Wyrok z dnia 12 stycznia 1998 r.
I PKN 454/97

1. Wypowiedzenie umowy o pracę po przywróceniu pracownika do
pracy, z innej przyczyny niż podana poprzednio, wymaga ponownej konsultacji
z zakładową organizacją związkową.
2. Nowe fakty i dowody nie stanowią podstawy kasacyjnej.


Przewodniczący SSN: Barbara Wagner (sprawozdawca), Sędziowie SN:
Józef Iwulski, Walerian Sanetra.


Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 12 stycznia 1998 r. sprawy z po-
wództwa Zdzisława K. przeciwko "P.-P." SA w P. o uznanie za bezskuteczne wypo-
wiedzenia umowy o pracę, na skutek kasacji strony pozwanej od wyroku Sądu Wo-
jewódzkiego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie z dnia 5 maja
1997 r. [...]

o d d a l i ł kasację i zasądził od strony pozwanej na rzecz powoda 10 zł
tytułem kosztów postępowania kasacyjnego.

U z a s a d n i e n i e


Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w Płocku wyrokiem z dnia 9 października 1996 r.
[...], oddalił powództwo Zdzisława K. o przywrócenie do pracy na stanowisko zastęp-
cy Komendanta Straży Przemysłowej w ,,P. P." SA. Sąd ustalił, że powód był zatrud-
niony u strony pozwanej od 7 listopada 1984 r.; od 16 listopada 1986 r. na stanowis-
ku zastępcy Komendanta Straży Przemysłowej. Od 1991 r. pogarszał się stan zdro-
wia Zdzisława K. [...] wobec czego został on oddelegowany do pracy w Wydziale
Wodno - Ściekowym, a następnie w Wydziale Spraw Obronnych. Od 1 grudnia 1993
r., zgodnie z orzeczeniem lekarskim, warunkowo dopuszczono powoda do pracy na
stanowisku wynikającym z podstawy zatrudnienia. Od 16 grudnia 1994 r. do 1 kwiet-
nia 1995 r. powód korzystał ze zwolnienia lekarskiego. W dniu 24 kwietnia 1995 r.

- 2 -

strona pozwana wypowiedziała mu stosunek pracy podając jako przyczynę rozwią-
zania ,,konieczność odmłodzenia służby wartowniczej". Wyrokiem Sądu Rejonowego-
Sądu Pracy w Płocku z dnia 7 września 1995 r. [...], powód został przywrócony do
pracy. W dniu 21 grudnia 1995 r. zgłosił się do pracy i został skierowany na badania
lekarskie. Według opinii lekarskiej był niezdolny do pracy jako zastępca Komendanta
Straży Przemysłowej. Mógł ,,pracować jako wartownik poza terenem ,,P." bez
ekspozycji na farby, lakiery, rozpuszczalniki i inne substancje toksyczne". Psycholog
wyraziła opinię, że ,,powód nie powinien pełnić funkcji kierowniczej". W dniu 12
stycznia 1996 r. strona pozwana wypowiedziała powodowi, po uprzednim wyrażeniu
zgody Komendanta Wojewódzkiego Policji w P. na odwołanie z funkcji zastępcy Ko-
mendanta Straży Przemysłowej, umowę o pracę ze względu na niezdolność do pracy
stwierdzoną badaniami lekarskimi. Od 15 stycznia 1996 r. Zdzisław K. został odde-
legowany na stanowisko samodzielnego referenta do spraw planowania w Zespole
Szkół Zawodowych ,,P.-P.". W ocenie Sądu, podana powodowi przyczyna wypowie-
dzenia umowy o pracę była rzeczywista i konkretna, a formalne wymogi dochowane.
Zdzisław K. wyrok ten zaskarżył apelacją i podnosząc zarzut naruszenia
prawa materialnego, tj. art. art. 38, 45 i 8 KP, wniósł o jego zmianę przez przywróce-
nie do pracy, zasądzenie wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy i zwrot
kosztów zastępstwa procesowego. W uzasadnieniu apelacji twierdził, że skierowanie
go na badania kontrolne były bezpodstawne. Badania takie, zgodnie z zarządzeniem
Dyrektora Generalnego MZRiP Nr 19/EO/91 z dnia 15 kwietnia 1991 r., są przepro-
wadzane, jeżeli pracownik niezdolny do pracy przez ponad 30 dni był leczony w
przyzakładowej placówce służby zdrowia. Zdzisław K. nie leczył się w takiej placów-
ce. W chwili podjęcia pracy po przywróceniu go do niej dysponował ważnymi wyni-
kami badań. Wypowiedzenie powodowi umowy o pracę nie było konieczne, albowiem
w ,,P.", poza terenem Kombinatu, istnieje kilkadziesiąt stanowisk pracy, gdzie mógłby
pracować jako wartownik z bronią palną bez ekspozycji na substancje toksyczne,
farby i lakiery. Brak propozycji innej pracy, na którą powód wyraził zgodę, narusza
zasady współżycia społecznego. Zdzisław K. jest długoletnim pracownikiem i ze
swoich obowiązków wywiązywał się należycie. Na utrzymaniu ma chorującą żonę
[...]. Zatrudnienie do lipca 1997 r. umożliwiłoby mu osiągnięcie korzystniejszej
podstawy wymiaru emerytury. Nadto, strona pozwana nie konsultowała zamiaru

- 3 -

wypowiedzenia stosunku pracy z zakładową organizacją związkową.
Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie wy-
rokiem z dnia 5 maja 1997 r. [...], zmienił zaskarżony wyrok i przywrócił Zdzisława K.
do pracy w ,,P. P." SA w P., zasądzając na jego rzecz kwotę 1.523, 88 zł tytułem wy-
nagrodzenia za czas pozostawania bez pracy oraz koszty zastępstwa procesowego
w wysokości 500 zł. Sąd ustalił, że przyczyną wypowiedzenia powodowi umowy o
pracę w dniu 24 kwietnia 1995 r. było ,, odmłodzenie straży wartowniczej ,,, zaś wy-
powiedzenia w dniu 12 stycznia 1996 r. - ,,niezdolność powoda do pracy stwierdzona
wynikiem badań lekarskich". Strona pozwana nie konsultowała ze związkami zawo-
dowymi zamiaru wypowiedzenia powodowi umowy o pracę z tej ostatniej przyczyny.
Brak zawiadomienia zakładowej organizacji związkowej o zamiarze wypowiedzenia
pracownikowi umowy o pracę z przyczyny innej niż poprzednio podana narusza art.
38 KP. Ponadto ,,P.-P." miała możliwość zatrudnienia powoda ,, na innym stanowisku
odpowiadającym jego stanowi zdrowia".
Strona pozwana zaskarżyła powyższy wyrok kasacją i wskazując jako jej
podstawę naruszenie prawa materialnego przez błędną wykładnię i niewłaściwe zas-
tosowanie art. 38 KP i art. 30 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodo-
wych (Dz. U. Nr 55, poz. 234 ze zm.) wniosła o jego uchylenie i przekazanie sprawy
Sądowi Wojewódzkiemu w Warszawie do ponownego rozpoznania. Twierdziła, że
Sąd ,,pominął w postępowaniu dowód w postaci oświadczenia powoda, w którym
zrzeka się on ochrony przez związki zawodowe" i błędnie przyjął, że zrzeczenie takie
nie zwalnia pracodawcy od obowiązku zawiadomienia organizacji związkowej o
zamiarze wypowiedzenia pracownikowi umowy o pracę.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

,,P.-P." SA w P. powołała jako podstawę kasacji naruszenie przez Sąd II ins-
tancji art. 38 KP. Wywodziła, że Zdzisław K. złożył pisemne oświadczenie, w którym
zrzekł się prawa do związkowej reprezentacji swoich interesów, co zwalniało praco-
dawcę z obowiązku zawiadomienia zakładowej organizacji związkowej o zamiarze
wypowiedzenia mu umowy o pracę. Oświadczenie znajdowało się przez cały czas
procesu w aktach osobowych powoda będących w dyspozycji Sądu. Sąd II instancji

- 4 -

pominął dowód w postaci tego oświadczenia.
Opisanej okoliczności strona pozwana nie podnosiła we wcześniejszych fa-
zach postępowania, mimo, że musiała być jej znana. Na zarzucie naruszenia art. 38
KP powód oparł apelację od wyroku Sądu I instancji, oddalającego powództwo o
przywrócenie go do pracy. W odpowiedzi na apelację strona pozwana nie ustosun-
kowała się do tego zarzutu. Nie odniosła się do niego także na rozprawie apelacyjnej.
Wbrew twierdzeniu ,,P.-P." w aktach osobowych powoda nie ma pisma zawierającego
oświadczenie, którego kserokopię załączyła do kasacji. Pismo tej treści nie jest także
wykazane w spisie dokumentów znajdujących się w aktach osobowych Zdzisława K.
Gdyby nawet jednak twierdzenie strony pozwanej było prawdziwe i tak nie
miałoby to znaczenia dla oceny zasadności kasacji. Kasacja jest szczególnym praw-
nym środkiem zaskarżenia. Sąd Najwyższy w postępowaniu kasacyjnym orzeka o
zgodności zaskarżonego wyroku z prawem uwzględniając stan sprawy istniejący w
chwili wyrokowania. ,,Nowości" nie stanowią podstawy kasacyjnej. Zresztą, ujawnie-
nie po zakończeniu postępowania w drugiej instancji istniejącego i znanego stronie
dowodu, o przeprowadzenie którego nie wnosiła, "nie jest nowością" w prawnym
znaczeniu. Poza tym Sąd Najwyższy jest związany granicami kasacji (art. 39311
KPC). Przy zarzucie naruszenia prawa materialnego przedmiotem kontroli kasacyjnej
może być tylko prawidłowa kwalifikacja prawna stanu faktycznego ustalonego przez
sąd II instancji. Wyjątkowa dopuszczalność badania ustaleń faktycznych wymaga w
każdym przypadku wskazania konkretnego przepisu proceduralnego, któremu sąd
uchybił i wykazania, że uchybienie to miało istotny wpływ na wynik sprawy, a zatem,
że przy właściwych ustaleniach zapadłoby orzeczenie o treści innej niż zaskarżone.
,,P.-P." w ogóle nie wskazała jako podstawy kasacji naruszenia przepisów postępo-
wania.
Biorąc powyższe pod uwagę Sąd Najwyższy, stosownie do art. 39312 KPC,
orzekł jak w sentencji.
========================================