-
da w dniu ustania stosunku pracy wynosił więc 42 lata, 12 miesięcy i 16 dni. Wbrew
zarzutom pozwanego żaden z okresów zatrudnienia powoda nie został zaliczony po-
dwójnie. Okres zatrudnienia powoda w Zespole Szkół Ekonomicznych w P. został
zaliczony tylko w części, gdy było to jedyne miejsce pracy powoda.
Kasację od tego wyroku wniosła strona pozwana, która zarzuciła naruszenie §
9 ust. 2 i 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 1 lipca 1997 r. przez przyjęcie, że
pozwala on na zaliczenie do okresu pracy uprawniającego do nagrody jubileuszowej,
okresu zatrudnienia niezakończonego przed podjęciem pracy u aktualnego praco-
dawcy lub też na wliczenie do takiego okresu pracy dwóch równocześnie trwających
stosunków pracy. Zdaniem strony pozwanej § 9 ust. 2 i 3 rozporządzenia Rady Mini-
strów z dnia 1 lipca 1997 r. pozwalają na wliczenie do okresu pracy uprawniającego
do nagrody jubileuszowej jedynie poprzedniego i zakończonego okresu zatrudnienia,
a nadto w razie równoczesnego pozostawania w więcej niż jednym stosunku pracy,
na wliczenie tylko jednego z tych okresów. W świetle tego wliczenie powodowi do
okresu pracy uprawniającego do nabycia prawa do nagrody jubileuszowej, zatrud-
nienia w Zespole Szkół Ekonomicznych w P. od 1 kwietnia 1990 r. do 4 marca 1991 r.
pozbawione jest podstaw prawnych. Zatrudnienie to bowiem nie zakończyło się 4
marca 1991 r., lecz trwało do 31 sierpnia 1995 r. Nie mogło być ono uznane za po-
przedni i zakończony okres pracy w stosunku do zatrudnienia powoda w Izbie Wy-
trzeźwień. Z drugiej strony było ono równoczesnym pozostawaniem w więcej niż jed-
nym stosunku pracy i dlatego zgodnie z § 9 ust. 3 rozporządzenia do okresu pracy
uprawniającego do nagrody jubileuszowej nie mogły być zaliczone obydwa te okresy,
tak jak uczynił to Sąd, lecz jedynie jeden z nich. Z § 9 ust. 2 rozporządzenia wynika
zdaniem pozwanego, iż do okresu pracy uprawniającego do nabycia nagrody jubile-
uszowej zaliczone mogą być tylko te okresy wcześniejszego zatrudnienia, które za-
kończyły się przed podjęciem zatrudnienia u aktualnego pracodawcy. Odmienna in-
terpretacja tego przepisu prowadziłaby do sytuacji, w której pracodawca, zatrudniając
pracownika, nie mógłby ustalić, kiedy i jaka nagroda będzie mu przysługiwać.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Istota występującego w sprawie problemu sprowadza się do wykładni i zasto-
sowania § 9 ust. 2 i 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 1 lipca 1997 r. w spra-
wie wynagradzania pracowników zatrudnionych w jednostkach organizacyjnych jed-
nostek samorządu terytorialnego. Zgodnie z nimi do okresu pracy uprawniającego do
nagrody jubileuszowej wlicza się wszystkie poprzednie zakończone okresy zatrud-
nienia oraz inne okresy, jeżeli z mocy odrębnych przepisów podlegają one wliczeniu
do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze (ust. 2). W razie rów-
noczesnego pozostawania w więcej niż w jednym stosunku pracy, do okresu pracy
