Wyrok z dnia 21 września 2001 r.
I PKN 631/00

Oświadczenie dyrektora szkoły o przeniesieniu w stan nieczynny wywo-
łuje skutek z chwilą dotarcia do nauczyciela (art. 61 KC) i najwcześniej od tej
chwili rozpoczyna bieg sześciomiesięczny termin przewidziany w art. 20 ust. 6
ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (jednolity tekst: Dz.U. z
1997 r. Nr 56, poz. 357 ze zm.).


Przewodniczący SSN Jadwiga Skibińska-Adamowicz, Sędziowie SN:
Katarzyna Gonera (sprawozdawca), Zbigniew Myszka.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 21 września 2001 r. sprawy z po-
wództwa Zenona C. przeciwko Zespołowi Szkół Zawodowych [...] w L. o uznanie za
bezskuteczne przeniesienia w stan nieczynny, na skutek kasacji powoda od wyroku
Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Lublinie z dnia 30
marca 2000 r. [...]

u c h y l i ł zaskarżony wyrok i przekazał sprawę Sądowi Okręgowemu-Są-
dowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Lublinie do ponownego rozpoznania i
orzeczenia o kosztach postępowania kasacyjnego.

U z a s ad n i e n i e


Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w Lublinie wyrokiem z 22 października 1999 r. od-
dalił powództwo Zenona C. przeciwko pozwanemu Zespołowi Szkół Zawodowych [...]
w L. o uznanie za bezskuteczne przeniesienia go w stan nieczynny.
Sąd Rejonowy ustalił, że powód był zatrudniony w Zasadniczej Szkole Zawo-
dowej [...] w L. od 3 września 1979 r. na stanowisku nauczyciela wychowania oby-
watelskiego. Nauczycielem mianowanym stał się 30 września 1982 r. W okresie
pracy w Zasadniczej Szkole Zawodowej [...] powód - mając tytuł magistra historii -
nauczał oprócz historii również wiedzy o społeczeństwie, przysposobienia obronnego
oraz ekonomiki przedsiębiorstw. W 1977 r. ukończył kurs przysposobienia obronne-
go, w 1987 r. odbył kurs doskonalenia zawodowego w Studium Przedmiotowo-Meto-
dycznym Historii z elementami wiedzy o społeczeństwie, zaś w 1998 r. uzyskał II
stopień specjalizacji zawodowej w zakresie nauczania wiedzy o społeczeństwie. De-
cyzją Kuratorium Oświaty i Wychowania w L. powód został zawieszony w pełnieniu
obowiązków nauczyciela od 20 czerwca 1991 r., a 17 września 1991 r. postanowie-
niem Komisji Dyscyplinarnej dla Nauczycieli przy Kuratorze Oświaty i Wychowania w
L. wszczęto przeciwko niemu postępowanie dyscyplinarne, w wyniku którego orze-
czeniem z 30 grudnia 1991 r. został uznany winnym tego, że wystawił absolwentom
świadectwa niezgodne z dokumentacją szkolną oraz że jako wychowawca klasy sa-
mowolnie wpisał oceny końcowe z dziennika do arkuszy ocen bezpodstawnie je
zmieniając u 28 uczniów. Powodowi wymierzono karę wydalenia z zawodu nauczy-
cielskiego, a jego stosunek pracy wygasł z mocy prawa z dniem 20 stycznia 1992 r.
