Wyrok z dnia 23 listopada 2001 r.
I PKN 697/00

Z art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 5 lipca 1996 r. o służbie cywilnej (Dz.U. Nr
89, poz. 402 ze zm.) nie wynikał obowiązek mianowania każdej osoby, w odnie-
sieniu do której dyrektor generalny urzędu przedstawił wniosek.


Przewodniczący SSN: Józef Iwulski, Sędziowie SN: Zbigniew Myszka, Andrzej
Wasilewski (sprawozdawca).

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 23 listopada 2001 r. sprawy z po-
wództwa Alicji W. przeciwko Skarbowi Państwa reprezentowanemu przez Szefa
Służby Cywilnej w W. o ustalenie stosunku pracy na podstawie mianowania, na sku-
tek kasacji powódki od wyroku Sądu Okręgowego-Sądu Pracy I Ubezpieczeń Spo-
łecznych w Częstochowie z dnia 17 maja 2000 r. [...]

o d d a l i ł kasację.

U z a s a d n i e n i e


Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w Częstochowie wyrokiem z dnia 13 maja 1999 r.
[...] w sprawie z pozwu Alicji W. przeciwko Skarbowi Państwa - reprezentowanemu
przez Szefa Służby Cywilnej w W. o ustalenie stosunku pracy na podstawie miano-
wania i o odszkodowanie, oddalił powództwo. W uzasadnieniu tego wyroku Sąd Re-
jonowy ustalił, że powódka była pracownikiem Urzędu Wojewódzkiego w C., przystą-
piła do egzaminu kwalifikacyjnego na pracownika służby cywilnej i egzamin ten zali-
czyła z wynikiem pozytywnym. W tej sytuacji, w dniu 31 października 1997 r. Dyrek-
tor Generalny Urzędu Wojewódzkiego wystąpił do Szefa Służby Cywilnej z wnio-
skiem o mianowanie powódki do kategorii ,,B" służby cywilnej. Ponieważ jednak w
dniu 27 maja 1998 r. Szef Służby Cywilnej poinformował powódkę o tym, że wniosek
złożony przez Dyrektora Generalnego Urzędu Wojewódzkiego nie stanowił podstawy
do automatycznego uzyskania przez nią statusu prawnego urzędnika służby cywilnej,
powódka uznała, iż informacja ta jest równoznaczna z odmową mianowania jej na
stanowisko urzędnika służby cywilnej i wniosła skargę do Naczelnego Sądu Admini-
stracyjnego, którą Sąd ten odrzucił, wskazując że w sprawie właściwy jest Sąd
Pracy.
Rozpoznając meritum sprawy, Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w Częstochowie
stwierdził, że art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 5 lipca 1996 r. o służbie cywilnej (Dz.U. Nr
89, poz. 402 ze zm.): ,,nie nakłada na Szefa Służby Cywilnej obowiązku nawiązania
stosunku pracy w drodze mianowania z osobą, która zakończyła z wynikiem pozy-
tywnym postępowanie kwalifikacyjne do służby cywilnej i co do której został złożony
wniosek dyrektora generalnego o mianowanie". Sąd Rejonowy stanął przy tym na
stanowisku, że art. 32 ust. 1 ustawy o służbie cywilnej z 1996 r. przeniósł ,,kompeten-
cję do nawiązania stosunku pracy z urzędnikiem służby cywilnej na ręce Szefa
Służby Cywilnej, który w tym momencie występuje w imieniu pracodawcy"; także inne
przepisy tej ustawy (między innymi art. 35 ust. 1 i ust. 2) przyznają Szefowi Służby
Cywilnej szereg dalszych kompetencji, które świadczą o tym, że przysługuje mu sta-
tus prawny pracodawcy, który zgodnie z art. 24 ust. 1 ustawy o służbie cywilnej z
1996 r. powołany jest do realizowania polityki państwa wobec korpusu urzędniczego
służby cywilnej. Natomiast art. 32 ust. 1 ustawy o służbie cywilnej z 1996 r. ,,nie obli-
guje Szefa Służby Cywilnej do nawiązania w drodze mianowania stosunku pracy z
osobą, co do której zostały spełnione przesłanki wynikające z ustawy i co do której
dyrektor generalny wystąpił ze stosownym wnioskiem".
Apelację powódki od powyższego wyroku Sądu Rejonowego, Sąd Okręgowy-
Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Częstochowie wyrokiem z dnia 17 maja
2000 r. [...] oddalił. W uzasadnieniu tego wyroku Sąd Okręgowy w pełni podzielił po-
gląd prawny wyrażony w wyroku Sądu Rejonowego w kwestii sposobu interpretacji
art. 32 ust. 1, zwłaszcza w związku z art. 5 i art. 27 ustawy o służbie cywilnej z 1996
r. Sąd Okręgowy stwierdził również, że trafny jest pogląd strony pozwanej, wedle któ-
rego mianowanie jest formą nawiązania stosunku pracy (art. 76 oraz art. 298 KP) i
nie może być uznane za decyzję administracyjną w rozumieniu Kodeksu postępowa-
nia administracyjnego także wtedy, gdy funkcję pracodawcy w zakresie nawiązania
stosunku pracy wykonuje organ administracji rządowej.