uprawniającego do nagrody wlicza się jeden z tych okresów (ust. 3). Nie były one
dotychczas przedmiotem rozpoznania w orzecznictwie Sądu Najwyższego, a ich wy-
kładnia ma poważne znaczenie, gdyż w systemie prawnym podobne (identyczne)
regulacje są liczne (por. np. § 1 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia
11 września 2001 r. w sprawie ustalania okresów pracy i innych okresów uprawniają-
cych pracowników uczelni do nagrody jubileuszowej oraz zasad jej obliczania i wy-
płacania, Dz.U. Nr 101, poz. 1094; § 9 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 26
lipca 2000 r. w sprawie zasad wynagradzania i wymagań kwalifikacyjnych pracowni-
ków samorządowych zatrudnionych w jednostkach organizacyjnych jednostek samo-
rządu terytorialnego, Dz.U. Nr 61, poz. 708 ze zm.; § 11 rozporządzenia Rady Mini-
strów z dnia 26 lipca 2000 r. w sprawie zasad wynagradzania i wymagań kwalifika-
cyjnych pracowników samorządowych zatrudnionych w urzędach gmin, starostwach
powiatowych i urzędach marszałkowskich, Dz.U. Nr 61, poz. 707 ze zm.; § 9 rozpo-
rządzenia Rady Ministrów z dnia 28 marca 2000 r. w sprawie zasad wynagradzania
pracowników nie będących członkami korpusu służby cywilnej zatrudnionych w urzę-
dach administracji rządowej i pracowników innych jednostek, Dz.U. Nr 24, poz. 299
ze zm.; § 13 rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 8 czerwca
1999 r. w sprawie zasad wynagradzania pracowników publicznych zakładów opieki
zdrowotnej, Dz.U. Nr 52, poz. 543 ze zm.; art. 92 § 4 i 5 ustawy z dnia 27 lipca 2001
r. Prawo o ustroju sądów powszechnych, Dz.U. Nr 98, poz. 1070 ze zm.).
Na wstępie trzeba jednak dokonać pewnych uściśleń, co do stanu faktycznego
sprawy i jego prawnej kwalifikacji. Sąd drugiej instancji popełnił bowiem kilka błędów
matematycznych w ustaleniu poszczególnych okresów zatrudnienia powoda, które
prowadziłyby do wątpliwości, czy 40-letni staż nie upłynął mu w okresie zatrudnienia
w Izbie Wytrzeźwień w P. Przede wszystkim jednak Sądy obu instancji (a także
strony) nie dostrzegły, że w ostatnim czasie powód był zatrudniony na podstawie
dwóch różnych stosunków pracy, u dwóch pracodawców. Sądy przyjęły, że pozwany
Ośrodek jest następcą prawnym Izby Wytrzeźwień w P. Być może tak jest, ale nie w
zakresie stosunku pracy powoda. Powód nie został bowiem przejęty przez pozwany
Ośrodek w trybie art. 231 § 1 k.p. (nawet, gdyby tak było, to i tak byłyby to dwa
okresy zatrudnienia - por. art. 36 § 11 k.p.). W okresie od dnia 5 marca 1991 r. do
dnia 30 czerwca 1999 r. powód był zatrudniony w Izbie Wytrzeźwień w P. na podsta-
wie umowy o pracę na czas nie określony i ta umowa została rozwiązana za poro-
zumieniem stron. Od 1 lipca 1999 r. powód został zatrudniony na stanowisku dyrekto-
ra pozwanego Ośrodka na podstawie umowy o pracę na czas określony i umowa ta
rozwiązała się z upływem jej terminu w dniu 1 listopada 1999 r. Były to więc dwa
okresy zatrudnienia, na różnych podstawach i u różnych pracodawców. Nie ma więc
żadnych podstaw, aby kwalifikować te okresy jako jedno zatrudnienie.