Czyny zarzucane powodowi w postępowaniu dyscyplinarnym były równocześnie
przedmiotem postępowania karnego, zakończonego postanowieniem Prokuratury
Rejonowej w L. z 30 sierpnia 1997 r. o umorzeniu dochodzenia przeciwko powodowi
jako podejrzanemu wobec niepopełnienia przez niego zarzucanego mu czynu. Z
uwagi na umorzenie postępowania karnego Minister Edukacji Narodowej wniósł re-
wizję nadzwyczajną od prawomocnego orzeczenia Komisji Dyscyplinarnej dla Nau-
czycieli przy Kuratorze Oświaty i Wychowania w L. z 30 grudnia 1991 r., w następ-
stwie czego Odwoławcza Komisja Dyscyplinarna dla Nauczycieli przy Ministrze Edu-
kacji Narodowej orzeczeniem z 24 lutego 1998 r. uchyliła zaskarżone orzeczenie i
umorzyła postępowanie dyscyplinarne wobec powoda. Ponadto Sąd Rejonowy usta-
lił, że poczynając od 1991 r. w Zasadniczej Szkole Zawodowej [...] miały miejsce kil-
kakrotnie zmiany organizacyjne. Z dniem 1 września 1991 r. nastąpiło połączenie
Zasadniczej Szkoły Zawodowej [...] oraz Zespołu Szkół Zawodowych Przedsiębior-
stwa Produkcji i Montażu Urządzeń Elektrycznych Budownictwa ,,E.", w wyniku czego
powstał Zespół Szkół Zawodowych [...] w L. O ile przed połączeniem liczba oddzia-
łów łącznie w obu szkołach wynosiła 40, o tyle po połączeniu zmniejszyła się do 32.
Zmniejszenie ilości oddziałów oraz zmniejszenie w klasach drugich liczby godzin hi-
storii z 2 do 1 godziny tygodniowo spowodowało zmniejszenie liczby godzin dydak-
tycznych z historii i wiedzy o społeczeństwie w roku szkolnym 1991/1992 z 52 do 32
tygodniowo. Prowadzenie zajęć z tych przedmiotów przydzielono Władysławowi P.,
mającemu tytuł magistra historii o specjalności nauczycielskiej oraz Grażynie R.,
która również ukończyła studia magisterskie na wydziale historii. Z uwagi na zawie-
szenie w czynnościach nauczyciela od 20 czerwca 1991 r. powód nie został
uwzględniony w przydziałach zajęć dydaktycznych na rok szkolny 1991/1992. Kolej-
ne zmiany organizacyjne Zespołu Szkół Zawodowych [...] nastąpiły od 1 września
1993 r. w związku z likwidacją Średniego Studium Zawodowego oraz od 1 września
1995 r. w związku z likwidacją Zasadniczej Szkoły Zawodowej [...] wchodzącej w
skład Zespołu Szkół Zawodowych [...]. W związku z orzeczeniem Odwoławczej Ko-
misji Dyscyplinarnej z 24 lutego 1998 r. powód w marcu 1998 r. zgłosił gotowość do
pracy, jednak do pracy go nie dopuszczono, a dyrektor Zespołu Szkół Zawodowych
[...] decyzją z 12 marca 1998 r. przeniósł go na podstawie art. 20 ust. 1 Karty Nau-
czyciela w stan nieczynny na okres od 25 lutego 1998 r. do 25 sierpnia 1998 r. Decy-
zję swoją dyrektor uzasadnił tym, że od 1992 r. nastąpiły w pozwanej Szkole zmiany
organizacyjne mające wpływ na stan zatrudnienia nauczycieli, a w roku szkolnym
1997/1998 wszystkie stanowiska nauczycielskie wynikające z potrzeb Szkoły zostały
już obsadzone. W roku szkolnym 1997/1998 liczba oddziałów w Zespole Szkół Za-
wodowych [...] wynosiła 32 i na tym poziomie z niewielkimi zmianami utrzymywała się
od września 1991 r. Od tego czasu mniej więcej na tym samym poziomie - 31 godzin
tygodniowo - utrzymywała się również ilość lekcji historii i wiedzy o społeczeństwie.
