Wyrok z dnia 19 lutego 1999 r.
I PKN 561/98

Podstawę ustalenia wysokości wynagrodzenia za pracowniczy projekt
wynalazczy stanowią efekty uzyskane ze stosowania projektu przez określony
podmiot gospodarczy (art. 35 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29
czerwca 1984 r. w sprawie projektów wynalazczych, Dz.U. Nr 33, poz. 178 ze
zm.).


Przewodniczący: SSN Teresa Flemming-Kulesza, Sędziowie SN: Jerzy
Kwaśniewski (sprawozdawca), Andrzej Wasilewski.


Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 19 lutego 1999 r. sprawy z powództwa
Edwarda G., Mariana C., Józefa J. przeciwko Petrochemii P. S.A. z siedzibą w P. o
zapłatę, oraz sprawy z powództwa Stanisława S., Tadeusza S., Marii M., Roberta M.,
Marka M. przeciwko Petrochemii P. S.A. z siedzibą w P. i Centrali Produktów Nafto-
wych CPN S.A. z siedzibą w W. o zapłatę, na skutek kasacji powodów Stanisława S.,
Tadeusza S. i Marii M. od wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie
z dnia 17 grudnia 1997 r. [....]

1.o d d a l i ł kasację,

2. zasądził od powodów Stanisława S., Tadeusza S. i Marii M. na rzecz poz-
wanej Centrali Produktów Naftowych CPN S.A. z siedzibą w W. kwotę 2.250 zł (dwa
tysiące dwieście pięćdziesiąt) tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

U z a s a d n i e n i e


Sąd Apelacyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 17 grudnia 1997 r. oddalił ape-
lację powodów Edwarda G., Mariana C., Józefa J., Stanisława S., Tadeusza S. i Ma-
rii M. od wyroku Sądu Wojewódzkiego w Płocku z dnia 27 marca 1997 r. oddalające-
go powództwo.

Kasację od wyroku Sądu Apelacyjnego wnieśli powodowie Stanisław S., Ta-
deusz S. i Maria M. zarzucając naruszenie przepisów prawa materialnego - po
pierwsze art. 8 ust. 2 ustawy z dnia 13 lipca 1990 r. o prywatyzacji przedsiębiorstw
państwowych (Dz.U. Nr 51, poz. 298 przez niewłaściwe zastosowanie oraz po drugie
art. 98 ust. 1 i 2 i art. 109 ustawy z dnia 19 października 1972 r. o wynalazczości
(jednolity tekst: Dz.U. z 1993 r. Nr 26, poz. 117) w związku z § 35 rozporządzenia
Rady Ministrów z dnia 29 czerwca 1984 r. w sprawie projektów wynalazczych (Dz.U.
Nr 33, poz. 178) przez błędną wykładnię tych przepisów.

Powołując powyższą podstawę kasacji (art. 3931 pkt 1 KPC) wymienieni po-
wodowie wnieśli o uchylenie zaskarżonego wyroku oraz poprzedzającego go wyroku
Sądu Wojewódzkiego w Płocku i przekazanie sprawy temu Sądowi do ponownego
rozpoznania i rozstrzygnięcia na rzecz powodów o kosztach postępowania w spra-
wie.


Sąd Najwyższy zważył, co następuje:


W uzasadnieniu pierwszego z zarzutów wnoszący kasację twierdzą, że w
świetle powołanego art. 8 ust. 2 ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych
- pozwani Petrochemia P. S.A. oraz Centrala Produktów Naftowych CPN wstąpili we
wszystkie prawa i obowiązki swych poprzedników przed przekształceniem, tj. przed-
siębiorstw państwowych - M. Zakładów Rafineryjnych i Petrochemicznych w P. oraz
Centrali Produktów Naftowych - Państwowego Przedsiębiorstw Użyteczności Pub-
licznej w W. Tymczasem - według kasacji - kwestia ta umknęła uwadze Sądów na
rozprawie: ,,a w uzasadnieniu Sądu Apelacyjnego poświęcono tej kwestii zaledwie
dwa zdania".

