Wyrok SN - I PKN 532/00
Izba:Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych
Sygnatura:I PKN 532/00
Typ:Wyrok SN
Opis:Prawo Pracy i Prawo Socjalne 2003/5/8-11
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2003/11/265
Data wydania:2001-07-12

Wyrok z dnia 12 lipca 2001 r.
I PKN 532/00

Usiłowanie kradzieży na szkodę pracodawcy stanowi ciężkie naruszenie
podstawowego obowiązku pracowniczego dbałości o mienie pracodawcy (art.
52 § 1 pkt 1 w związku z art. 100 § 2 pkt 4 KP).


Przewodniczący SSN Teresa Flemming-Kulesza (sprawozdawca), Sędziowie
SN: Andrzej Kijowski, Barbara Wagner.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 12 lipca 2001 r. sprawy z powództwa
Czesława K. i Jerzego P. przeciwko PKP S.A. Zakładowi Taboru w S. o przywrócenie
do pracy, na skutek kasacji powoda Czesława K. od wyroku Sądu Okręgowego-Sądu
Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Szczecinie z dnia 29 marca 2000 r. [...]


o d d a l i ł kasację nie obciążając powoda kosztami postępowania kasacyj-
nego.

U z a s a d n i e n i e


Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w Szczecinie wyrokiem z dnia 22 listopada 1999 r.
oddalił powództwa Czesława K. i Jerzego P. przeciwko Polskim Kolejom Państwo-
wym - Zakładowi Taboru w S. o przywrócenie do pracy.
Sąd ten ustalił, że powodowie byli zatrudnieni w pozwanym Przedsiębiorstwie
na różnych stanowiskach, ostatnio jako specjaliści monterzy, mechanicy maszyn i
urządzeń. 28 listopada 1998 r., o godzinie 1915 rozpoczęli pracę w punkcie przeglą-
dów kontrolnych w Ś.-P. Do ich zadań należało doglądanie dwóch lokomotyw, któ-
rych silniki były uruchomione. Służbę zdali o godzinie 630 następnego dnia. Patrol
Straży Ochrony Kolei patrolował odcinek torów od stacji Ś. do stacji Ś.-P. Na stacji
Ś.-P. 29 listopada o godzinie 030 patrol zauważył przy budynku kontroli lokomotyw
dwie dziwnie zachowujące się osoby. Patrolujący rozpoczęli obserwację z odległości
kilkudziesięciu metrów. Widoczność była dobra, gdyż stacja była dobrze oświetlona.
Zauważyli, że dwaj mężczyźni wzięli z pomostu jednej z lokomotyw dwa metalowe
kubły, a następnie zanieśli je do pobliskiego zagajnika, gdzie zostali zatrzymani przy
przelewaniu oleju napędowego z kubłów do plastykowych pojemników. W miejscu,
gdzie dokonano zatrzymania znaleziono dwa pojemniki 20 litrowe, jeden napełniony
całkowicie, a drugi w połowie. Obok znaleziono dwa lejki: metalowy i plastykowy. W
odległości kilku metrów znajdowały się jeszcze trzy napełnione pojemniki o pojemno-
ści 20, 25 i 30 litrów. Po zatrzymaniu powodów patrol SOK odwiózł ich na komisariat
policji, gdzie poinformowano, że policja nie może przesłuchać zatrzymanych w porze
nocnej. Wobec tego powodowie zostali odwiezieni z powrotem na stację Ś.-P. i po-
zostali tam do końca służby. Po przeprowadzeniu dochodzenia służbowego praco-
dawca 18 grudnia 1998 r. rozwiązał z powodami umowy o pracę bez zachowania
okresu wypowiedzenia, uzasadniając to zatrzymaniem powodów przez patrol SOK w
dniu 29 listopada 1998 r. na próbie kradzieży oleju napędowego w ilości 115 litrów z
lokomotywy SM 42-643. Zdaniem Sądu Rejonowego zachowanie powodów w spo-
sób jednoznaczny wskazuje na to, że zamierzali oni przywłaszczyć sobie olej. Gdyby
powodowie znaleźli olej na terenie stacji, powinni nabrać przekonania, że należy on
do PKP, a co za tym idzie, zabezpieczyć go i powiadomić przełożonych, a nie prze-
lewać go do innych pojemników. Natomiast drugorzędne znaczenie ma to, czy olej
pochodził rzeczywiście z lokomotywy SM 42-643.
Powodowie zaskarżyli ten wyrok, a Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych oddalił ich apelacje wyrokiem z dnia 29 marca 2000 r. Sąd drugiej in-
stancji podzielił ustalenia i wnioski Sądu Rejonowego. W świetle zeznań czterech
świadków - członków patrolu SOK niewątpliwe jest, że powodowie zostali zatrzymani
w trakcie usiłowania kradzieży oleju napędowego na szkodę swojego pracodawcy.