Zajęcia dydaktyczne z tych przedmiotów prowadziła nadal Grażyna R. (w liczbie 18
godzin tygodniowo i dodatkowo 1 godziny wychowawczej) oraz Władysław P. (w licz-
bie 13 godzin tygodniowo i dodatkowo 8 godzin przysposobienia obronnego). Liczba
godzin ponadwymiarowych w przypadku Grażyny R. wynosiła 0,6, a w przypadku
Władysława P. 3,4. Nie było możliwe stworzenie z tych 4 godzin ponadwymiarowych
pełnego etatu dla powoda. Ponadto zajęcia z przysposobienia obronnego w wymia-
rze 8 godzin tygodniowo prowadził Stanisław G. zatrudniony na podstawie umowy o
pracę, a zajęcia z ekonomiki przedsiębiorstw przydzielone zostały Stefanowi S., który
miał ukończone studium nauczycielskie. Oddalając powództwo Sąd Rejonowy miał
na uwadze treść przepisów art. 20 ust. 1 oraz art. 10 ust. 2a Karty Nauczyciela. Ten
ostatni przepis stanowi, że stosunek pracy z nauczycielem nawiązuje się przez mia-
nowanie również w wypadku ponownego zatrudnienia nauczyciela mianowanego
pod warunkiem, że spełnia on określone ustawą wymagania, a przerwa w pracy w
szkole nie przekraczała 5 lat. W przypadku powoda przerwa ta wynosiła 6 lat, nie
mógł on zatem uzyskać ponownego mianowania. W pozwanej Szkole doszło do
zmian organizacyjnych uniemożliwiających zatrudnienie powoda w pełnym wymiarze
zajęć. Następstwem tych zmian była redukcja jednego etatu nauczycielskiego z za-
kresu historii i wiedzy o społeczeństwie, a więc etatu zajmowanego w roku szkolnym
1990/1991 między innymi przez powoda. Zdaniem Sądu Rejonowego nie zostały
naruszone kryteria doboru powoda do przeniesienia w stan nieczynny.
Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Lublinie wyrokiem z
30 marca 2000 r. oddalił apelację powoda. W apelacji powód zarzucił naruszenie: art.
10 ust. 2a Karty Nauczyciela przez jego niewłaściwe zastosowanie, wynikiem czego
było błędne przyjęcie, że powód nie jest nauczycielem mianowanym, art. 20 ust. 1 i
art. 22 ust. 1 i 2 Karty Nauczyciela w związku z nierozważeniem możliwości zatrud-
nienia powoda w niepełnym wymiarze czasu pracy oraz uzupełnienia tygodniowego
obowiązkowego wymiaru zajęć w innej szkole, a ponadto pominięcie faktu, że decy-
zja o przeniesieniu powoda w stan nieczynny dotyczy okresu sprzed jej wydania, co
skutkuje jej nieważnością.
Oddalając apelację Sąd Okręgowy stwierdził, że trafne są ustalenia Sądu Re-
jonowego. Sąd ten w żadnym przypadku nie przyjął, że powód nie jest nauczycielem
mianowanym. Prawidłowe jest ustalenie, że zmiany organizacyjne, jakie nastąpiły w
pozwanej Szkole, uniemożliwiają dalsze zatrudnianie powoda w pełnym wymiarze
czasu pracy oraz że przerwa w zatrudnieniu powoda w charakterze nauczyciela wy-
nosiła 6 lat. W tym stanie rzeczy przepis art. 10 ust. 2 pkt 8 Karty Nauczyciela (w
brzmieniu sprzed ostatniej nowelizacji) ma do powoda zastosowanie. Karta Nauczy-
ciela stanowiąc o 5-letniej przerwie w zatrudnieniu nie określa przyczyn tej przerwy.
Wykładnia rozszerzająca bądź ścieśniająca w odniesieniu do tego przepisu jest nie-
dopuszczalna. Faktycznie pismo dyrektora z 12 marca 1998 r. przenosi powoda w
stan nieczynny z dniem 25 lutego 1998 r. i nawet jeżeli potraktować to jako uchybie-
nie ze strony dyrektora, nie jest ono tego rodzaju, by niweczyć skuteczność podjętej
decyzji, skoro powód zgłosił gotowość do pracy w marcu 1998 r., a orzeczenie Od-
woławczej Komisji Dyscyplinarnej zostało wydane 24 lutego 1998 r., co nie ma jakie-
gokolwiek wpływu na zasadniczą przyczynę przeniesienia w stan nieczynny, jaką
była przerwa w pracy trwająca ponad 6 lat w odniesieniu do powoda jako nauczyciela
mianowanego.