Powyższy zarzut jest bezzasadny i to z nader oczywistych względów. Przede
wszystkim powołujący się na naruszenie wskazanego przepisu prawa materialnego
uzasadniają ten zarzut w istocie tylko uwagami co do postępowania i to tak ogólni-
kowymi, że nawet nie można uchwycić na czym miałaby polegać wadliwość czynno-
ści procesowych Sądów. W szczególności nie wiadomo dlaczego przedstawiają su-
gestię o brakach w rozpoznaniu kwestii uzyskania pozycji prawnej (praw i obowiąz-
ków) pozwanych w miejsce ich poprzedników sprzed prywatyzacji dokonanej na
podstawie ustawy z dnia 13 lipca 1990 r. o prywatyzacji przedsiębiorstw państwo-
wych. Tymczasem kwestia ta w ogóle nie wymagała sugerowanego w kasacji jakie-
goś szczególnego roztrząsania z tej przyczyny, że nie była sporna (por. art. 229
KPC). Oddalenie powództwa przez Sąd pierwszej instancji oraz apelacji powodów
przez Sąd drugiej instancji wynikło na skutek ustalenia stanu faktycznego odmien-
nego od twierdzeń powodów co do merytorycznej podstawy ich żądań, że nie po-
wstało zobowiązanie a nie dlatego, iż pozwani nie odpowiadają za zobowiązania
swych poprzedników.

W uzasadnieniu zarzutu kasacji dotyczącego drugiej grupy wskazanych prze-
pisów prawa materialnego powołano się na to, że na skutek błędnej wykładni tych
przepisów Sąd bezpodstawnie ustalił, że podstawę wynagrodzenia za projekt racjo-
nalizatorski stanowią efekty uzyskane przez stronę pozwaną (także ich poprzedni-
ków), gdy według kasacji, należało uwzględnić efekty uzyskane przez stosowanie
projektu racjonalizatorskiego w skali całej gospodarki narodowej.

Powyższy zarzut jest bezzasadny.

Ustosunkowując się do przedstawionych w kasacji argumentów, które w
płaszczyźnie językowej i historycznej metody wykładni miałyby przemawiać na rzecz
stanowiska powodów należy stwierdzić co następuje:

Wbrew kasacji z brzmienia § 35 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia
29 czerwca 1984 r. w sprawie projektów wynalazczych nie wynika, ażeby wysokość
wynagrodzenia za pracowniczy projekt wynalazczy należało ustalić w zależności od
efektów uzyskanych ze stosowania tego projektu: ,,w skali całej gospodarki narodo-
wej". Nie ma usprawiedliwionych powodów do tego, by wymienioną w przepisie za-
leżność wysokości wynagrodzenia od efektów uzyskanych przez stosowanie projektu
racjonalizatorskiego łączyć nie z korzyściami określonej jednostki gospodarki uspo-
łecznionej (według ówczesnej nomenklatury) ale z jakąś globalną sytuacją: ,,całej
gospodarki narodowej". Przecież podstawa (,,causa") zobowiązania określonego
podmiotu gospodarczego do wynagrodzenia za zastosowanie projektu racjonaliza-
torskiego jest konkretna i stanowi korzyść zobowiązanego podmiotu nie zaś korzyści
wszystkich innych podmiotów gospodarczych. Inne w tym zakresie, jak się okazuje,
nie mające oparcia w brzmieniu przepisu stanowisko kasacji, nie da się uzasadnić
także w ramach systemowej analizy wskazanych przepisów. W szczególności wys-
tarczy wskazać na procedurę ustalania i dochodzenia wynagrodzenia od określone-
go podmiotu według określonego badania efektów, w tym procedurę uzyskania
określonego wynagrodzenia od innej jednostki niż ta, w której projekt został zgło-
szony (por. § 37 i § 40 powołanego rozporządzenia). Nieprzekonywające jest powo-
łanie się w kasacji na regulację zawartą w uchwale Nr 74 Rady Ministrów z 1963 r.
mającą zupełnie inny kontekst systemowy. Autor kasacji zresztą przyznaje (z zas-
trzeżeniami, które trudno podzielić), że w dacie zgłoszenia i stosowania projektu po-
wodów obowiązywał § 35 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 czerwca 1984 r.,
a już poprzedzające je rozporządzenie z dnia 11 grudnia 1972 r. przewidywało rela-
cję między wynagrodzeniem a stosowaniem projektu w skali jednostki gospodarki
uspołecznionej.

Wreszcie nie mogły być uwzględnione te argumenty kasacji, które nie dotyczą
podstawy kasacji (por. art. 39311 KPC) ale ograniczają się do ogólnikowych ocen, że
niektóre ustalenia Sądu Apelacyjnego wynikają - zdaniem autora kasacji - z niedos-
tatecznego wyjaśnienia sprawy lub z opinii biegłego co do której wskazywane były
,,niedostatki". Takie ,,zastrzeżenia" nie tylko nie mieszczą się w podstawie kasacji z
art. 3931 pkt 1 KPC ale w ogóle nie spełniają wymagań kasacyjnych, skoro nie wska-
zują naruszonych przepisów (por. art. 3933 w związku z art. 3931 KPC).

Z powyższych przyczyn Sąd Najwyższy ustalając, że kasacja nie ma uspra-
wiedliwionych podstaw, oddalił ją stosownie do art. 39312 KPC.
========================================