Świadkowie ci zeznali zgodnie, że widzieli powodów niosących pojemniki z paliwem
z lokomotywy do zagajnika i tam przelewających olej do innych pojemników. Świad-
kowie nie są osobami zainteresowanymi rozstrzygnięciem. Szczególne znaczenie
przypisał Sąd Okręgowy temu, że w momencie zatrzymania powodów lokomotywa
SM 42-643 nie pracowała, była unieruchomiona, chociaż powinna pracować cały
czas. Skoro tak było, a mimo tego ubyło z niej 100 litrów paliwa, niewątpliwe jest po-
chodzenie z tej lokomotywy oleju zajętego przez patrol SOK, który to olej powodowie
przenosili i przelewali. Nie jest logiczne ani zgodne z zasadami doświadczenia ży-
ciowego przypuszczenie, że ktoś mógłby przetransportować ponad sto litrów oleju
napędowego do zagajnika w pobliżu terenu kolei, gdzie akurat w tym czasie znajdo-
wały się lokomotywy napełnione tym paliwem. Sąd nie przywiązał znaczenia do tego,
że zbiorniki z paliwem na lokomotywie były zaplombowane. W szufladzie wewnątrz
lokomotywy znaleziono plombownicę, a ponadto z zeznań świadka Czesława K. wy-
nika, że na silniku spalinowym lokomotywy znajdują się połączenia śrubowe, które
nie są zabezpieczone plombami, a po odkręceniu których można w sposób nie pozo-
stawiający śladów dokonać spustu paliwa. To, że w pojemnikach, przy których za-
trzymano powodów, znajdowało się paliwo, wynika z pokwitowania odbioru z Placów-
ki SOK w Ś.-P. Za nieskuteczny zarzut apelacji uznane zostało powołanie się na wy-
rok Sądu Rejonowego w Szczecinie zapadły po odwołaniu Czesława K. od orzecze-
nia Kolegium do Spraw Wykroczeń. W tamtej sprawie Sąd uznał, że dowody w spra-
wie nie pozwalają przypisać powodowi winy. Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
powołał się przy tym na art. 11 KPC. Sąd ten podzielił pogląd Sądu pierwszej instan-
cji co do tego, że powodowie dopuścili się ciężkiego naruszenia podstawowych obo-
wiązków pracowniczych. Tak należy, jego zdaniem, ocenić działania polegające na
bezpośrednim zmierzaniu przez pracownika do popełnienia czynu zabronionego na
szkodę pracodawcy, nie jest to jedynie usiłowanie naruszenia pracowniczego obo-
wiązku dbałości o dobro zakładu pracy i chronienia jego mienia (art. 100 § 2 pkt 4
KP).
Powód Czesław K. wniósł kasację od tego wyroku, podnosząc zarzut naru-
szenia art. 52 § 1 KP przez niewłaściwe jego zastosowanie ,,polegające na tym, że
Sąd przyjął, iż powód dopuścił się usiłowania kradzieży oleju napędowego na szkodę
PKP, w szczególności przez przyjęcie, iż zamierzał on olej napędowy przywłaszczyć
oraz że znalezione paliwo pochodziło z lokomotywy, a zatem stanowiło własność
PKP - stanowi ciężkie naruszenie obowiązków pracowniczych, gdy w konkretnej sy-
tuacji nie można przypisać powodowi, aby jego zachowanie cechowała wina umyślna
lub rażące niedbalstwo." W uzasadnieniu kasacji powód powołał się na to, że Sąd
Rejonowy w Szczecinie, odmiennie niż Sąd drugiej instancji w tej sprawie, uznał na
podstawie dokumentacji, że nie nastąpił ubytek paliwa ponad zużycie związane z
normalną eksploatacją lokomotywy w czasie postoju przy pracującym silniku. Wyklu-
cza to możliwość dokonania zaboru paliwa w sposób przyjęty przez Sąd drugiej in-
stancji. Sąd nie wyjaśnił znalezienia plombownicy w lokomotywie w sytuacji, gdy je-
dyną osobą uprawnioną do jej posiadania jest magazynier stacji paliw. Skarżący po-
wołał się na wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 1997 r. (I PKN 362/97,
OSNAPiUS 1998 nr 17, poz. 504), w którym wyrażono pogląd, że prawidłowe zasto-
sowanie przepisu art. 52 § 1 KP wymaga dokonania, a nie usiłowania dokonania
ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych. Kasacja zawiera
wniosek o zmianę zaskarżonego wyroku ewentualnie o jego uchylenie w całości i
przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.
Strona pozwana wniosła o oddalenie kasacji i zasądzenie kosztów procesu.

