Wyrok z dnia 13 kwietnia 1999 r.
I PKN 654/98


Odprawa z art. 28 ust. 1 ustawy z dnia 16 września 1982 r. o pracowni-
kach urzędów państwowych (Dz.U. Nr 31, poz. 214 ze zm.) może być przyznana
pracownikowi przechodzącemu na emeryturę z chwilą uprawomocnienia się
decyzji organu rentowego o przyznaniu emerytury albo - w razie kontynuowa-
nia zatrudnienia u dotychczasowego pracodawcy - z chwilą rozwiązania sto-
sunku pracy. Przepis ten nie przewiduje możliwości pozbawienia pracownika
przechodzącego na emeryturę prawa do odprawy.


Przewodniczący: SSN Andrzej Kijowski (sprawozdawca), Sędziowie SN:
Roman Kuczyński (autor uzasadnienia), Jadwiga Skibińska-Adamowicz.


Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 13 kwietnia 1999 r. sprawy z po-
wództwa Zofii W. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych-Oddziałowi w O. o
odprawę emerytalną, na skutek kasacji strony pozwanej od wyroku Sądu Wojewódz-
kiego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Olsztynie z dnia 29 czerwca 1998 r.
[...]

o d d a l i ł kasację.

U z a s a d n i e n i e


Wyrokiem z dnia 28 kwietnia 1998 r. Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w Olsztynie
uwzględnił powództwo Zofii W. przeciwko jej pracodawcy - Zakładowi Ubezpieczeń
Społecznych-Oddziałowi w O. i zasądził na jej rzecz 6.633,90 zł odprawy emerytal-
nej.

Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Olsztynie wyrokiem
z dnia 29 czerwca 1998 r. oddalił apelację pozwanego. Sąd drugiej instancji podzielił
stanowisko Sądu Rejonowego, iż powódka, która mimo ustalenia prawa do emerytu-
ry, pozostawała do 31 marca 1998 r. w zatrudnieniu, jest pracownikiem przechodzą-
cym na emeryturę w rozumieniu art. 28 ust. 1 ustawy z dnia 16 września 1982 r. o
pracownikach urzędów państwowych (Dz.U. Nr 31, poz. 214 ze zm.), któremu przys-
ługuje jednorazowa odprawa w wysokości sześciomiesięcznego wynagrodzenia.

Kasacja pozwanego od powyższego wyroku zarzuciła naruszenie prawa ma-
terialnego - art. 28 ust. 1 ustawy z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów
państwowych.


Sąd Najwyższy rozważył, co następuje:


Kasacja okazała się nieuzasadniona. Przepis art. 28 ust. 1 ustawy z dnia 16
września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych stanowi, że urzędnikowi
państwowemu przechodzącemu na emeryturę lub rentę inwalidzką przysługuje jed-
norazowa odprawa, której wysokość jest uzależniona od stażu pracy. Przepis ten jest
zamieszczony w rozdziale 3 ustawy zatytułowanym ,,Obowiązki i prawa urzędnika
państwowego". Przepisy tego rozdziału oraz pozostałe przepisy ustawy nie przewi-
dują możliwości pozbawienia urzędnika państwowego prawa do odprawy emerytal-
nej. Należy przeto uznać, że prawo to jest w art. 28 uregulowane wyczerpująco. Je-
żeli zatem urzędnik państwowy posiada co najmniej 10 letni staż pracy w urzędach (z
ewentualnym zaliczeniem zatrudnienia w innych zakładach w oparciu o przepisy wy-
dane z upoważnienia zawartego w art. 22 ust. 2 ustawy), przysługuje mu z tytułu
przejścia na emeryturę lub rentę stosowna odprawa. Omawiany przepis nie określa
momentu przejścia na emeryturę lub rentę ani też nie uzależnia prawa do odprawy
od ustania stosunku pracy. W takiej sytuacji możliwe jest przyznanie odprawy albo w
chwili nabycia statusu emeryta lub rencisty (za taką pozwany uważa datę, w której
decyzja o przyznaniu emerytury staje się ostateczna), albo też w chwili całkowitego
zakończenia aktywności zawodowej w zakładzie pracy, w którym prawo do odprawy
przysługuje, jeżeli wcześniej jej nie wypłacono.

W przedmiotowej sprawie jest bezsporne, że powódka z chwilą nabycia statu-
su emerytki nie otrzymała odprawy emerytalnej, ponieważ nie rozwiązała stosunku
pracy i pracodawca uznał, że nie jest urzędnikiem państwowym przechodzącym na
emeryturę. Kwestia ograniczenia wysokości emerytury lub jej zawieszenia pozostaje
w tym przypadku bez znaczenia. Według stanowiska pozwanego powódka nie może
także otrzymać odprawy z chwilą rozwiązania stosunku pracy, gdyż nie jest już
urzędnikiem ,,przechodzącym" na emeryturę. Stanowiska tego nie można podzielić i
nie jest trafne opieranie go na powołanych w kasacji orzeczeniach Sądu Najwyższe-
go, gdyż dotyczą one innych stanów faktycznych i prawnych (np. Sąd Najwyższy
uznał żądanie odprawy emerytalno-rentowej za nieuzasadnione, jeżeli prawo do niej
było uzależnione od ustania stosunku pracy z powodu wyczerpania okresu zasiłków
chorobowych i nabycia prawa do renty, a tymczasem umowa o pracę rozwiązała się
z upływem terminu, na który była zawarta, czyli bez związku z niezdolnością do
pracy; także w razie ustania stosunku pracy i ponownego zatrudnienia Sąd Najwyż-
szy nie znalazł podstaw do stwierdzenia praw do następnej odprawy). Nie jest też
trafne odniesienie się do uregulowania z art. 921 KP, gdyż § 1 tego przepisu uzależ-
nia prawo do odprawy od ustania stosunku pracy w związku z przejściem na emery-
turę lub rentę, a przepis § 2 nie pozostawia wątpliwości, że odprawa przysługuje tylko
raz. Wykładnia art. 28 ustawy z dnia 16 września 1982 r. przyjęta przez pozwanego
mogłaby prowadzić do wniosku, że w takich sytuacjach, gdy pracownik nie otrzymał
odprawy w chwili nabycia statusu emeryta, z powodu kontynuowania zatrudnienia,
nie może jej otrzymać w ogóle. Dlatego też tego rodzaju wykładnia nie zasługuje na
akceptację i uznać ją należy za sprzeczną z intencją ustawodawcy wyrażoną w art.
28 ustawy z dnia 16 września 1982 r. Jeżeli zatem pozwany nie wypłacił powódce
odprawy po uprawomocnieniu się decyzji przyznającej emeryturę, gdyż uznał, że nie
jest ona osobą ,,przechodzącą" na emeryturę - zobowiązany jest do wypłaty tej od-
prawy w momencie rzeczywistego przejścia powódki na emeryturę, przez co należy
rozumieć definitywne zakończenie przez powódkę zatrudnienia u pozwanego i po-
traktowanie nabytej z tytułu zatrudnienia emerytury u pozwanego i wypłacanej w peł-
nym wymiarze, jako głównego źródła egzystencji.

Z powyższych względów Sąd Najwyższy nie znalazł usprawiedliwionych pods-
taw do uwzględnienia kasacji i w oparciu o art. 39312 KPC orzekł jak w sentencji wy-
roku.
========================================