Kasację od wyroku Sądu Okręgowego wniósł powód. Jako podstawy kasacji
skarżący wskazał: 1) naruszenie prawa materialnego, a to przepisu art. 20 ust. 1 i
art. 22 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (jednolity tekst:
Dz.U. z 1997 r. Nr 56, poz. 357, w brzmieniu obowiązującym w 1998 r.) przez nie-
rozważenie możliwości zaproponowania powodowi zatrudnienia w niepełnym wymia-
rze czasu pracy oraz uzupełnienia tygodniowego obowiązkowego wymiaru zajęć w
innej szkole oraz nieuwzględnienie faktu przeniesienia powoda w stan nieczynny z
datą wsteczną, a mianowicie za okres sprzed podjęcia decyzji o przeniesieniu w stan
nieczynny, 2) naruszenie prawa procesowego, tj. art. 328 § 2 KPC w związku z art.
387 § 1 KPC polegające na braku w uzasadnieniu wyroku Sądu drugiej instancji wy-
jaśnień, dlaczego przeniesienie powoda w stan nieczynny z datą wsteczną nie po-
woduje bezskuteczności tej czynności oraz dlaczego, zdaniem Sądu Okręgowego,
nie został naruszony przepis art. 22 ust. 1 i 2 Karty Nauczyciela, co zarzucała apela-
cja. Skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku Sądu Okręgowego w Lublinie
i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania, ewentualnie - w razie uznania, iż
zarzut naruszenia prawa procesowego jest nietrafny - o zmianę zaskarżonego wyro-
ku przez uwzględnienie apelacji powoda od wyroku Sądu Rejonowego i orzeczenie o
uznaniu za bezskuteczne przeniesienia powoda w stan nieczynny na podstawie de-
cyzji dyrektora Zespołu Szkół Zawodowych [...] w L. z dnia 12 marca 1998 r.
W uzasadnieniu kasacji skarżący podniósł, że Sąd Okręgowy rozpoznając
jego apelację powinien był w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku merytorycznie
ustosunkować się do jej zarzutów. Analiza treści uzasadnienia zaskarżonego wyroku
wskazuje, iż faktycznie Sąd Okręgowy wypowiedział się w sposób umożliwiający
kontrolę kasacyjną jedynie co do pierwszego zarzutu apelacji, brak jest natomiast
wywodów Sądu uzasadniających nietrafność drugiego i trzeciego zarzutu. W szcze-
gólności brak jest w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku jakiegokolwiek odniesienia
się do wywodów apelacji, iż dyrektor pozwanej Szkoły powinien był zaproponować
powodowi zatrudnienie w niepełnym wymiarze czasu pracy oraz uzupełnienie tygo-
dniowego obowiązkowego wymiaru zajęć w innej szkole. Brak jest także wyjaśnienia,
dlaczego uchybienie dyrektora pozwanej Szkoły polegające na przeniesieniu powoda
w stan nieczynny z datą wsteczną nie niweczy skuteczności zaskarżonej decyzji o
przeniesieniu w stan nieczynny. Dlatego też podstawa kasacji sformułowana jako
naruszenie przepisów postępowania mających istotny wpływ na wynik sprawy uza-
sadnia wniosek o uchylenie zaskarżonego wyroku. W zakresie podstawy naruszenia
prawa materialnego skarżący zarzucił, iż decyzja dyrektora o przeniesieniu powoda
w stan nieczynny była bezskuteczna, ponieważ w żaden sposób czynność podjęta
dnia 12 marca 1998 r. nie mogła skutecznie przenieść powoda w stan nieczynny od
dnia 25 lutego 1998 r. Upływ okresu, na jaki powód został przeniesiony w stan nie-