Okresy zatrudnienia powoda przedstawiają się więc następująco: 1) w Szkole
w P. od dnia 16 sierpnia 1959 r. do 31 sierpnia 1965 r. (łącznie 6 lat i 15 dni, a nie jak
przyjął Sąd drugiej instancji - 9 lat i 14 dni), 2) w Szkole Policji w P. od 1 września
1965 r. do 31 marca 1990 r. (łącznie 24 lata i 7 miesięcy, a nie jak przyjął Sąd drugiej
instancji - 24 lata i 5 miesięcy), 3) w Zespole Szkół Ekonomicznych w P. w okresie od
14 września 1988 r. do 31 sierpnia 1995 r., z czego jako zatrudnienia wyłącznego
dotyczy okres od 1 kwietnia 1990 r. do 4 marca 1991 r. (łącznie 11 miesięcy i 4 dni),
4) w Izbie Wytrzeźwień w P. od 4 marca 1991 r. do 30 czerwca 1999 r. (łącznie 8 lat,
3 miesięcy i 25 dni), 5) w pozwanym Ośrodku od 1 lipca 1999 r. do 1 listopada 1999
r. (łącznie 4 miesiące).
Dopiero po tych uściśleniach możliwa jest prawidłowa ocena zastosowania
przez Sądy § 9 ust. 2 i 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 1 lipca 1997 r. W tym
zakresie należy stwierdzić, że Sądy niewątpliwie prawidłowo interpretowały § 9 ust.
3, gdyż stosowały wprost wyrażoną w nim zasadę, że w razie równoczesnego pozo-
stawania w więcej niż w jednym stosunku pracy, do okresu pracy uprawniającego do
nagrody wlicza się jeden z tych okresów. Sądy też prawidłowo zastosowały ten prze-
pis, skoro okres zatrudnienia powoda w Zespole Szkół Ekonomicznych w P. (od 14
września 1988 r. do 31 sierpnia 1995 r.) zaliczyły do stażu pracy tylko w części, w
której było to jedyne miejsce pracy powoda (od 1 kwietnia 1990 r. do 4 marca 1991
r.). Na początku (do 31 marca 1990 r.) zatrudnienie to było bowiem równoczesne z
zatrudnieniem w Szkole Policji w P., a na końcu (od 4 marca 1991 r. do 31 sierpnia
1995 r.) z zatrudnieniem w Izbie Wytrzeźwień w P. Przy zaliczeniu w całości tych
okresów pracy (w Szkole Policji w P. i w Izbie Wytrzeźwień w P.) zgodnie z § 9 ust. 3
rozporządzenia do stażu pracy powoda mógł być zaliczony tylko okres pracy w Ze-
spole Szkół Ekonomicznych od dnia 1 kwietnia 1990 r. do 4 marca 1991 r.
Jeżeli chodzi o wykładnię § 9 ust. 2 rozporządzenia, to Sądy w tym zakresie
nie wypowiedziały się wyraźnie, czy przez okresy ,,poprzednie i zakończone" rozu-
mieją okresy zatrudnienia, które rozpoczęły się wcześniej i zostały zakończone przed
rozpoczęciem zatrudnienia u pracodawcy, w czasie którego pracownik ma nabyć
prawo do nagrody jubileuszowej (tak, w sposób zwężający interpretuje ten przepis
strona pozwana), czy też okresy, które rozpoczęły się przed tym zatrudnieniem i za-
kończyły się, choćby w czasie trwającego już zatrudnienia u tego pracodawcy (tak jak
się wydaje w sposób korzystny dla pracownika - przyjął Sąd drugiej instancji). Pro-
blem wykładni pojęcia ,,poprzednie zatrudnienie" ma bardzo długą historię, która za-
owocowała różnorodnymi poglądami w orzecznictwie i doktrynie (por. uchwała z dnia
26 sierpnia 1987 r., III PZP 37/87, OSNCP 1989 r. z. 1, poz. 11; OSPiKA 1988 r. z. 4,
poz. 82 z glosą B. Wagner; uchwała z dnia 27 stycznia 1977 r., V PZP 5/76, OSNCP
1977 z. 4 poz. 63, OSPiKA 1977 r. z. 11-12, poz. 181 z glosą J. Logi; PiP 1978 r. nr
8-9, s. 260 z glosą L. Florka; uchwała składu siedmiu sędziów z dnia 6 lutego 1979 r.,
V PZP 5/78, OSNCP 1979 r. z. 6, poz. 109; uchwała pełnego składu Izby Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych z dnia 30 listopada 1988 r., III PZP 33/88, OSNCP 1989 r.