W kasacji od powyższego wyroku powódka zarzuciła naruszenie art. 7 ustawy
z dnia 2 kwietnia 1997 r. - Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. Nr 78, poz.
483) oraz art. 32 ust.1 i art. 88 pkt. 4 ustawy o służbie cywilnej z 1996 r., a także art.
415 KC - poprzez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie tych przepisów. W
uzasadnieniu kasacji powódka wywodziła w szczególności, że Szef Służby Cywilnej
jest centralnym organem administracji rządowej, lecz - w przeciwieństwie do Dyrekto-
ra Generalnego Urzędu Wojewódzkiego - nie jest on pracodawcą wobec urzędników
służby cywilnej. Szef Służby Cywilnej, w opinii kasacji: ,,z mocy ustawowego upo-
ważnienia działa na rzecz pracodawcy (konkretnego urzędu administracji rządowej),
bowiem skutkiem mianowania jest powstanie nowego stosunku pracy. Odmowa mia-
nowania narusza więc nie tylko zasadę praworządności, ale także zasadę swobody
zawierania umów (art. 11 KP)". Dlatego w konkluzji uzasadnienia kasacji stwierdza
się, że ,,Szef Służby Cywilnej miał obowiązek dokonania mianowania. Brakiem mia-
nowania naraził powódkę na szkodę, która wynikła z bezczynności organu admini-
stracji".


Sąd Najwyższy zważył, co następuje:


Kasacja nie jest zasadna. Wedle przepisów ustawy o służbie cywilnej z 1996
r., obowiązującej w chwili podejmowania rozstrzygnięć w rozpoznawanej sprawie,
centralnym organem administracji rządowej właściwym w sprawach służby cywilnej,
w zakresie określonym ustawą, był Szef Służby Cywilnej (art. 23 ust. 1 tej ustawy).
Natomiast dyrektor generalny urzędu, do zadań którego należała realizacja polityki
personalnej w służbie cywilnej, powołany był do dokonywania wobec urzędników
służby cywilnej między innymi także czynności z zakresu prawa pracy, o ile ustawa
nie stanowiła inaczej (art. 26 ust. 2 pkt. 2 i pkt. 4 ustawy o służbie cywilnej z 1996 r.).
Zgodnie z dyspozycją art. 27 ust. 1 ustawy o służbie cywilnej z 1996 r., nawiązanie
stosunku pracy z urzędnikiem służby cywilnej następowało na podstawie mianowa-
nia, przy czym art. 32 ust. 1 tej ustawy stanowił równocześnie, że: ,,Mianowania
urzędnika do służby cywilnej dokonuje Szef Służby Cywilnej na wniosek dyrektora
generalnego urzędu", natomiast dyrektor generalny urzędu wyznaczał urzędnikowi
służby cywilnej stanowisko odpowiadające jego kategorii urzędniczej i określał wyna-
grodzenie urzędnika, jeżeli przepisy ustawy kompetencji tej nie zastrzegały na rzecz
innego organu (art. 32 ust. 4 i ust. 5 ustawy o służbie cywilnej z 1996 r.). Oznaczało
to wprawdzie, że dyrektor generalny urzędu pełnił wobec urzędnika rolę pracodawcy
i bez jego wniosku o mianowanie określonej osoby do służby cywilnej nie było możli-
we nawiązanie z nią stosunku pracy w drodze mianowania. Jednakże dyspozycja art.
32 ust. 1 ustawy o służbie cywilnej z 1996 r. w żadnym razie nie przesądzała o obo-
wiązku mianowania do służby cywilnej każdej osoby, w odniesieniu do której dyrektor
generalny urzędu przedstawi wniosek o jej mianowanie do służby cywilnej. Ozna-
czała ona natomiast, że nawiązanie stosunku pracy z urzędnikiem służby cywilnej
następowało wprawdzie dopiero na podstawie autonomicznego oświadczenia woli
Szefa Służby Cywilnej o przyjęciu określonej osoby do służby cywilnej, czyli na pod-
stawie aktu mianowania urzędnika do służby cywilnej, który jednak nie mógł być wy-
dany bez uprzedniego przedstawienia przez dyrektora generalnego urzędu wniosku
o mianowanie tej osoby. W tej sytuacji, podstawowy zarzut kasacji, dotyczący naru-
szenia art. 32 ust. 1 w związku z art. 88 pkt. 4 ustawy o służbie cywilnej z 1996 r.,
okazał się nietrafny. W rozpoznawanej sprawie sam fakt przedstawienia przez Dy-
rektora Generalnego Urzędu Wojewódzkiego w C. wniosku o mianowanie powódki
do służby cywilnej oznaczał tylko, że w danym wypadku spełniona została konieczna
przesłanka prawna dla wydania aktu jej mianowania do służby cywilnej. Jednakże
wniosek ten nie mógł zastąpić samego aktu mianowania, będącego wyrazem auto-
nomicznego oświadczenia woli Szefa Służby Cywilnej, na podstawie którego docho-
dzi do nawiązania stosunku pracy z urzędnikiem służby cywilnej. Tym samym, oczy-
wiście chybiony okazał się podniesiony w kasacji zarzut naruszenia zasady swobody
zawierania umów (art. 11 KP), a w konsekwencji bezprzedmiotowy jest zarówno za-
rzut naruszenia art. 7 Konstytucji RP oraz oparte na art. 415 KC żądanie naprawienia
szkody.

Biorąc powyższe pod uwagę, Sąd Najwyższy na podstawie art. 39312 KPC
orzekł jak w sentencji.
========================================