czynny, stanowi datę wygaśnięcia jego stosunku pracy i jest oczywiste, iż przeniesie-
nie go w stan nieczynny z datą wsteczną w istocie skróciło jego zatrudnienie w spo-
sób sprzeczny z Kartą Nauczyciela oraz nie rodziło po stronie pracodawcy zobowią-
zania do rozważenia możliwości przydzielenia powodowi godzin lekcyjnych w roku
szkolnym 1998/1999. Gdyby przeniesienie w stan nieczynny powoda miało miejsce
prawidłowo od 12 marca 1998 r. na okres 6 miesięcy, to okres ten upłynąłby z dniem
12 września 1998 r. i wówczas dyrektor pozwanej Szkoły byłby zobowiązany do za-
pewnienia powodowi godzin lekcyjnych w pełnym lub niepełnym wymiarze tygo-
dniowych zajęć lekcyjnych w roku szkolnym 1998/1999 i ewentualnie musiałby nało-
żyć na powoda obowiązki określone w art. 22 ust. 1 Karty Nauczyciela w celu uzu-
pełnienia wymiaru godzin lekcyjnych.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Kasacja jest uzasadniona jedynie częściowo. Uzasadnienie wyroku Sądu
Okręgowego faktycznie nie spełnia wymagań art. 328 § 2 KPC w związku z art. 391
§ 1 KPC. Sąd drugiej instancji nie odniósł się w nim bowiem do istoty zarzutów ape-
lacyjnych. Ostatnie zdanie uzasadnienia jest ponadto niezrozumiałe. Przyczyną prze-
niesienia w stan nieczynny nie była bowiem trwająca ponad 6 lat przerwa w pracy
powoda jako nauczyciela mianowanego, lecz zmiany organizacyjne w pozwanej
Szkole uniemożliwiające dalsze jego zatrudnienie w pełnym wymiarze zajęć. Sąd
Okręgowy nie poddał jakiejkolwiek ocenie podniesionego w apelacji zarzutu naru-
szenia art. 22 ust. 1 i 2 Karty Nauczyciela, natomiast wywody co do zarzutu narusze-
nia art. 20 ust. 1 w związku z ust. 6 Karty Nauczyciela są pozbawione głębszej re-
fleksji na temat tego, jakie skutki może mieć przeniesienie w stan nieczynny ,,z datą
wsteczną", czyli obejmujące również okres poprzedzający podjęcie przez dyrektora
decyzji o przeniesieniu nauczyciela w stan nieczynny i doręczenie nauczycielowi
owej decyzji. Wskazane braki uzasadnienia zaskarżonego kasacją orzeczenia nie
rzutowałyby na wynik sprawy i nie dawałyby podstaw do jego uchylenia, gdyby orze-
czenie odpowiadało prawu (art. 39312 KPC). Tak jednak nie jest, albowiem zaskarżo-
ny wyrok narusza art. 20 ust. 1 w związku z ust. 6 Karty Nauczyciela i to stanowiło
podstawę jego uchylenia.
Skarżący nie kwestionuje w kasacji ustaleń faktycznych, co oznacza, że nie
podważa ustalenia Sądu Okręgowego co do tego, że w pozwanej Szkole doszło do
zmian organizacyjnych powodujących zmniejszenie liczby oddziałów w szkole i
uniemożliwiających dalsze zatrudnianie powoda w pełnym wymiarze zajęć, co sta-
nowiło podstawę faktyczną oraz przesłankę do podjęcia przez dyrektora Szkoły de-
cyzji o przeniesieniu powoda w stan nieczynny. Ustalenia dotyczące tych okoliczno-
ści są wiążące w postępowaniu kasacyjnym, a ich ocena materialnoprawna musi być
uznana za prawidłową. Naruszenie art. 20 ust. 1 w związku z ust. 6 Karty Nauczy-
ciela polega zatem na czym innym niż błędne uznanie przez Sąd Okręgowy, że ist-
niały przesłanki do przeniesienia powoda w stan nieczynny. Ocena w tym zakresie
była bowiem prawidłowa.
