Wyrok SN - I PKN 629/00
Izba:Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych
Sygnatura:I PKN 629/00
Typ:Wyrok SN
Opis:Prawo Pracy i Prawo Socjalne 2003/6/11-13
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2003/18/434
Data wydania:2001-09-26

Wyrok z dnia 26 września 2001 r.
I PKN 629/00

Złożenie przez pracownicę, po oświadczeniu pracodawcy o niedyspono-
waniu pracą odpowiednią dla kobiet w ciąży, wniosku o rozwiązanie stosunku
pracy za porozumieniem stron, który nie był dotknięty błędem w rozumieniu
art. 84 § 1 KC, wyłącza odpowiedzialność pracodawcy za skutki późniejszego
poronienia, nawet jeśli jego współprzyczyną był stres spowodowany ustaniem
zatrudnienia.


Przewodniczący SN Józef Iwulski, Sędziowie SN: Andrzej Kijowski (sprawoz-
dawca), Andrzej Wróbel.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 26 września 2001 r. sprawy z po-
wództwa Anny K. przeciwko Przedsiębiorstwu Produkcyjno-Handlowo-Usługowemu
,,L." - Zdzisława D. w P. o przywrócenie do pracy, na skutek kasacji powódki od wy-
roku Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach z
dnia 11 maja 2000 r. [...]

o d d a l i ł kasację.

U z a s a d n i e n i e

Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w Zawierciu wyrokiem z dnia 29 listopada 1999 r.
[...] oddalił powództwo o odszkodowanie w kwocie 8.000 zł, które powódka Anna K.
wniosła przeciwko pozwanemu pracodawcy - Zdzisławowi D., właścicielowi Przed-
siębiorstwa Produkcyjno-Handlowo-Usługowego ,,L." w P. W motywach tego roz-
strzygnięcia Sąd Rejonowy powołał się na dokonanie poniższych ustaleń faktycz-
nych.
Powódka Anna K. była u pozwanego zatrudniona na podstawie umowy o
pracę na czas określony od dnia 30 marca 1997 r. do dnia 30 marca 2000 r. Pismem
z dnia 20 października 1997 r. zwróciła się do pracodawcy o rozwiązanie umowy bez
wypowiedzenia z dniem 23 października 1997 r. Pozwany wyraził zgodę i wydał po-
wódce świadectwo pracy, do którego treści nie wniosła zastrzeżeń. Powódka już
przed datą 20 października 1997 r. była zdenerwowana, popłakiwała i mówiła współ-
pracownikom o problemach w domu. Miała też wcześniej kłopoty zdrowotne, w tym
poronienia. Również kolejna ciąża zakończyła się poronieniem w listopadzie 1997 r.,
przy czym biegli lekarze powołani przez Sąd Rejonowy nie potrafili jednoznacznie
stwierdzić, iżby to poronienie pozostawało w związku z rozwiązaniem stosunku
pracy. W tych okolicznościach Sąd uznał, że powódka nie działała pod wpływem
błędu w rozumieniu art. 84 § 1 KC, co umożliwiałoby jej uchylenie się od skutków
prawnych oświadczenia woli złożonego pracodawcy. Powódka jest dorosłą kobietą
ze średnim wykształceniem, więc trudno przyjąć, iżby nie znała praw zagwarantowa-