z. 7-8, poz. 108; OSP 1990 r. z. 8, poz. 310 z glosą A. Świątkowskiego). Przez poję-
cie ,,poprzednie zatrudnienie" można bowiem rozumieć zatrudnienie, które rozpo-
częło się i trwało wcześniej od obecnego zatrudnienia, bądź jako zatrudnienie, które
rozpoczęło się, trwało wcześniej i zakończyło się przed rozpoczęciem zatrudnienia
obecnego, albo wreszcie jako zatrudnienie, które rozpoczęło się, trwało wcześniej i
zakończyło się w czasie zatrudnienia obecnego. Z analizowanego § 9 ust. 2 rozpo-
rządzenia wynika, że odrzucić należy pierwszą możliwość, gdyż niewątpliwie po-
przednie zatrudnienie musi być zakończone. Dwie pozostałe możliwości natomiast
dadzą się uzasadnić wykładnią gramatyczną przepisu (może bardziej racjonalna wy-
daje się wykładnia wyprowadzona z zasady lege non distiquente, gdyż przepis nie
rozróżnia, czy poprzednie zatrudnienie ma się zakończyć przed datą podjęcia aktual-
nego zatrudnienia, czy może nastąpić to w trakcie jego trwania).
Rozstrzygnięcie tego problemu nie jest jednak potrzebne w stanie faktycznym
sprawy. Jeżeli bowiem zbadamy staż pracy powoda w dniu rozpoczęcia jego zatrud-
nienia u pozwanego pracodawcy, to okazuje się, że wszystkie poprzednie (niejedno-
czesne) okresy zatrudnienia były już wówczas zakończone, co w szczególności doty-
czy zatrudnienia w Zespole Szkół Ekonomicznych. Zatrudnienie to bowiem ustało w
dniu 31 sierpnia 1995 r., a ostatni stosunek pracy powoda u strony pozwanej rozpo-
czął się w dniu 1 lipca 1999 r. (stosunek pracy powoda w Zespole Szkół Ekonomicz-
nych nie był zakończony w dacie rozpoczęcia przedostatniego zatrudnienia powoda
w Izbie Wytrzeźwień). Prawidłowe wyliczenie stażu pracy powoda w dniu 1 lipca
1999 r. (rozpoczęcie pracy w pozwanym Ośrodku) po wliczeniu tylko okresów nie
będących zatrudnieniem jednoczesnym i wyłącznie okresów już w tej dacie zakoń-
czonych, prowadzi do wniosku, że powodowi należy zaliczyć okresy pracy: w Szkole
w P. od dnia 16 sierpnia 1959 r. do 31 sierpnia 1965 r. (łącznie 6 lat i 15 dni, 2) w
Szkole Policji w P. od 1 września 1965 r. do 31 marca 1990 r. (łącznie 24 lata i 7 mie-
sięcy), 3) w Zespole Szkół Ekonomicznych w P. od 1 kwietnia 1990 r. do 4 marca
1991 r. (łącznie 11 miesięcy i 4 dni) oraz 4) w Izbie Wytrzeźwień w P. od 4 marca
1991 r. do 30 czerwca 1999 r. (łącznie 8 lat, 3 miesięcy i 25 dni). W dniu 1 lipca 1999
r. staż pracy powoda wynosił 39 lat, 10 miesięcy i 14 dni. Staż 40 lat zatrudnienia
powód osiągnął więc w dniu 15 sierpnia 1999 r. w czasie zatrudnienia w pozwanym
Ośrodku. Nabył więc w tym dniu prawo do nagrody jubileuszowej co oznacza, iż za-
skarżone rozstrzygnięcie jest prawidłowe, bez względu na sposób wykładni § 9 ust. 2
rozporządzenia.
Zarzut naruszenia tego przepisu nie jest więc usprawiedliwioną podstawą ka-
sacji, która podlegała oddaleniu na mocy art. 39312 k.p.c..
========================================