Wyrok z dnia 5 marca 1999 r.
I PKN 621/98

Przepisy art. 1 ust. 1, art. 4 i art. 9 ust. 4 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o
radcach prawnych (Dz.U. Nr 19, poz. 145 ze zm.) nie są przeszkodą w wypowie-
dzeniu radcy prawnemu warunków pracy z zaproponowaniem innego stanowis-
ka.


Przewodniczący: SSN Józef Iwulski (sprawozdawca), Sędziowie SN: Maria
Mańkowska, Zbigniew Myszka.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 5 marca 1999 r. sprawy z powództwa
Ireny G. przeciwko Spółdzielni Mieszkaniowej "E." w W. o przywrócenie do pracy, na
skutek kasacji strony pozwanej od wyroku Sądu Wojewódzkiego-Sądu Pracy i Ubez-
pieczeń Społecznych w Gdańsku z siedzibą w Gdyni z dnia 21 lipca 1998 r. [...]


u c h y l i ł zaskarżony wyrok i przekazał sprawę Sądowi Okręgowemu-Są-
dowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku z siedzibą w Gdyni do ponow-
nego rozpoznania i orzeczenia o kosztach postępowania kasacyjnego.

U z a s a d n i e n i e


Powódka Irena G. wniosła o uznanie za bezskuteczne wypowiedzenia warun-
ków pracy dokonanego przez pozwaną Spółdzielnię Mieszkaniową "E." w W.
Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w Gdyni wyrokiem z dnia 13 maja 1998 r. [...] oddalił
powództwo. Sąd ustalił, że powódka od 1 września 1993 r. była zatrudniona w poz-
wanej Spółdzielni na stanowisku radcy prawnego w wymiarze 1/2 etatu. Rada Nad-
zorcza strony pozwanej, uchwałą z dnia 16 grudnia 1997 r., wprowadziła nowe
struktury organizacyjne, m.in. likwidując stanowiska radców prawnych i obsługę
prawną powierzyła kancelarii prawniczej. Pismem z dnia 6 stycznia 1998 r. pozwana
wypowiedziała powódce umowę o pracę z zachowaniem okresu wypowiedzenia,
wskazując, że przyczyną wypowiedzenia są zmiany organizacyjne określone w art. 1
ust. 1 ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z
pracownikami stosunków pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy oraz zmianie
niektórych ustaw (Dz.U. z 1990 r. Nr 4, poz. 19 ze zm.). Sąd Rejonowy w Gdyni wy-
rokiem z dnia 4 lutego 1998 r. [...] uznał to wypowiedzenie za bezskuteczne z uwagi
na podleganie powódki szczególnej ochronie z art. 39 KP.
Pismem z dnia 25 lutego 1998 r. pozwana wypowiedziała powódce umowę o
pracę w części dotyczącej powierzenia jej obowiązków radcy prawnego z zachowa-
niem trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia, który upływał w dniu 31 maja 1998 r.,
wskazując, że przyczyną wypowiedzenia warunków pracy są zmiany organizacyjne,
tj. likwidacja stanowiska radcy prawnego. Po upływie okresu wypowiedzenia pozwa-
na zaproponowała powódce zatrudnienie na samodzielnym stanowisku d/s człon-
kowsko-mieszkaniowych w wymiarze 1/2 etatu. Pozostałe warunki umowy o pracę
pozostawały bez zmian. Powódka nie przyjęła zaproponowanych warunków. Powód-
ka korzysta z ochrony przed wypowiedzeniem, przewidzianej w art. 39 KP. Sąd Re-
jonowy uznał wypowiedzenie zmieniające za dokonane zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy
z dnia 28 grudnia 1989 r. Zdaniem Sądu, wypowiedzenie zmieniające nie narusza
art. 9 ust. 4 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (Dz.U. Nr 19, poz. 145
ze zm.), bowiem zgodnie z propozycją zawartą w tym wypowiedzeniu powódka od
dnia 1 czerwca 1998 r. nie prowadziłaby obsługi prawnej pozwanej Spółdzielni. Sąd
Rejonowy uznał, że nie ma przeszkód do zatrudnienia osoby posiadającej uprawnie-
nia radcowskie na innym stanowisku niż stanowisko radcy prawnego.
Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku z siedzibą
w Gdyni, wyrokiem z dnia 21 lipca 1998 r. [...] w uwzględnieniu apelacji powódki
zmienił wyrok Sądu Rejonowego i przywrócił ją do pracy na dotychczasowych warun-
kach. Zdaniem Sądu drugiej instancji, wypowiedzenie powódce warunków pracy było
niezgodne z prawem, a w szczególności z przepisami ustawy o radcach prawnych.
Radcy prawnemu nie można polecić wykonywania czynności wykraczających poza
zakres pomocy (obsługi) prawnej. Sąd powołał art. 11 pkt 1, art. 45 i art. 911 pkt 4
ustawy o radcach prawnych.
Od wyroku tego kasację wniosła strona pozwana. Zarzuciła naruszenie prawa
materialnego przez błędną wykładnię art. 1 ust. 1 i art. 9 pkt 4 ustawy radcach praw-
nych wskutek przyjęcia, iż pozwana poleciła powódce jako radcy prawnemu wyko-
nywanie czynności wykraczających poza zakres pomocy prawnej oraz przez błędną
wykładnię, że art. 6 ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r. nie ma zastosowania wobec
powódki. Strona pozwana zarzuciła także naruszenie prawa procesowego przez od-
mowę wyjaśnienia faktów mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy (art.
227 KPC). W uzasadnieniu kasacji strona pozwana zarzuciła, że Sąd Wojewódzki
powołuje się na nieistniejące przepisy prawa. Tymczasem przepisy ustawy o radcach
prawnych (art. 1 ust. 1 i 9 ust. 4) nie miałyby do powódki zastosowania po upływie
okresu wypowiedzenia, gdyż nie byłaby zatrudniona na stanowisku radcy prawnego.
Powódka wniosła o oddalenie kasacji i przyznanie kosztów postępowania.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Zarzut naruszenia prawa procesowego jest w gruncie rzeczy bezprzedmioto-
wy, gdyż stan faktyczny sprawy był w istotnych elementach niesporny. Natomiast
zarzut naruszenia art. 6 ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r. jest o tyle przedwczesny,
że przepis ten nie stanowił podstawy rozstrzygnięcia Sądu drugiej instancji. Zarzut
naruszenia art. 1 ust. 1 i art. 9 ust. 4 (strona pozwana powołuje go jako art. 9 pkt 4)
ustawy o radcach prawnych jest zasadny już z tej przyczyny, że zamiast dokonać
wykładni tych przepisów, Sąd drugiej instancji powołał nieistniejące przepisy art. 11
pkt 1, art. 45 i art. 911 pkt 4 ustawy o radcach prawnych. Należy to jednak potraktować
jako naruszenie art. 328 § 2 KPC, czyli błąd we wskazaniu podstawy prawnej rozs-
trzygnięcia. Z wywodów Sądu Wojewódzkiego wynika bowiem, że wykładnię odniósł
do przepisów art. 1 ust. 1, art. 4 i art. 9 ust. 4 ustawy o radcach prawnych. Wykładnia
tych przepisów i ich zastosowanie przez Sąd drugiej instancji były jednak nieprawid-
łowe. Sąd pominął przede wszystkim to, że zgodnie z art. 1 ust. 1 tej ustawy określa
ona zasady wykonywania zawodu radcy prawnego. Nie dotyczy więc wykonywania
innych zawodów, a przede wszystkim nie zabrania radcom prawnym wykonywania
innych zawodów (zajmowania innych stanowisk), czy pracodawcom zatrudniania
radców prawnych (osób wpisanych na listę radców prawnych) na innych stanowis-
kach, czy w innym charakterze. Dlatego też rację ma Sąd pierwszej instancji oraz
strona pozwana, że przepisy ustawy o radcach prawnych nie stanowią przeszkody w
dokonaniu osobie zajmującej stanowisko radcy prawnego wypowiedzenia zmieniają-
cego warunki pracy przez zaoferowania innego stanowiska. Na takim innym
stanowisku bowiem do osoby wpisanej na listę radców prawnych, po prostu nie sto-
sowałoby się ustawy o radcach prawnych.
Wobec powyższego na podstawie art. 39313 § 1 i 108 § 2 KPC orzeczono jak
w sentencji.
========================================