Oświadczenie dyrektora szkoły o przeniesieniu nauczyciela w stan nieczynny
na podstawie art. 20 ust. 1 Karty Nauczyciela konstruuje jednostronną czynność
prawną, która może wywołać skutki od chwili złożenia owego oświadczenia, a do-
kładniej od momentu dojścia oświadczenia do nauczyciela w sposób pozwalający mu
na zapoznanie się z jego treścią (art. 61 KC). Najwcześniej zatem od chwili dotarcia
do nauczyciela oświadczenia dyrektora szkoły w tym przedmiocie może rozpocząć
bieg sześciomiesięczny okres pozostawania w stanie nieczynnym, po którego upły-
wie stosunek pracy nauczyciela wygasa z mocy prawa na podstawie art. 20 ust. 6
zdanie drugie Karty Nauczyciela. Wskazanie przez dyrektora szkoły w oświadczeniu
o przeniesieniu nauczyciela w stan nieczynny wcześniejszej daty rozpoczęcia okresu
pozostawania nauczyciela w stanie nieczynnym w stosunku do chwili dotarcia do
niego tego oświadczenia nie powoduje nieważności jednostronnej czynności prawnej
dyrektora, brak jest bowiem podstaw do przypisania owej czynności takiej kwalifikacji
zarówno według przepisów Karty Nauczyciela, jak i według przepisów Kodeksu pracy
(w związku z treścią art. 91c ust. 1 Karty Nauczyciela) lub przepisów Kodeksu cywil-
nego (w związku z treścią art. 300 KP), w szczególności w związku z treścią art. 58
KC. Przeniesienie nauczyciela w stan nieczynny jest czynnością z zakresu prawa
pracy, a w prawie pracy w zasadzie wyklucza się istnienie bezwzględnie nieważnych
czynności prawnych kształtujących byt i treść stosunku pracy.
Czynność prawna dyrektora pozwanej Szkoły podjęta 12 marca 1998 r. pole-
gająca na przeniesieniu powoda w stan nieczynny poczynając od 25 lutego 1998 r.
nie może być zatem uznana za nieważną lub bezskuteczną. Wywołała ona skutki
prawne - powód został skutecznie przeniesiony w stan nieczynny. Jedyny problem
sprowadza się do ustalenia i oceny, kiedy wygasł stosunek pracy powoda, a okolicz-
ność ta ma z oczywistych przyczyn istotne znaczenie z punktu widzenia powoda jako
pracownika, choćby ze względu na to, za jaki okres należy mu się wynagrodzenie
przewidziane w art. 20 ust. 6 Karty Nauczyciela, jaki okres zatrudnienia wlicza mu się
do ogólnego stażu pracy, może też wpływać na rozmiar innych przysługujących mu
świadczeń. Naruszenie przez Sąd Okręgowy art. 20 ust. 1 w związku z ust. 6 Karty
Nauczyciela polega właśnie na nieuwzględnieniu naruszenia tych przepisów przez
pozwaną Szkołę w zakresie określenia końcowej daty upływu sześciomiesięcznego
okresu pozostawania powoda w stanie nieczynnym prowadzącego do wygaśnięcia z
mocy prawa jego stosunku pracy. Sześciomiesięczny termin przewidziany w art. 20
ust. 6 Karty Nauczyciela jest terminem prawa materialnego, nie może być skrócony
przez czynność prawną dyrektora szkoły. Z wymienionych przepisów Karty Nauczy-
ciela nie wynika, w jaki sposób powinien być liczony ten termin. Skoro oświadczenie
dyrektora o przeniesieniu w stan nieczynny wywołuje skutek z chwilą jego dotarcia
do nauczyciela jako adresata owego oświadczenia (art. 61 KC), to najwcześniej ten
moment powinien być miarodajny dla rozpoczęcia biegu terminu, chyba że w
oświadczeniu dyrektora została wskazana późniejsza data rozpoczęcia okresu stanu
nieczynnego w stosunku do chwili złożenia oświadczenia. (Tak się dzieje na ogół w
praktyce, ponieważ zwykle dyrektorzy składają oświadczenia o przeniesieniu nau-
czyciela w stan nieczynny w maju wskazując, że sześciomiesięczny okres pozosta-
wania w stanie nieczynnym będzie trwał od początku września do końca lutego na-
stępnego roku). W analogiczny sposób kwestię rozpoczęcia i zakończenia biegu ter-
minu wypowiedzenia rozwiązuje orzecznictwo na gruncie wykładni art. 49 KP, a
chwilę rozwiązania stosunku pracy bez wypowiedzenia i skutki wskazania w oświad-
czeniu pracodawcy o rozwiązaniu umowy o pracy daty wcześniejszej w stosunku do
chwili złożenia oświadczenia rozważył Sąd Najwyższy w uchwale składu siedmiu
sędziów z dnia 9 września 1999 r. (III ZP 5/99, OSNAPiUS 2000 nr 4, poz. 131).
