Wyrok z dnia 19 lutego 1999 r.
I PKN 586/98

Pracodawca dla uniknięcia skutku z art. 112 § 1 zdanie trzecie KP musi
wykazać, że odrzucił sprzeciw pracownika ukaranego karą porządkową przed
upływem czternastu dni od jego wniesienia. Wymaganie to spełnia sporządze-
nie i wysłanie w tym terminie pisma odrzucającego sprzeciw pracownika.


Przewodniczący: SSN Teresa Flemming-Kulesza (sprawozdawca), Sędziowie
SN: Jerzy Kwaśniewski, Andrzej Wasilewski.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 19 lutego 1999 r. sprawy z powództwa
Andrzeja J. przeciwko Zakładowi Opieki Zdrowotnej w L. o uchylenie kary nagany, na
skutek kasacji strony pozwanej od wyroku Sądu Wojewódzkiego-Sądu Pracy i Ubez-
pieczeń Społecznych w Toruniu z dnia 16 lipca 1998 r. [...]

u c h y l i ł zaskarżony wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania
Sądowi Okręgowemu-Sądowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Toruniu, pozos-
tawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania kasacyjnego.

U z a s a d n i e n i e


Andrzej J. wniósł o uchylenie zastosowanej wobec niego kary nagany.

Zakład Opieki Zdrowotnej w L. wniósł o oddalenie powództwa.

Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w Lipnie wyrokiem z dnia 12 maja 1998 r. uchylił
nałożoną na powoda Andrzeja J. karę nagany z dnia 16 lutego 1998 roku przez dy-
rektora Zakładu Opieki Zdrowotnej w L. Sąd pierwszej instancji ustalił, że powód pra-
cuje w Zakładzie Opieki Zdrowotnej w Lipnie jako ordynator oddziału neurologiczne-
go. Dnia 3 lutego 1998 r. na tym oddziale zmarła pacjentka, a zgon jej nastąpił przed
upływem 12 godzin od przyjęcia do szpitala. Na podaniu męża zmarłej o zaniechanie
sekcji zwłok powód napisał ,,klinicznie nie budzi wątpliwości, proponuję zwolnienie z
sekcji zwłok". Po dwóch godzinach od śmierci zwłoki przeniesiono do prosektorium.
Powód wystawił kartę zgonu. Następnego dnia podanie z adnotacją powoda otrzymał
dyrektor pozwanego i nie wyraził zgody na zaniechanie sekcji. Tego samego dnia
zwłoki z prosektorium wydano rodzinie. Powód nie znał zawartych w ustawie o zak-
ładach opieki zdrowotnej przepisów dotyczących sekcji zwłok i w swym postępowa-
niu 3 lutego 1998 r. nie przestrzegał art. 24 i 25 tej ustawy. Pracodawca przyczynił
się do naruszenia przez powoda tych przepisów nie informując o obowiązującym,
zmienionym stanie prawnym. Jak wynika z uzasadnienia wyroku Sąd Rejonowy
,,ostatecznie" uchylił karę ze względu na przepis art. 112 § 1 KP. Karę udzielono po-
wodowi 16 lutego 1998 r., następnego dnia powód złożył sprzeciw. Sprzeciw został
odrzucony i 27 lutego 1998 r. zawiadomienie o tym wysłano do powoda. Powód był
nieobecny w miejscu zamieszkania i przesyłkę poleconą odebrał z urzędu pocztowe-
go 6 marca 1998 r. W związku z powyższym powód nie został skutecznie zawiado-
miony w terminie 14 dni o odrzuceniu sprzeciwu, co Sąd uznał za uwzględnienie
sprzeciwu.

Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Toruniu wyrokiem z
dnia 16 lipca 1998 r. oddalił apelację pozwanego od tego wyroku. Zdaniem Sądu
drugiej instancji odrzucenie sprzeciwu dla swej skuteczności wymaga zawiadomienia
pracownika. Sąd powołał się na art. 61 KC (w związku z art. 300 KP), zgodnie z któ-
rym oświadczenie woli, które ma być złożone innej osobie jest złożone z chwilą, gdy
doszło do niej w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią. Pismo pozwane-
go zawierające zawiadomienie o odrzuceniu sprzeciwu zostało z uwagi na nieobec-
ność adresata złożone w urzędzie pocztowym 2 marca 1998 r. Nieobecność powoda
w miejscu zamieszkania nie była wynikiem jego złej woli, od 2 do 4 marca uczestni-
czył w szkoleniu w W. Powód nie miał więc możliwości zapoznania się z treścią pis-
ma. Dodatkowo Sąd drugiej instancji podniósł, że decyzja pozwanego w przedmiocie
odrzucenia sprzeciwu nie spełniała - jak to Sąd ujął - wymogu formalno-prawnego.
Zgodnie z art. 112 § 1 KP pracodawca podejmuje decyzję po rozpatrzeniu stanowis-
ka reprezentującej pracownika zakładowej organizacji związkowej. Powód był człon-
kiem organizacji zakładowej NSZZ Pracowników Służby Zdrowia. Dla spełnienia wy-
mogu z art. 112 § 1 KP nie jest - zdaniem Sądu Wojewódzkiego - wystarczające
samo zawiadomienie organizacji związkowej, ale uzyskanie jej stanowiska. Dla
oświadczenia się organizacji związkowej ustawodawca nie wprowadził żadnego ter-
minu. Sąd powołał się na komentarz do Kodeksu pracy, w którym wyrażono pogląd,
że pracodawca rozpatruje sprzeciw ,,w porozumieniu z zakładową organizacją związ-
kową, reprezentującą pracownika". Pozwany dysponował jedynie stanowiskiem or-
ganizacji związkowej z 11 lutego 1998 r., czyli sprzed wniesienia sprzeciwu. Uzyska-
nie stanowiska organizacji związkowej na etapie udzielania kary nie jest porozumie-
niem co do załatwienia sprzeciwu. Pracodawca podjął więc decyzję bez właściwego
rozpatrzenia stanowiska związku zawodowego. Zdaniem Sądu drugiej instancji Sąd
Rejonowy błędnie odniósł się do meritum sprawy, ale w ostateczności wyrok odpo-
wiada prawu, wobec niespełnienia przez pozwanego wymagań formalno-prawnych.