nych ciężarnym pracownicom. Pozwany nie straszył powódki, nie szantażował, nie
groził i jeśli nawet oświadczył, że nie ma miejsca pracy odpowiedniego dla ciężarnej,
to był to jego problem jako pracodawcy. Skoro powódka nie działała pod wpływem
błędu i sama napisała podanie o zwolnienie z pracy, to nie sposób mówić o odpo-
wiedzialności pozwanego za ustanie zatrudnienia w okresie ciąży i późniejsze poro-
nienie, które nie pozostaje w związku z działalnością pracodawcy. Pozwanemu nie
można też przypisać winy, a więc ewentualnego popełnienia czynu niedozwolonego.
Apelację powódki oddalił Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecz-
nych w Katowicach wyrokiem z dnia 11 maja 2000 r. [...]. Przejmując ustalenia fak-
tyczne poczynione przez Sąd pierwszej instancji i aprobując prawną kwalifikację tych
ustaleń, Sąd Okręgowy podkreślił, że jeżeli nie można uznać, iżby powódka działała
pod wpływem błędu co do treści czynności prawnej, to nie można ,,w żadnym wypad-
ku i na żadnej zasadzie przypisać pozwanemu jakąkolwiek odpowiedzialność za po-
ronienie przez powódkę".
Kasację od powyższego wyroku wniósł w imieniu powódki jej pełnomocnik, za-
rzucając ,,błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie art.84 § 1 KC przez uznanie,
że powódka nie działała pod wpływem błędu oraz art.415 KC w związku z art.300 KP
przez uznanie, że poronienie, które wystąpiło u powódki, nie jest zawinione działa-
niem pozwanego, a tym samym brak podstaw do odszkodowania". Na tej podstawie
wnoszący kasację domagał się zmiany kwestionowanego orzeczenia przez uwzględ-
nienie powództwa, ewentualnie uchylenia tego orzeczenia oraz poprzedzającego go
wyroku Sądu Rejonowego i przekazania mu sprawy do ponownego rozpoznania,
przy uwzględnieniu kosztów postępowania. W uzasadnieniu kasacji podniesiono w
szczególności, że powódka działała w szczególnych warunkach, gdyż pracodawca
jest osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą związaną z produkcją i
montażem mebli, więc gdy ,,pozwany oświadczył, że z powodu jej ciąży nie ma dla
niej odpowiedniej pracy i musi rozwiązać umowę o pracę - działała niewątpliwie pod
presją. Powódka poniosła szkodę, gdyż po rozwiązaniu umowy poroniła po upływie
około jednego miesiąca od tego zdarzenia. Biegły w swojej opinii stwierdził zaś, że
stres miał w 50% wpływ na poronienie, a był on spowodowany rozwiązaniem umowy
o pracę".
Odpowiadając na kasację, pozwany wniósł o jej oddalenie, podkreślając, że
przez okres roku od rozwiązania stosunku pracy powódka nie zgłaszała mu żadnych
roszczeń, po czym wystąpiła z powództwem, które ocenia jako próbę ,,wyłudzenia
pieniędzy od pracodawcy".