Sąd Najwyższy rozważył, co następuje:

Kasacja nie jest uzasadniona. Rozumienie przepisu art. 52 § 1 KP przedsta-
wione w zaskarżonym wyroku nie budzi zastrzeżeń. Sąd Okręgowy nie uznał, że dla
niezwłocznego rozwiązania z pracownikiem umowy o pracę w trybie art. 52 § 1 pkt. 1
KP jest wystarczające usiłowanie dokonania ciężkiego naruszenia podstawowych
obowiązków pracowniczych. Przeciwnie, prawidłowo uznał, że usiłowanie dokonania
kradzieży na szkodę pracodawcy jest dokonaniem ciężkiego naruszenia tych obo-
wiązków. Już w fazie usiłowania dokonania kradzieży naruszony zostaje obowiązek
dbałości o mienie pracodawcy, wynikający z art. 100 § 2 pkt 4 KP. Powołany w kasa-
cji wyrok Sądu Najwyższego został wydany na tle odmiennego stanu faktycznego. W
sprawie, w której sformułowana została przytoczona teza, nie chodziło o usiłowanie
dokonania kradzieży, lecz o rodzajowo inną sytuację. Sąd Okręgowy nie popełnił też
błędu w subsumcji. Ustalony, niezakwestionowany w kasacji i w znacznej części bez-
sporny stan faktyczny sprawy: przyłapanie powoda na gorącym uczynku wynoszenia
paliwa z lokomotywy i przelewania go do pojemników odpowiada hipotezie normy
prawnej zawartej w przepisie art. 52 § 1 pkt 1 KP. Takie zachowanie powoda, pole-
gające na celowej aktywności, wskazuje na możliwość przypisania mu winy umyślnej
lub co najmniej rażącego niedbalstwa. Czynności podjęte przez powoda nie mogą
wynikać ze zwykłego niedbalstwa. W opisanych okolicznościach stopień winy powo-
da w naruszeniu obowiązku pracowniczego może być ustalony w drodze dozwolo-
nych domniemań faktycznych. Ustalenia dokonane przez Sąd w sprawie, która to-
czyła się na skutek odwołania powoda od orzeczenia kolegium do spraw wykroczeń,
jak słusznie przyjął Sąd w zaskarżonym wyroku, nie są wiążące w rozpoznawanej
sprawie. Wiążą jedynie ustalenia wyroku skazującego co do faktu popełnienia prze-
stępstwa (art. 11 KPC). Powód nie podaje zresztą, jaki zarzut był przedmiotem po-
stępowania w tamtej sprawie. Ten sam czyn może nie stanowić wykroczenia, a jed-
nocześnie może być zakwalifikowany jako ciężkie naruszenie podstawowych obo-
wiązków pracowniczych. W świetle art. 11 KPC dozwolona jest też rozbieżność ocen
zawartych w orzeczeniu uniewinniającym w sprawie o wykroczenie i dokonanych w
sprawie z zakresu prawa pracy. W kasacji powoda kwestionuje się niektóre ustalenia
faktyczne stanowiące podstawę zaskarżonego rozstrzygnięcia, nie zostało to jednak
powiązane z podniesieniem zarzutu naruszenia odpowiedniego przepisu postępowa-
nia. W tej sytuacji dla oceny zarzutu naruszenia prawa materialnego, stanowiącego
jedyną podstawę kasacji, miarodajne były fakty ustalone przez Sąd. W ich świetle
podniesiony zarzut okazał się niezasadny, a kasacja jako pozbawiona usprawiedli-
wionych podstaw podlegała oddaleniu (art. 39312 KPC).
========================================
Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych - inne orzeczenia:
dokumentdata wyd.
[IA] I PKN 693/01   Wyrok SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2004/12/205
2002-12-18 
[IA] I PKN 685/01   Wyrok SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2004/10/168
2002-10-02 
[IA] I PKN 684/01   Postanowienie SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2004/12/212
2002-09-16 
[IA] I PKN 682/01   Postanowienie SN
Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2004/12/211 Monitor Prawa Pracy 2004/11/14
2002-09-04 
[IA] I PKN 668/01   Wyrok SN
Prawo Pracy 2003/7-8/50 Orzecznictwo Sądu Najwyższego Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2004/3/47
2002-12-18 
  • Adres publikacyjny: