Wyrok z dnia 5 lutego 1998 r.
I PKN 515/97

Przewodniczący SSN: Kazimierz Jaśkowski (sprawozdawca), Sędziowie SN:
Teresa Flemming-Kulesza, Walerian Sanetra.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 5 lutego 1998 r. sprawy z powództwa
Wiesławy B. przeciwko Miejskiemu Przedsiębiorstwu Energetyki Cieplnej "M." Spółce
z o.o. w B. o stwierdzenie niezgodności z prawem oddelegowania do wykonywania
innej pracy, na skutek kasacji strony pozwanej od wyroku Sądu Wojewódzkiego-
Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Łodzi z dnia 17 kwietnia 1997 r. [...]

z m i e n i ł zaskarżony wyrok i oddalił apelację powódki od wyroku Sądu
Rejonowego-Sądu Pracy w Bełchatowie z dnia 7 października 1996 r. [...]

U z a s a d n i e n i e

Pozwane Miejskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej "M." Sp. z o.o. w B. w
sprawie z powództwa Wiesławy B. o ustalenie, wniosło kasację od wyroku Sądu
Wojewódzkiego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Łodzi z dnia 17 kwietnia
1997 r. [...] Zaskarżonym wyrokiem zmieniono wyrok Sądu I instancji, oddalający
powództwo i ustalono, ze oddelegowanie powódki do pracy w charakterze sprzą-
taczki z dniem 1 kwietnia 1996 r. nastąpiło z naruszeniem przepisów prawa. W ka-
sacji zarzucono naruszenie art. 189 KPC polegające na przyjęciu, że powódka ma
interes prawny w ustaleniu, iż powierzenie jej na podstawie art. 42 § 4 KP pracy na
stanowisku sprzątaczki jest niezgodne z prawem, mimo że pracy tej nie wykonywała
z powodu choroby, a w dacie wyrokowania przez oba Sądy polecenie powierzenia tej
pracy nie obowiązywało. Zarzucono także naruszenie art. 42 § 4 KP polegające na
uznaniu przez Sąd II instancji, że nie został spełniony przewidziany w tym przepisie
warunek dopuszczalności czasowego powierzenia innej pracy, według którego musi
ona odpowiadać kwalifikacjom pracownika. Zdaniem wnoszącego kasację praca
sprzątaczki była odpowiednia do kwalifikacji powódki, zatrudnionej jako maszynistka,
posiadającej wykształcenie średnie ogólnokształcące i dodatkowo tytuł technika-

- 2 -

ekonomisty. W kasacji twierdzi się, że praca sprzątaczki jest odpowiednia dla
powódki dlatego, że nie wymaga specjalnych kwalifikacji.

Sąd Najwyższy zważył co następuje:

Kasacja jest uzasadniona z uwagi na naruszenie art. 189 KPC. Według tego
przepisu powód może żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku
prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny. W przypadku wydania polecenia
na podstawie art. 42 § 4 KP okres wykonywania innej pracy nie może przekraczać 3
miesięcy. Mimo zatem, że powódka miała interes prawny w zwalczaniu bezprawnego
- jej zdaniem - polecenia pracodawcy, to trwało to tylko do czasu istnienia obowiązku
wykonania polecenia innej pracy. Z reguły jest to upływ 3 miesięcy, a w niniejszej
sprawie - z uwagi na usprawiedliwioną nieobecność powódki po dniu otrzymania tego
polecenia - dzień jego cofnięcia (25 września 1996 r.). Trafnie podniesiono w kasacji,
że powództwo o ustalenie nie może mieć wyłącznie charakteru prewencyjnego. O
istnieniu interesu prawnego w rozumieniu art. 189 KPC nie świadczy sama obawa
powódki, że w przyszłości otrzyma podobne polecenie.
Nie są natomiast uzasadnione wywody wnoszącego kasację dotyczące rozu-
mienia pojęcia pracy odpowiadającej kwalifikacjom pracownika. W przepisie art. 42 §
4 KP nie określono, że chodzi tu o pracę, do której pracownik ma wystarczające
kwalifikacje, a tylko przy takim brzmieniu tego przepisu pogląd wnoszącego kasację
byłby trafny. Pracą odpowiednią do kwalifikacji pracownika jest praca, która ich nie
przekracza, ale też przy której te kwalifikacje znajdą zastosowanie, choć niekoniecz-
nie w pełnym zakresie. Dokonując wykładni art. 42 § 4 KP należy mieć na względzie,
że jako przepis wprowadzający wyjątek od zasady wykonywania pracy umówionego
rodzaju (art. 22 § 1 KP), podlega on ścisłej wykładni.
Z tych względów na mocy art. 39315 KPC orzeczono jak w sentencji.
========================================