Pozwany wniósł kasację od tego wyroku. Podniósł w niej zarzut naruszenia
przepisów postępowania, tj. art. 233 § 1 KPC przez zaniechanie wszechstronnego
rozważenia zebranego materiału polegające na pominięciu pisma organizacji związ-
kowej z dnia 26 lutego 1998 r. i dokonanie w związku z tym błędnych ustaleń fak-
tycznych przez przyjęcie, że stanowisko organizacji związkowej w sprawie sprzeciwu
powoda zostało wyrażone w piśmie z dnia 11 lutego 1998 r., a więc przed ukaraniem,
co mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Podniesiono też zarzut naruszenia
prawa materialnego przez błędną wykładnię art. 112 § 1 KP i przyjęcie, że decyzja
pracodawcy dotycząca rozpatrzenia sprzeciwu pracownika oznacza obowiązek pra-
codawcy porozumienia z organizacją związkową i uzgodnienia poglądów pracodawcy
i organizacji związkowej co do sposobu rozstrzygnięcia sprzeciwu pracownika oraz,
że o skuteczności dochowania czternastodniowego terminu do odrzucenia sprzeciwu
decyduje zapoznanie się pracownika w tym terminie z decyzją pracodawcy.


Sąd Najwyższy zważył, co następuje:


Uzasadniony jest zarzut błędnej wykładni art. 112 § 1 KP. Z trzeciego zdania
tego przepisu wynika, że nieodrzucenie sprzeciwu w ciągu 14 dni od dnia jego wnie-
sienia jest równoznaczne z uwzględnieniem sprzeciwu. Błędnie przyjęto w zaskarżo-
nym wyroku, że odrzucenie sprzeciwu jest oświadczeniem woli pracodawcy, składa-
nym innej osobie, do złożenia którego stosuje się normę z art. 61 KC, czyli jest ono
złożone z chwilą, gdy doszło do tej osoby w taki sposób, że mogła zapoznać się z
jego treścią. Z analizy całego przepisu art. 112 KP, a zwłaszcza z porównania norm
zawartych w jego pierwszych dwóch paragrafach wynika, że odrzucenie sprzeciwu
jest czynnością pracodawcy, jego ,,decyzją", która powinna zostać uzewnętrzniona i o
której powinien on zawiadomić pracownika dla otwarcia mu możliwości wytoczenia
powództwa o uchylenie zastosowanej kary. Decydowanie o odrzuceniu sprzeciwu
(art. 112 § 1 zdanie drugie) zostało wyraźnie oddzielone od zawiadomienia pracow-
nika o odrzuceniu sprzeciwu. O uwzględnieniu sprzeciwu pracodawca może w ogóle
nie zawiadamiać pracownika. Pracodawca może więc uwzględnić sprzeciw, niczego
nie czynić (co jest po 14 dniach równoznaczne z uwzględnieniem sprzeciwu - art.
112 § 1 KP zdanie trzecie) lub też sprzeciw odrzucić. Tylko z tą ostatnią ewentual-
nością jest związany obowiązek zawiadomienia pracownika dla umożliwienia mu
wytoczenia powództwa. Pracodawca musi wykazać, że odrzucił sprzeciw przed
upływem czternastu dni od jego wniesienia dla uniknięcia skutku związanego z
przemilczeniem (zaniechaniem). Sporządzenie i nadanie pisma w tym terminie speł-
nia to wymaganie. Słusznie zarzucono też w kasacji, że błędnie przyjęto w zaskarżo-
nym wyroku, iż rozpatrzenie przez pracodawcę stanowiska organizacji związkowej
konieczne dla odrzucenia sprzeciwu oznacza działanie w porozumieniu z tą organi-
zacją. Taki pogląd jest sprzeczny z wyraźnym brzmieniem art. 112 § 1 KP.
Z naruszeniem art. 233 § 1 KPC Sąd drugiej instancji ustalił, że pracodawca
nie znał stanowiska organizacji związkowej co do sprzeciwu powoda bez przeprowa-
dzenia postępowania (nie odbierając nawet oświadczenia od stron) w tej kwestii, nie
będącej przedmiotem ustaleń w pierwszej instancji.

Powyższe skutkuje uwzględnieniem kasacji i orzeczeniem o uchyleniu
wyroku zgodnie z art. 39313 § 1 KPC.
========================================