Nie jest natomiast trafna argumentacja powoda zawarta w uzasadnieniu kasa-
cji, że gdyby przyjąć, iż przeniesienie powoda w stan nieczynny miało miejsce 12
marca 1998 r., a wygaśnięcie stosunku pracy nastąpiło 12 września 1998 r., to dy-
rektor pozwanej Szkoły byłby zobowiązany uwzględnić osobę powoda w rozkładzie
zajęć lekcyjnych w roku szkolnym 1998/1999 i zapewnić mu odpowiednią ilość go-
dzin lekcyjnych w pełnym lub niepełnym wymiarze tygodniowym zajęć. Taki obowią-
zek dyrektora nie wynika z treści art. 20 ust. 1 Karty Nauczyciela, a kasacja zarzuca
jedynie naruszenie tego przepisu. Kwestii poruszonej przez powoda dotyczy przepis
art. 20 ust. 7 Karty Nauczyciela, zgodnie z którym dyrektor szkoły ma obowiązek
przywrócenia do pracy w pierwszej kolejności nauczyciela pozostającego w stanie
nieczynnym w razie powstania możliwości podjęcia przez nauczyciela pracy w peł-
nym wymiarze zajęć na czas nie określony lub na okres, na który została zawarta
umowa, w tej samej szkole, na tym samym lub innym stanowisku, pod warunkiem
posiadania przez nauczyciela wymaganych kwalifikacji. Kasacja nie zawiera zarzutu
naruszenia tego przepisu. Z roszczeniem o przywrócenie do pracy na tej podstawie
powód nie występował w rozpoznawanej sprawie i nie jest już możliwe wystąpienie z
nim przy ponownym rozpoznaniu sprawy w postępowaniu odwoławczym ze względu
na treść art. 383 KPC, gdyż byłoby to nowe roszczenie zgłoszone po raz pierwszy w
postępowaniu apelacyjnym. Ewentualne przyjęcie, że stosunek pracy powoda wygasł
dopiero 12 września 1998 r., a nie 25 sierpnia 1998 r., nie wymagało w rozpoznawa-
nej sprawie ustalania i oceny, czy w roku szkolnym 1998/1999 istniała możliwość
zatrudnienia powoda w pozwanej Szkole w pełnym lub w niepełnym wymiarze zajęć.
Ze względu na naruszenie art. 20 ust. 1 w związku z ust. 6 Karty Nauczyciela
w aspekcie wyżej omówionym kasacja podlegała uwzględnieniu.