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Kasacja podlega oddaleniu jako bezzasadna. Sąd Najwyższy rozpoznaje bo-
wiem sprawę w granicach kasacji, wyznaczonych zwłaszcza przez przytoczone pod-
stawy kasacyjne i ich uzasadnienie, a z urzędu bierze pod rozwagę tylko nieważność
postępowania (art. 39311 w związku z art. 3933 KPC w brzmieniu obowiązującym
przed dniem 1 lipca 2000 r.). Jednakże przedmiotowa kasacja nie zważa na to, iż za
podstawę kwestionowanego rozstrzygnięcia posłużyło Sądowi Okręgowemu ustale-
nie faktyczne o złożeniu przez powódkę oświadczenia woli proponującego rozwiąza-
nie stosunku pracy na mocy porozumienia stron w okolicznościach nie stanowiących
błędu dotyczącego treści tej czynności prawnej i ustalenie to próbuje podważyć przy
pomocy zarzutu ,,błędnej wykładni i niewłaściwego zastosowania art.84 § 1 KC w
związku z art.300 KP". Zarzut ten pozostaje mimo to gołosłowny, gdyż wnoszący ka-
sację nie wskazał na czym polegało rzekomo błędne odczytanie przez Sąd normy
zawartej w powołanych przepisach i jaka byłaby ich prawidłowa wykładnia. To samo
dotyczy kumulatywnie sformułowanego zarzutu niewłaściwego zastosowania wymie-
nionych przepisów. Z treści uzasadnienia kasacji wynika poza tym, że pełnomocnik
skarżącej nie twierdzi o subsumowaniu ustaleń faktycznych sprawy pod nieadekwat-
ną wobec nich normę prawną, tylko kwestionuje te ustalenia, a właściwie prowadzi z
nimi niedopuszczalną polemikę, skoro nie twierdzi, iżby poczynione zostały z naru-
szeniem skonkretyzowanych przepisów proceduralnych dotyczących przebiegu po-
stępowania dowodowego i roztrząsania jego wyników.
Innymi słowy, wnoszący przedmiotową kasację nie zna bądź lekce sobie waży
utrwalone poglądy judykatury, iż kwestia występowania w okolicznościach sprawy
ewentualnych wad oświadczenia woli, czyli między innymi złożenia go pod wpływem
błędu, należy do sfery faktów, a nie sfery prawa i dlatego kontroli kasacyjnej może
podlegać jedynie w sposób pośredni, to znaczy poprzez wspomniane zarzuty proce-
sowe (por. np. wyrok SN z dnia 6 listopada 1996 r., II UKN 9/96, OSNAPiUS 1997 r.
nr 11, poz. 201). Tymczasem Sąd Okręgowy przejął i jako własne potraktował jedno-
znaczne ustalenia Sądu pierwszej instancji, że skarżąca nie działała pod wpływem
błędu w ujęciu art.84 § 1 KC i nawet gdyby usłyszała od strony pozwanej, że nie dys-
ponuje pracą odpowiednią dla kobiety ciężarnej, to nie miała żadnych racjonalnych
podstaw do potraktowania podobnej wypowiedzi inaczej niż wyłącznego zmartwienia
pracodawcy. Tego ustalenia nie jest w stanie podważyć twierdzenie kasacji o działa-
niu powódki ,,pod presją" wynikającą z faktu, że wspomniana wypowiedź pochodziła
od pracodawcy będącego osobą fizyczną. Wypowiedź ta nie ma oparcia w proceso-
wych podstawach kasacji w ogólności (art.3931 pkt 2 KPC), nie koresponduje z mate-
rialnoprawnym charakterem i treścią zarzutów przedmiotowej skargi, a ponadto jest
niezrozumiała i nasuwa wątpliwość co do logicznej poprawności, gdyż sugeruje
identyfikowanie wadliwości oświadczenia złożonego pod wpływem błędu i pod pre-
sją.
W okolicznościach niniejszej sprawy całkowicie bezprzedmiotowy jest nato-
miast zarzut odnoszony w kasacji co do rzekomego naruszenia art. 415 KC w
związku z art. 300 KP, na co słusznie zwracał już uwagę Sąd drugiej instancji. Jeżeli
bowiem nie zostało skutecznie podważone ustalenie o braku błędu co do treści
czynności prawnej, to znaczy, że zatrudnienie ustało wskutek porozumienia zapro-
ponowanego przez skarżącą, a zatem stres, uznany przez jednego z biegłych leka-
rzy w 50% za współprzyczynę poronienia, był co najwyżej spowodowany rezygnacją
z pracy i nie pozostaje w adekwatnym związku z zachowaniem pracodawcy, które
można by tym bardziej zakwalifikować jako zawinione.
Z powyższych względów Sąd Najwyższy na podstawie art.39312 KPC orzekł,
jak w sentencji.
========================================
Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych - inne orzeczenia:
dokumentdata wyd.
[IA] I PKN 693/01   Wyrok SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2004/12/205
2002-12-18 
[IA] I PKN 685/01   Wyrok SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2004/10/168
2002-10-02 
[IA] I PKN 684/01   Postanowienie SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2004/12/212
2002-09-16 
[IA] I PKN 682/01   Postanowienie SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2004/12/211 Monitor Prawa Pracy 2004/11/14
2002-09-04 
[IA] I PKN 668/01   Wyrok SN
Prawo Pracy 2003/7-8/50 Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2004/3/47
2002-12-18 
  • Adres publikacyjny: