Wyrok z dnia 23 stycznia 1998 r.
I PKN 496/97

Jeżeli prezes zarządu spółdzielni nie zakwestionował w postępowaniu
wewnątrzspółdzielczym dotyczącej go zmiany zasad wynagradzania za pracę,
podjętej w drodze uchwały rady nadzorczej spółdzielni i nie zwrócił się do sądu
pracy o uznanie za bezskuteczne zmiany jego indywidualnych warunków płacy
bez wypowiedzenia zmieniającego, lecz przez kilkuletni okres pobierał
wynagrodzenie w zmienionej wysokości, to należy przyjąć, że pracownik ten w
sposób dorozumiany wyraził zgodę na zmianę treści umowy o pracę, która
nastąpiła w drodze umowy stron.

Przewodniczący SSN: Józef Iwulski, Sędziowie SN: Kazimierz Jaśkowski,
Adam Józefowicz (sprawozdawca).

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 23 stycznia 1998 r. sprawy z po-
wództwa Janusza N. przeciwko Spółdzielni Mieszkaniowo-Budowlanej "J." w W. o
wynagrodzenie, na skutek kasacji powoda od wyroku Sądu Apelacyjnego-Sądu
Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie z dnia 12 czerwca 1997 r. [...]

o d d a l i ł kasację.

U z a s a d n i e n i e

Powód Janusz N. wystąpił z powództwem przeciwko Spółdzielni Mieszkanio-
wo-Budowlanej "J." w W. o zasądzenie kwoty 51.792 zł tytułem wyrównania wyna-
grodzenia za okres od 1 czerwca 1993 r. do 31 maja 1996 r. z tego powodu, że na
skutek zmiany zasad wynagrodzenia obniżono jego wysokość bez wypowiedzenia
warunków płacy w sposób określony w art. 42 KP.
Pozwana Spółdzielnia wniosła o oddalenie powództwa.
Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie wyro-
kiem z dnia 20 lutego 1997 r. [...] oddalił powództwo i nie obciążył powoda kosztami

- 2 -

postępowania w sprawie. Sąd Wojewódzki ustalił, że powód był zatrudniony w poz-
wanej Spółdzielni na stanowisku prezesa zarządu od dnia 20 grudnia 1991 r. na czas
nieokreślony w związku z jego wyborem na to stanowisko. Ustalanie zasad i
wysokości wynagrodzenia dla członków zarządu należało zgodnie z § 47 pkt 9 sta-
tutu Spółdzielni do kompetencji Rady Nadzorczej. Początkowo wynagrodzenie po-
woda i członków zarządu było ustalone w oparciu o uchwałę Rady Nadzorczej [...] z
23 stycznia 1992 r. Wysokość tego wynagrodzenia wynosiła 4,3 przeciętnego wyna-
grodzenia za ostatni miesiąc poprzedniego kwartału w pięciu podstawowych działach
gospodarki, ogłoszonego w drodze obwieszczenia Prezesa GUS. W dniu 22 stycznia
1993 r. Rada Nadzorcza podjęła uchwałę zmieniającą zasady wynagradzania
członków Zarządu Spółdzielni od dnia 1 lutego 1993 r. Odstąpiono od indeksacji i
wyliczenia wynagrodzenia jako wielokrotność przeciętnego wynagrodzenia i ustalono
ryczałtowe wynagrodzenie w kwocie 1.400 zł dla Prezesa i 1.300 zł dla wice-
prezesów. Kolejnymi uchwałami zmieniano to wynagrodzenie i ustalono najpierw na
kwotę 1600 i 1500 zł, następnie na 1800 i 1700 zł, a ostatecznie na kwotę 2.700 i
2500 zł. Powód pobierał w ten sposób ustalone wynagrodzenie przez okres 3 lat do
daty rozwiązania stosunku pracy, tj. do 31 sierpnia 1996 r. Powód był obecny na
posiedzeniu Rady Nadzorczej w dniu 22 stycznia 1993 r., na którym podjęto uchwałę
i był powiadomiony o jej treści, jak również pozostali członkowie zarządu. Powód i
pozostali członkowie zarządu poza rozmową z przewodniczącą Rady Nadzorczej
Małgorzatą P. nie wnosili żadnego odwołania od uchwały z dnia 22 stycznia 1993 r.
Uchwałą Rady Nadzorczej Spółdzielni z dnia 23 maja 1996 r. odwołano powoda ze
stanowiska prezesa zarządu, a następnie uchwałą z dnia 15 czerwca 1996 r.
przedstawicieli Spółdzielni Mieszkaniowo-Budowlanej "J." utrzymano tę decyzję w
mocy. Po odwołaniu ze stanowiska powód wniósł pozew, kwestionując zmianę zasad
wynagrodzenia po upływie 3 lat i 4 miesięcy. Powód wiedział o obniżeniu wy-
nagrodzenia i pobierał je w niższej wysokości oraz zaakceptował warunki płacowe.
Zdaniem Sądu Wojewódzkiego niedoręczenie powodowi pisemnej uchwały Rady
Nadzorczej z 22 stycznia 1993 r., która stanowiłaby wypowiedzenie warunków płacy
w rozumieniu art. 42 KP, nie może usprawiedliwiać braku jego działania przed orga-
nami spółdzielni. Wobec niezaskarżenia tej zmiany w trybie art. 264 § 1 w związku z
art. 265 KP, jak również w terminie 3 lat, licząc od daty 22 stycznia 1993 r., roszcze-

- 3 -

nie powoda uległo przedawnieniu zgodnie z art. 291 KP.
Sąd Apelacyjny-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie, wyro-
kiem z dnia 12 czerwca 1997 r. [...] oddalił apelację powoda. W uzasadnieniu wyroku
Sąd Apelacyjny stwierdził, że Rada Nadzorcza była organem spółdzielczym władnym
do podjęcia uchwały z dnia 22 stycznia 1993 r. oraz, że trafne są ustalenia Sądu I
instancji dotyczące zaznajomienia powoda z jej treścią już w czasie tego samego
posiedzenia, na którym została podjęta. Powód jako prezes Zarządu wykonywał tę
uchwałę od 1 lutego 1993 r. Istotnie organ nadzorczy Spółdzielni nie dokonał for-
malnego wypowiedzenia warunków płacy, zgodnego z art. 42 KP, nie zachował trybu
ani też terminów wypowiedzenia, nie pouczył o prawie odwołania się do sądu pracy.
Czynności te powinny być dokonane i w tym zakresie zarzuty apelacji Sąd Apelacyj-
ny uznał za zasadne. Wykonując uchwałę, powód powinien polecić przygotowanie
pism, w tym zakresie niezbędnych do wykonania uchwały, w sposób zgodny z pra-
wem. Powód jako prezes zarządu ograniczył się do wykonania uchwały poprzez
zmiany wysokości naliczenia wynagrodzenia dla siebie i innych członków zarządu.
Przepisy Kodeksu pracy nie znają instytucji bezwzględnej nieskuteczności wypowie-
dzenia umowy o pracę, czy też zmiany warunków tej umowy. Od tego, czy pracownik
zaskarża wypowiedzenie umowy zależy - zdaniem Sądu Apelacyjnego - uznanie wy-
powiedzenia dokonanego z naruszeniem zasad określonych w Kodeksie pracy za
niezgodne z prawem. Przepis art. 264 KP określa termin zaskarżenia wypowiedzenia
umowy o pracę, w tym wypowiedzenia zmieniającego. W przypadku braku pouczenia
o sposobie i terminie zaskarżania czynności dokonującej zmiany warunków umowy o
pracę lub wypowiedzenia, termin ten zawsze upływa z upływem terminu przedawnie-
nia, określonym w art. 291 KP. Sąd I instancji zasadnie stwierdził, że termin ten
upłynął w styczniu 1996 r. przed dniem wniesienia pozwu. Konsekwencją upływu
tego terminu jest to, że warunki umowy o pracę, określone uchwałą z 22 stycznia
1993 r., stały się skuteczne, a zatem obowiązywała umowa, w której wynagrodzenie
było kształtowane na zasadach przyjętych w uchwale. Naruszenie prawa przez Radę
Nadzorczą i przez powoda, niewłaściwie wykonującego uchwałę organu nadzorcze-
go, nie może obecnie wywołać skutków prawnych, wyrażających się w uznaniu po-
wództwa za zasadne.
Od powyższego wyroku Sądu Apelacyjnego pełnomocnik powoda wniósł ka-

- 4 -

sację, w której zarzucił zaskarżonemu wyrokowi naruszenie prawa materialnego, a w
szczególności art. 42 i art. 291 KP przez przyjęcie, że treść uchwały Rady Nadzor-
czej Spółdzielni z dnia 22 stycznia 1993 r., podjętej na podstawie art. 7 ust. 5 ustawy
z dnia 26 stycznia 1984 r. o zasadach tworzenia zakładowych systemów wynagra-
dzania, wywarła w stosunku do powoda skutki określone w art. 42 KP oraz przez
przyjęcie, iż początek okresu przedawnienia z art. 291 KP winien być liczony od dnia
obowiązywania wymienionej uchwały. Skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego
wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Apelacyjnemu w
Warszawie lub Sądowi I instancji, względnie zasądzenie dochodzonej kwoty.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Kasacja nie może być uwzględniona, gdyż jej zarzuty nie są zasadne w usta-
lonych okolicznościach sprawy. Stosownie do art. 46 § 1 pkt 8 ustawy z dnia 16
września 1982 r. - Prawo spółdzielcze (jednolity tekst: Dz. U. z 1995 r. Nr 54, poz.
288 ze zm.) do zakresu działania rady nadzorczej należy podejmowanie uchwał w
sprawach czynności prawnych dokonywanych miedzy spółdzielnią a członkami za-
rządu. Rada nadzorcza pozwanej Spółdzielni zmieniając zasady ustalania wynagro-
dzenia członków zarządu uchwałą [...] z dnia 22 stycznia 1993 r. była kompetentna
do podjęcia uchwały w sprawie zasad i wysokości wynagrodzenia powoda. Przepis
art. 7 ust. 5 ustawy z dnia 26 stycznia 1984 r. o zasadach tworzenia zakładowych
systemów wynagradzania (jednolity tekst: Dz. U. z 1990 r. Nr 69, poz. 407), daje or-
ganom powołującym kierownika zakładu pracy pełną swobodę w zakresie określania
zasad wynagradzania tego kierownika. W tym stanie prawnym nieuzasadniony jest
zarzut kasacji naruszenia art. 7 ust. 5 wymienionej ustawy z dnia 26 stycznia 1984 r.
Zgodzić się należy ze stanowiskiem Sądu Apelacyjnego, że do powoda, jako organu
wykonawczego Spółdzielni, należało prawidłowe wykonanie wymienionej uchwały
przez przygotowanie pism wypowiadających warunki płacy członków zarządu z za-
chowaniem właściwego okresu wypowiedzenia, zgodnie z art. 42 § 1 i 2 KP. Tego
jednak powód nie uczynił, lecz przyjął treść uchwały do bezpośredniego jej wykona-
nia z dniem 1 lutego 1993 r., godząc się z motywami jej podjęcia. Powód nie kwe-
stionował uchwały w postępowaniu wewnątrzspółdzielczym ani nie odwołał się w try-

- 5 -

bie art. 264 § 1 KP do sądu pracy od zmiany umowy co do wysokości wynagrodze-
nia, pomimo braku formalnego wypowiedzenia warunków płacy, zgodnego z art. 42
KP. W tej sytuacji - zdaniem Sądu Najwyższego - należy przyjąć, że powód w spo-
sób dorozumiany wyraził zgodę na zmianę warunków płacy, która może nastąpić w
drodze umowy stron.
Po upływie terminu do skutecznego zakwestionowania nieprawidłowej zmiany
warunków płacy, nastąpiło definitywne jej przyjęcie przez powoda z upływem terminu
do wniesienia odwołania do sądu pracy. Za takim stanowiskiem przemawia podjęcie
przez powoda czynności technicznych, polegających na wprowadzeniu w życie wy-
mienionej uchwały i pobieranie przez niego ponad trzy lata wynagrodzenia według
zmienionych zasad, pomimo iż Spółdzielnia nie skierowała do powoda i innych
członków zarządu indywidualnego oświadczenia woli, zmierzającego do formalnego
wypowiedzenia dotychczasowego wynagrodzenia za pracę. Skoro przez fakty kon-
kludentne nastąpiła prawnie niepodważalna zmiana treści umowy o pracę powoda w
części dotyczącej wynagrodzenia, nie przysługuje mu zatem roszczenie o uzupeł-
niające wynagrodzenie obliczone według poprzednio obowiązujących zasad, które
zostały skutecznie zmienione w drodze przewidzianej prawem uchwałą Rady Nad-
zorczej pozwanej Spółdzielni.
Konludując Sąd Najwyższy uważa, że jeżeli pracownik spółdzielni nie zakwes-
tionował w postępowaniu wewnątrzspółdzielczym dotyczącej go zmiany zasad wy-
nagrodzenia za pracę, podjętej w drodze uchwały rady nadzorczej Spółdzielni i nie
zwrócił się do sądu pracy w trybie art. 264 § 1 KP o uznanie za bezskuteczne zmiany
jego indywidualnych warunków płacy bez wypowiedzenia zmieniającego, lecz przez
kilkuletni okres pobierał wynagrodzenie w zmienionej wysokości, to należy przyjąć,
że pracownik ten w sposób dorozumiany wyraził zgodę na zmianę treści umowy o
pracę, która nastąpiła w drodze umowy stron. W tym świetle bez znaczenia jest
zbędne i niewłaściwe powołanie się przez Sąd II instancji na przepis art. 291 KP o
przedawnieniu roszczeń powoda w odniesieniu do sytuacji, w której nie przysługuje
mu roszczenie ze stosunku pracy o uzupełniające wynagrodzenie za pracę.
Mając to na uwadze Sąd Najwyższy doszedł do przekonania, że kasacja nie
ma usprawiedliwionych podstaw, pomimo zbędnego i niewłaściwego powołania się
przez Sąd II instancji w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku na przepis art. 291 KP.

- 6 -

Niezależnie od tego zaskarżony wyrok odpowiada prawu. Dlatego na zasadzie art.
39312 KPC Sąd Najwyższy orzekł, jak w sentencji.
========================================