Nie jest natomiast uzasadniony zarzut naruszenia art. 22 ust. 1 i 2 Karty Nau-
czyciela. Przepis ten stanowi, że organ prowadzący szkołę może nałożyć na nauczy-
ciela obowiązek podjęcia pracy w innej szkole w tej samej miejscowości i na tym sa-
mym lub - za jego zgodą - na innym stanowisku, w celu uzupełnienia tygodniowego
obowiązkowego wymiaru zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych w
wymiarze nie większym niż 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć; w wypadku niewyra-
żenia zgody nauczyciel otrzymuje wynagrodzenie za część obowiązkowego wymiaru
zajęć (ust. 1), a ponadto że zasada ograniczenia zatrudnienia nauczyciela mianowa-
nego do wymiaru nie niższego niż 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć i proporcjonal-
nego zmniejszenia wynagrodzenia może być - za zgodą nauczyciela - stosowana
również w wypadku, gdy z przyczyn, o których mowa w art. 20 ust. 1, nie ma możli-
wości zatrudnienia nauczyciela w pełnym wymiarze zajęć oraz nie istnieją warunki do
uzupełnienia tygodniowego obowiązkowego wymiaru zajęć dydaktycznych, wycho-
wawczych lub opiekuńczych w innej szkole; w razie braku zgody nauczyciela miano-
wanego na ograniczenie wymiaru zatrudnienia i proporcjonalne zmniejszenie wyna-
grodzenia, stosuje się przepisy art. 20 (ust. 2). Jak wynika z treści przytoczonych
przepisów, obowiązek zaproponowania nauczycielowi podjęcia pracy w innej szkole
w celu uzupełnienia tygodniowego obowiązkowego wymiaru zajęć dydaktycznych,
wychowawczych lub opiekuńczych spoczywa na organie prowadzącym szkołę, nie
zaś na dyrektorze szkoły. Zarzut stawiany zatem przez powoda Sądowi Okręgowe-
mu, że nie rozważył podnoszonej przezeń okoliczności, iż dyrektor pozwanej Szkoły
powinien był zaproponować mu zatrudnienie w niepełnym wymiarze czasu pracy
oraz uzupełnienie tygodniowego obowiązkowego wymiaru zajęć w innej szkole, nie
przystaje do regulacji prawnej zawartej w omawianym przepisie. Przepis art. 22 ust.
1 Karty Nauczyciela daje pewne uprawnienia w zakresie nałożenia na nauczyciela
obowiązku podjęcia dodatkowego zatrudnienia w innej szkole na organ prowadzący
szkołę, a więc nie na szkołę będącą pracodawcą nauczyciela. Powód w kasacji nie
przedstawia wywodu prawnego, który mógłby stanowić dla Sądu Najwyższego pod-
stawę do rozważań, w jaki sposób Sąd Okręgowy naruszył art. 22 ust. 1, ponieważ
nie przedstawia, w jaki sposób naruszył go pracodawca. Ponadto z wykładni przepi-
su art. 22 ust. 1 wynika, że uzupełnienie tygodniowego obowiązkowego wymiaru za-
jęć w innej szkole jest możliwe wówczas, gdy w ,,macierzystej" szkole nauczyciel ma
zapewnioną co najmniej 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć. Z ustaleń Sądu Rejono-
wego (zaaprobowanych przez Sąd Okręgowy) wynika, że z ponadwymiarowych
godzin dwóch innych nauczycieli pozwanej Szkoły nauczających historii i wiedzy o
społeczeństwie można byłoby stworzyć dla powoda jedynie niecałe 1/4 obowiązko-
wego wymiaru zajęć, ponieważ w jego wypadku pensum wynosiło 18 godzin tygo-
dniowo, a ponadwymiarowych godzin innych nauczycieli historii i wiedzy o społe-
czeństwie było zaledwie 4, a więc za mało na pozostawienie powoda w zatrudnieniu
w pozwanej Szkole w celu umożliwienia mu uzupełnienia tygodniowego obowiązko-
wego wymiaru godzin w innej szkole. Przepis art. 22 ust. 2 Karty Nauczyciela nie
miał zastosowania do powoda także z tego względu, że dotyczy on nauczyciela mia-
nowanego, powód w lutym 1998 r. - ze względu na treść art. 10 ust. 2a Karty Nau-
czyciela - po ponad 6-letniej przerwie w pracy w szkole, nie był już nauczycielem
mianowanym, jak przyjął Sąd Rejonowy i czego powód w kasacji nie kwestionuje, nie
konstruując zarzutu naruszenia wskazanego przepisu.
Mając powyższe na uwadze, Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji na pod-
stawie art. 39313 § 1 KPC.
========================================